Als de sirenen Aglaophonos (mooie stem) en Molpe (muziek) roepen, zijn zij niet te weerstaan voor elke man die hun muziek en stem hoort. De uitnodiging om op bezoek te gaan bij Poels Audio in Ospel heeft op ondergetekende hetzelfde effect, zelfs al moet ik mij ter plaatse vast laten binden als Odysseus, om niet met een lege portemonnee huiswaarts te keren.
Mijn twee sirenen zijn Vimberg voor luidsprekers en Vitus voor de versterking. Aangevuld met een Innuos streaming oplossing en een Merason D/A converter. Merken die je niet elke dag tegenkomt, waarvan de reputatie inmiddels gevestigd is en interessant genoeg zijn om vanuit de Randstad een flink eind te rijden. Dat ik ooit een bezoek mocht brengen aan de makers van Vimberg en destijds onder de indruk raakte van het merk speelt zeker mee om mij moedig in de files te storten.
Poels Audio
Het centrum van Ospel heb ik niet gezien, het zal zeker geen shopping mall zijn waar een audiowinkel op zijn plaats is. Vandaar misschien dat Rob Poels zijn bedrijf aan huis heeft in een rustige woonwijk. Een concept dat steeds vaker opgang vindt, geen hoge huur, geen fancy etalage, wel in alle rust kunnen luisteren en beoordelen. Op afspraak, zodat elke bezoeker de volle aandacht krijgt om wensen te bespreken en samen met in dit geval Rob, een mooi systeem uit te zoeken of een uitbreiding op een bestaand systeem te realiseren.
Rob is een vriendelijke en aimabele man van 42 jaar, die gedurende de 11 jaar dat zijn bedrijf is ingeschreven bij de KvK gepokt en gemazeld is in de audiowereld. Begonnen zoals zovelen, op jonge leeftijd reeds van muziek genietend en tijdens zijn studie voor leraar aan de middelbare school, samen met zijn broer als dj beschikbaar voor feestjes.
De vlotte babbel door de microfoon was van zijn broer, Rob hield zich liever bezig met het samenstellen en opstellen van het PA systeem. Als je vraagt naar de muzieksmaak van Rob kom je al snel op blues en rock, niet verwonderlijk omdat in Ospel al 35 jaar het Moulin Blues festival wordt georganiseerd. Waar je mee omgaat word je mee besmet. Al in zijn studententijd had Rob een levendige handel in tweedehands audio, voornamelijk om een eigen systeem bij elkaar te sparen. Nodig voor het afspelen van 90'er-jaren singer/songwriter tracks, om via elektronische muziek door te stromen tot bands als Massive Attack. Nog altijd is Rob veel te vinden in zijn eigen luisterruimte, daar aan het genieten van het moois dat hij verkoopt. Van tweedehands is het bedrijf gegroeid naar nieuw in doos, waarbij inruil overigens steeds erg welkom is.
Rob heeft gezocht naar merken die niet op elke hoek te vinden zijn. Dat heeft geleid tot een merkenpalet waarin Vitus en Gold Note versterkers zitten, Harbeth, Audiovector, Vimberg en Joseph Audio luidsprekers, hetgeen zich laat aansluiten met Purist Audio Design en Atlas kabels. Als digitale bronnen staan er de merken Merason en Gold Note voor conversie en Innuos voor streaming. Keces voedingen mogen niet worden vergeten in de opsomming. Meubels en stands worden betrokken bij de Engelse bedrijven Custom Design en Hifi Racks. Al ligt de nadruk sterk op streaming, voor een platenspeler kun je ook bij Poels Audio terecht.
Rob ervaart het persoonlijk contact met de klant als hoogste goed. Gaat een inruiler wel eens weg via internet, veel liever gaat hij samen met een klant zoeken naar diens ideaal. Vindt het ook leuk om op die manier voor hem nieuwe muziek te ontdekken. In de niet al te grote, wel akoestisch goed afgestemde luisterruimte, kun je je afschermen van de buitenwereld en in alle rust van muziek genieten. Samen met hem, maar uiteraard wordt ook de mogelijkheid geboden om alleen te luisteren.
Na zo’n eerste kennismaking met de producten schroomt Rob niet om bij een klant thuis een demo te verzorgen, een systeem te tunen, of de luidsprekers optimaal neer te zetten. Nog even terug naar de luisterruimte, waar in veel winkels aan ruimte een gebrek is, of waar men zoveel mogelijk wil laten zien wat in huis is, is de luisterruimte van Poels Audio opvallend leeg. Eén paar speakers, één versterker et cetera, geen wanden met apparaten, geen andere luidsprekers in de ruimte, dat staat allemaal achter een deur in een andere kamer. Zoiets geeft rust, laat apparatuur optimaal tot zijn recht komen en zal meegekomen niet-audiofiele partners niet afschrikken. De ruimte is door Rob vakkundig zelf aangepakt voor de akoestiek, niet te droog, geen galm, het praat en zit prettig in de comfortabele stoel. Een afspraak is te maken voor de maandag, vrijdag en zaterdag. Of als dat beter uitkomt voor een luisteravond.
Met wat dan?
Alvorens in te gaan op de twee hoofdrolspelers van vandaag eerst een korte opsomming van hetgeen door Rob is neergezet en waar ik uitgebreid naar kan gaan luisteren. Prominent aanwezig zijn een paar Vimberg Mino luidsprekers, uitgevoerd met een keramische tweeter. Ze worden aangestuurd met een geïntegreerde Vitus SIA-025 versterker die in de klasse A stand goed is voor 2x25 Watt. Een Merason DAC-1 gaat gebalanceerd uit naar de Vitus en is met USB aangesloten op een Innuos PhoenixUSB re-clocker. Op zijn beurt gekoppeld aan een Innuos Zenith streamer en PhoenixNET ethernet switch.
Alle bekabeling is van Purist Audio Design en Rob kiest voor de Aqueous Aureus lijn van het merk. Twee vragen aan Rob: is er geen ellende met het leveren van Innuos apparatuur vanwege de Brexit? “Nee, want Innuos wordt geproduceerd in Portugal, alleen ondersteuning komt rechtstreeks vanuit de UK”. Tweede vraag: Wat voor soort DAC is de Merason? “Het is een gebalanceerd werkende DAC op basis van Burr Brown 1794A converters”. Tijdens het luisteren kreeg ik steeds meer het idee naar een ladder DAC te luisteren (R2R), dat klopt deels. De BB 1794A werkt voor de zes Most Significant Bits als R2R en voor de overige achttien bits op het bitstream principe. Dus geen DSD, geen MQA, but who cares!
Vimberg
Vimberg luidsprekers zijn een afgeleide van de ultra high-end Tidal luidsprekers uit het Duitse plaatsje Hürth. Waar Tidal zonder compromis wordt gemaakt met diamanten tweeters, puur zilveren spoelen, op specificatie gemaakte keramische Accuton drivers en gepolijste RVS delen, is Vimberg betaalbaar gehouden. Het model Mino dat een prijs heeft van 26.500 euro in matte uitvoering of 28.500 euro per paar in hoogglans en is wat bescheidener van opzet. Nog steeds bestaat de behuizing uit zwaar HDF laminaat, voor de Vimbergs is gekozen voor aluminium houders rond de drivers, de kast met inwendig een matrix constructie om de romp volkomen stijf te maken. In het model voor mij is een 30mm keramische tweeter gezet, tegen meerprijs mag dat een diamant tweeter worden. Midrange is een 90mm driver met keramische conus.
De drie woofers zijn voor Vimberg voorzien van een aluminium honingraat sandwich conus. Het drieweg systeem heeft aan de achterzijde een tweetal basreflexpoorten. Met de bijgeleverde stoppen is het laag te tunen door de bovenste of onderste reflexpoort dicht te maken.
Voor de integratie van de units heeft ontwerper Jörn Janczak een zelfde soort cross-over samengesteld als gebruikt in de Tidal luidsprekers. Bestaande uit Mundorf en Duelund componenten, waarbij rekening is gehouden met de niet altijd even fijne eigenschappen van drivers met een keramische conus. Dergelijke drivers vereisen een uitgebreid filter, met compensatie voor frequentie en impedantieverloop, voor het vermijden van resonantie pieken die keramische drivers veelvuldig een slechte naam bezorgen. Omdat Vimberg units op specificatie kan laten maken bij Accuton en hetzelfde geldt voor cross-over componenten bij Duelund en Mundorf, is hij in staat het filter tot een kunstwerk te verheffen. Bekabeling is inwendig highend Mogami met Argento aansluitingen. De Mino staat op aluminium frames, ontkoppeld van de ondergrond. Standaard kleuren zijn wit en zwart. Optioneel zijn meer kleuren leverbaar.
Enkele terzake doende specs:
- Nominale impedantie: 4 ohm (laagste punt: 3,8 ohm bij 100Hz)
- Rendement bij 2.83V/1m/1KHz: 89dB
- Gewicht per speaker: 72Kg
- Afmetingen HxBxD: romp 1280x262x534mm, breedte met voeten 424mm
Tijdens mijn bezoek aan Tidal/Vimberg voor een andere uitgever, heb ik Jörn Janczak leren kennen als één van de meest gedreven en bedreven luidspreker ontwerpers van deze tijd. Zijn drang naar perfectie heeft het mogelijk gemaakt om het merk Tidal internationaal op de kaart te zetten. Zich realiserend dat een Tidal niet voor iedereen haalbaar is, heeft hij Vimberg als submerk opgericht. Met dezelfde passie gemaakt, in dezelfde werkplaats in Hürth, door dezelfde medewerkers. De eenvoudigere uitstraling van een Vimberg ten opzichte van een Tidal kan niet verhullen hoeveel aandacht aan het ontwerp is gegeven. Het beluisteren is uiteraard de ultieme stap, ik kan nauwelijks wachten om daaraan voor een tweede keer te beginnen. Van Hürth destijds naar Ospel nu.
Vitus Audio
Misschien wel net zo strevend naar perfectie en trots op wat hij maakt is Hans Ole Vitus, de man achter Vitus Audio in Denemarken. De Vitus SIA-025 is een geïntegreerde versterker met een klasse A instelling, waarbij hij goed is voor 2x25Watt of in klasse AB ingesteld 2x150 Watt, steeds aan 8 Ohm gemeten. Klasse AB is eigenlijk alleen nodig bij luidsprekers met een extreem laag rendement, of luidsprekers geplaatst in een grote luisterruimte waarbij extra vuurwerk, drive en power gewenst is. De SIA-025 heeft drie gebalanceerde XLR ingangen en twee ongebalanceerde RCA bussen. Er is een XLR pre-out. Per ingang is de gevoeligheid instelbaar. Het frequentiebereik wordt gespecificeerd als DC tot 800kHz, dat geeft aan welke techniek is gebruikt, geen condensatoren in de signaalweg en snelle transistoren. De ingangsimpedantie is met 10kOhm vrij laag, dus een beetje oppassen met de bronnen die u aansluit.
De versterker weegt een respectabele 42 kilo, grotendeels te danken aan de enorme transformator midscheeps en het nodige koelmateriaal. Hij meet 130x435x430mm (HxBxD). De prijs van de Vitus SIA-025 is 22.000 euro. Vitus laat weinig los over de opzet van de versterker, wat er in zit blijft een raadsel zonder de versterker open te gaan maken. Dat maar niet. Uiterlijk valt het centraal geplaatste display het meeste op. Op grote afstand nog steeds leesbaar, zonder felle LED’s te benutten. Meegeleverd wordt een zwaar uitgevoerde afstandsbediening.
Eindelijk muziek!
Wat een contrast ontstaat tussen de precies gefocuseerde stem van Joni Mitchell, zingend over de “Magdalene laundries”, tegenover een heel breed over de grond rollende tsunami aan lage tonen. Diep en groot grommend laag waarop Joni strak staat afgebeeld in een juiste afmeting. Eigenlijk is het oordeel nu al geveld: wat een heerlijke luidspreker, eentje die werkelijk alles weet neer te zetten wat in de belofte van Janczak besloten ligt.
Het afzetten van de stem tegen de achtergrond is werkelijk als bijzonder te omschrijven. Zo natuurlijk en gemakkelijk gaat het hier in de luisterruimte. Uiteraard is het even wennen voor mij aan de akoestiek, de set, de wijze van weergeven, dus stoppen we nog niet en maakt het systeem nog uren muziek. Wat er staat bij Poels Audio is veelbelovend.
“Fields of gold” is live door Eva Cassidy heel gevoelig en teder neergezet. Er ontstaat een duidelijk hoorbare ambiance rondom haar, waarin haar gitaar zachtjes, niet door de stem heen gedrapeerd is, maar zich in de handen van Eva bevindt. Publiek houdt de adem in tijdens het zingen. Doodstil is de zaal en al het andere op de achtergrond. Soms bemerk ik een lichte slis op haar stem, daar kun je zeker van zijn op een helder weergevend systeem. De Vimberg en alles wat er voor staat zal niet snel een onvolkomenheid in de opname maskeren. Want alles van de stem is hoorbaar, van intonatie tot mondgeluiden. Al bestaan de Mino luidsprekers uit een paar grote kasten, de weergave is zo realistisch dat het evengoed een kleine, heel nauwkeurige monitor zou kunnen zijn. Gek genoeg doet de Mino mij denken aan mijn Falcon LS3/5a monitoren thuis, al zijn ze daar mijlenver van verwijderd qua techniek en opzet. Het open middengebied, de geweldig goed getroffen stemmen, de klank van de gitaar, het is een kunst een grote weergever tot die prestatie te dwingen. Publiek klapt na de zang als alleen maar losse handen, gaat niet vervallen tot een ruis. Het is heerlijk om achterover te zakken in een gemakkelijke stoel en muziek over je heen te laten komen.
Stevie Ray Vaughn and Double Trouble maken met “Tin Pan Alley” van Poels Audio een prettige ruimte om te luisteren. De akoestiek is niet te dood getuned, het laag vindt een plekje zonder te gaan drukken op de oren. Zelfs al is de Mino luidspreker voor deze ruimte aan de grote kant. Ze staan één meter uit de achterwand, ruim een halve meter van de zijwanden. Iets meer dan twee meter uit elkaar. Volgens Rob is de Mino een luidspreker die je niet zomaar neerzet, het plaatsen vraagt aandacht en tijd van een ervaren luisteraar, laat dat fijn door de dealer doen. Dan staan stemmen op de juiste hoogte, is de Mino zo rijk aan dynamiek dat het onbeperkt lijkt. Harde passages en felle uithalen raken geen grens aan. Muziek wordt helemaal losgemaakt en komt volkomen vrij. De Vimberg is snel en transparant tot in het kleinste detail. Zonder vervelend technisch te gaan worden.
“Fragile” van Sting is een studio opname. Het zet een groot en breed beeld neer waarin van alles gebeurt met gitaren en slagwerk. Opnieuw met het behoud van klein en intiem op de stem en op kleine instrumenten, terwijl de soundstage juist heel groot is. De Mino brengt je dicht bij de muziek, voelt als een warm bad. Zonder een seconde te rustig te zijn, want er zit juist veel leven in de set. Met dank aan alle hoorbare details en de vele minuscule geluidjes opduikend in het geheel.
Hoe knap is het om keramische drivers zo onder controle te krijgen, zonder afbreuk te doen aan de punten waarop ze echt goed zijn. Sterke punten worden benadrukt, de vaak heftige resonanties van een keramische conus zijn totaal afwezig. Elk driver van de Mino wordt ingezet op het frequentie gedeelte waarop hij sterk is en met rust gelaten daarbuiten. Geen harde randen, geen te heldere stemmen, instrumenten zijn van hoog tot laag aanvullend in een naar alle kanten diep doorlopende akoestiek.
Klassieke werken
Voor mij vormt Qobuz een fijne bron voor klassiek werk, zoals een “Prelude” uit Bach’s “English suites”, gespeeld door Murray Perahia. Solo pianowerk, gebracht in een heldere klank, noot voor noot vrijgemaakt van de andere vingers op het klavier. De Vimberg laat romp horen, al sterven tonen wat minder lang uit dan ik had verwacht, maar als ze al lang aangehouden worden, dan klinken ze ook echt in het hout na. Piano verkrijgt een prima plaatsing in de ruimte, hangt als het ware in een virtuele bal van geluid voor mij. Op een prima afstand gehouden, niet te ver weg en niet in het gezicht van de luisteraar gesmeten. Het zijn ronde klanken, vol en rijk, nooit kaal of zelfs maar schraal.
“Norma” van Bellini, gezongen door Cecilia Bartoli en deels door John Osborn, is samen met koor en orkest uitgevoerd. Even zet ik alles op een fors volume om het orkest te laten daveren, Bartoli de ruimte in te jagen en het koor uit te spreiden van muur tot muur en beyond. Hoe oorstelend kan het zijn: het orkest van heel zacht tot fortissimo, de bassen indrukwekkend melodieus, strijkers en blazers die volkomen natuurlijk zijn. Stemmen alsof het niet via een router wordt weggetrokken van het web.
Qobuz is een prima bron, gaat Tidal wat mij betreft voorbij als het gaat om de weergavekwaliteit. Over aanbod en muziekkeuze vel ik geen oordeel, ik stream daarvoor zelf te weinig van streamingdiensten, speel bijna altijd iets uit de eigen collectie. Met de ogen gesloten, het hoofd opgeheven, leg ik het aantekenboek opzij, openstellend voor de muziekwereld aan mijn voeten. Tranen trekkend mooi Cecilia, is jouw versie van Norma.
Met klassieke muziek weet de Vimberg te bewijzen dat er absoluut lage tonen weer te geven zijn, waar met pop de nadruk soms wat teveel op het laag kwam te liggen, laat klassiek horen dat dat laag in de opname zat en niet door het systeem werd aangezet. Tunen met de baspoorten zou dat wel opgelost hebben. Malin Broman maakt met cello en piano de uitvoering van Arvo Pärt’s werk “Spiegel im spiegel” tot een feestje. De zoemende cello in dit werk heeft body en kracht, zonder enige mate van overdrijving. Ik ken deze versie niet en mis de betrokkenheid waarbij mijn brein beelden gaat vormen van verlaten landschappen. In deze mix is de piano te overheersend, terwijl ik wil kunnen focussen op de klagende cello. Opvallend of juist zoals het behoort, ik merk aan mijn luistergedrag hoe diep ik focus op alle muziek en op wat de opname brengt, eigenlijk nauwelijks meer op het systeem. Dat is verworden tot een doorgeefluik. Hoe oneerbiedig tegenover de makers en tevens hoe verschrikkelijk waar is het in deze luisterruimte. Vimberg steelt wederom mijn hart, zet de liefde voor het merk weer op scherp.
Een nieuwe favoriet van Janine Jansen, haar “12 Stradivari”. Bij de eerste noten van track één komt ze de ruimte explosief binnen. “Danse Espagnole” zweeft, vult de ruimte, zelden kwam ik zo dicht bij het spel. Ze staat gewoon voor mij in de ruimte. Dit is Mooi met een hoofdletter M. Elk subtiel onderdeel van het spel is hoorbaar gemaakt, te danken aan de enorm hoge snelheid van de weergevers. Een andere viool in elke volgende track, een andere klank, soms harder van toon, dan weer met een zachter karakter. Hoe gemakkelijk maak ik het onderscheid tussen de verschillende Stradivari. Piano achter Janine blijft onderdeel van het spel, maar puur als begeleiding en nimmer de overhand nemend. Viool, zeker in haar vaardige handen, is lastig om goed weer te geven.
Een harde rand, een uitschieter, vervorming, het ligt om de hoek in zo’n zuivere opname, de Vimberg laat problemen voor andere weergevers liggen, niet voor zichzelf. Ik weet dat ik door moet gaan, afscheid moet nemen van zoiets moois en zulk spel, het kost meer moeite dan gedacht. De setup is verslavend in klank, zuiverheid, transparantie en afbeelding.
Herinnering aan beide V merken
De avondspits zal voor mij geen “Quiet winter night – an acoustic jazz project” zijn zoals de musici voor ogen hadden. Het Hoff ensemble maakt de weergave breed, los, vult de ruimte in hoogte en diepte. Het zijn de eerste woorden die in mij opkomen. Zacht ruisend slagwerk, heldere piano, geplukte bas. Slagwerk met echo en galm naar achteren gezet. Een spel van klanken om op weg te dromen.
Zet de haard op warm, neem een glas met zuiver genot in de hand, leg wat lekkere hapjes binnen handbereik, dat alles terwijl het buiten donker en koud is. Als Rob mij vergeet, dan zit ik hier tot heel laat in de avond (al vanaf de ochtend) en sluip straks als een dief in de nacht weg met het paartje Vimberg luidsprekers onder de armen.
De harde werkelijkheid is anders helaas. Ik zal moeten ontwaken uit de droom en terugreizen naar de Randstad. Met in gedachten de prettige kennismaking met Rob Poels en het systeem dat hij voor mij heeft neergezet. Vimberg, Vitus, Merason, Innuos en Purist Audio vormen samen met de gestreamde muziek een blijvende herinnering. De merken smeden een eenheid, waarbij ik mij terdege realiseer dat na de akoestiek, zeker ook voor de Vimberg luidsprekers een hoofdrol was weggelegd. Net als voor de Vitus Audio versterker.
Ok, het speelt in mijn oordeel een rol dat ik Vimberg vroeger heb bezocht, om met eigen ogen te kunnen zien hoeveel vakmanschap en liefde in elke weergever zit. Toch probeer ik volkomen objectief te zijn in mijn oordeel, dat niet anders kan luiden dan dat ik heel graag plaats, middelen en ruimte zou willen hebben om een set thuis neer te kunnen zetten. Niet voor heel even, voor heel erg lang. Dat mag gecombineerd worden met de andere merken, het hoeft niet. Naar mijn bescheiden mening zou een ieder die in de markt is voor één van de genoemde merken er een reis naar Ospel voor over moeten hebben om te gaan luisteren met de eigen oren. Laat u eens verrassen in een thuissituatie, in alle rust, zonder druk, zonder haast. Natuurlijk is het assortiment beperkt en heeft Rob niet van alles en nog wat in huis, echter zijn met zorg en liefde gekozen componenten blijken voldoende om thuis langdurig van muziek te kunnen gaan genieten.
Poels Audio | Hennesweg 20, Ospel | www.poelsaudio.nl
