In deze review bekijken we de nieuwe Diamond 12-reeks van Wharfedale. Het zijn luidsprekers die niet heel veel kosten en toch echte hifi-kwaliteit beloven. Maar klinken ze echt wel goed voor muziek? En wat als je de verschillende Diamond-modellen combineert om een bereikbare 5.1-surroundopstelling te bouwen?
Wharfedale Diamond 12
Is je budget niet enorm groot en jaag je op een set speakers voor muziek? Of mik je op een surroundopstelling om je AV-receiver aan te vullen? Gelukkig is dat niet helemaal een mission: impossible meer, want tegenwoordig kun je voor heel redelijke bedragen al goed spelende luidsprekers opsnorren. In dat groeiende lijstje van producten met een faire prijs-kwaliteitverhouding kom je al enkele jaren de Diamond-reeks van Wharfedale tegen. Vooral de Diamond 11-familie die vooraf ging aan deze gloednieuwe Diamond 12-generatie scoorde bij reviews heel goed. Benieuwd of deze nieuwe versies het nog beter doen.
De Diamond 12-speakers die we in deze review bekijken zijn dus de recentste generatie, ontworpen door de Duitser Karl-Heinz Fink. Die kennen we van heel wat andere knappe speakerontwerpen die opvielen door kastconstructies die weinig resoneerden. Dat is een beetje Fink z’n dada. Maar omdat dit luidsprekers zijn die mikken op muziekliefhebbers die niet per se hifi-kenners zijn, zal je die informatie over wie hem (mee)ontwierp zelden tegenkomen. We vinden het van onze kant positief dat zelfs deze goedkopere speakers toch op een serieuze manier tot stand zijn gekomen.
Voor onze test kregen we van Wharfedale drie Diamond-modellen toegestuurd: de kleine 12.1-boekenplankspeakers (279 euro/paar), de grote Diamond 12.3-vloerstaanders (599 euro/paar) en de compacte Diamond 12.C-centerspeaker (249 euro/stuk). Hiermee hebben bijna alles wat we nodig hebben om een 5.1-surroundopstelling te bouwen; voor de subwoofer zorgen we zelf. Kostprijs van het pakket is in principe circa 1.130 euro, wat helemaal niet veel is. Als je in een iets hogere klasse koopt, ben je gauw 3.000-4.000 euro kwijt voor een surroundopstelling.
Wharfedale is echter eveneens een merk met een roemrijk hifi-verleden, dus we gaan uiteraard ook luisteren naar de stereoprestaties van de 12.1 en 12.3.
Degelijk afgewerkt in vier kleuren
Laten we beginnen met stereo. Daarvoor sluiten we de Diamond 12.3-speakers aan op de gloednieuwe Bluesound Powernode, het grote broertje van de eveneens verbeterde Node die we onlangs getest hebben. Eerst moeten we de Wharfedale-vloerstaanders wel uit hun dozen halen. Dat valt mee, het zijn betrekkelijk slanke luidsprekers van 92,5 cm hoog en net geen 20 kg zwaar. Vier metalen voetjes om deze slankerd extra stabiliteit te geven zijn reeds gemonteerd, ook handig. Je vindt in de doos nog spikes die je desgewenst kunt bevestigen. Dat deden wij niet, want we houden onze houten vloer liever krasvrij.
Qua bouwkwaliteit biedt de Wharfedale precies waar je op hoopt in dit prijssegment. Dankzij een vinyllaag met houtfineermotief die op MDF is gelegd en een voorkant (baffle) uit één kleur is de Diamond 12.3 een bevallige verschijning die designmatig iets meer richting de pool ‘modern’ dan ‘klassiek’ neigt. Een beetje maar, want de vorm blijft traditioneel. Afgeronde hoeken of organische vormen moet je niet verwachten – maar dat zijn ook dingen die duurder zijn om te fabriceren.
De drivers bij de Diamond 12 zijn onzichtbaar gemonteerd in die baffle en de frontjes hangen magnetisch op, wat de speakers net iets chiquer maakt. De roosters bekijken we wel iets kritischer, want het doek is langs een kant niet helemaal strak opgehangen. Een detail, weliswaar.
De Diamond 12.3’s en 12.1’s die wij ontvangen zijn de witte uitvoeringen, met een heel licht houtmotief op de boven- en zijkanten. Het ziet er niet slecht uit, maar de versie in lichte eik-kleur vinden we zelf net iets knapper en natuurlijker ogen. Hoe dat we dat weten? De Diamond 12.C-center die Wharfedale opstuurde was in die kleur. We moeten daarbij opmerken dat deze eiken uitvoering toch een tikje lichter en houtkleuriger bleek te zijn dan wat de marketingfoto’s tonen. Daar lijkt de eikkleur bijna grijsachtig te zijn.
Wie toch nog iets anders zoekt: je kunt ook opteren voor een zwarte uitvoering van de Diamond 12-speakers of een editie met walnootafwerking en een zwarte glanzende voorzijde. Vier kleuredities dus, meer keuze dan je meestal op dit prijspunt vindt.
Gemakkelijk aan te sturen
Zodra we in de Bluesound-app op ‘play’ drukken, valt op dat de muziek (‘Collapsed in Sunbeams’ van Arlo Parks, via Qobuz) best luid speelt. “Lijkt wel makkelijk aan te sturen”, denk je dan spontaan, en dat is inderdaad het geval. De 2 x 80 Watt PowerNode is meer dan opgewassen voor de taak en vermoedelijk ga je ook met een budgetversterker al tevreden kunnen zijn. Zelfs de lage bastonen in ‘For Violet’ worden probleemloos door de Bluesound-versterker naar de Wharfedales gestuurd.
De Diamond 12.3 is een 2½-wegsontwerp, met een dometweeter van 1 inch en twee 5-inch drivers die volgens de fabrikant beter zijn opgebouwd dan normaliter op deze prijs. Hetzelfde gaat op voor de filter, waar Wharfedale trots wijst op het gebruik van duurdere componenten. Het zijn kleine tweaks ten opzichte van de vorige generatie, maar ze kunnen wel een impact hebben.
Omdat Karl-Heinz Fink bij het ontwerpen van de nieuwe Diamonds betrokken is, zijn we niet verrast dat er veel aandacht is besteed aan de bracing van de luidsprekerkast. Binnenin zijn verschillende verstevigingen aangebracht, waardoor de speakerkast niet meetrilt met de drivers. Dat vindt Fink – terecht – immers iets om te vermijden, omdat de kast zelf dan geluid begint te produceren. En dat is allesbehalve een verrijking.
Bij het uitpakken van alle modellen valt ons wel op dat de veel duurdere 12.3 een stukje solider aanvoelt dan het kleinere boekenplankmodel. Je krijgt wel wat voor die hogere prijs. Alle modellen zijn trouwens uitgerust met zeer degelijke luidsprekerterminals, ook geschikt voor bi-wiring/bi-amping. Of je dat gaat doen op dit prijsniveau is een andere vraag, maar wie wil experimenteren kan dat doen.
Muziek en de Wharfedale Diamond 12.3
Dat betaalbare speakers goed kunnen presteren is een positieve trend die al langer te merken is. De Diamond 12.3 sluit zich bij deze tendens aan, merken we terwijl we door een lange playlist van diverse muziek dwalen. ‘Move on Up’ en ‘Miss Black America’ van soullegende Curtis Mayfield komt binnen met een redelijk uitgestrekte soundstage, waardoor je goed de strijkers aan de linkerzijde kunt onderscheiden van de blazers die rechts van je staan. Het is een volle, dikke sound, leuk om naar te luisteren. Misschien niet het meest verfijnd en onthullend, maar wel coherent en verre van wollig. Er is bovendien een tikje warmte wat vocals voldoende body geeft, maar ook andere zaken verhult.
Geslaagd, dat vinden we van de vocals bij ‘Solar Power’ – het nieuwe nummer van Lorde met een hoes dat het kikvorsperspectief een nieuwe betekenis geeft. Wanneer de hele band en de backingvocals Lorde vervoegen klinkt het ook echt als een wall of sound dat je in het nummer trekt, ondersteund door een verrassend potige baslaag. Ok, niet elke fijne nuance in die lage tonen is merkbaar, maar de algemene uitvoering is wel heel innemend. Als Roon Radio ons naar ‘Royals’ van de Nieuw-Zeelandse voert, horen we weer een knappe performance voor dit prijspunt. De Diamond 12.3 is niet superkritisch over wat het afspeelt, wat deze vloerstaander ook net wat universeler maakt. En het is ook maar hoe kritisch je zelf bent.
Het intimistische album ‘Solo’ van meesterbassist Enzo Pietropaoli is daar een mooi voorbeeld van. We beluisterden deze collectie van eigen composities en markante covers nog recent op speakers die ongeveer vier keer zoveel kosten als de Diamond 12.3’s. Die meerprijs vertaalde zich naar een groter geluidsbeeld waar we meer inzaten dan bij de Wharfedales. Wat we ervaren bij deze betaalbare vloerstaanders is eerder een optreden op een podium voor ons, in een kleinere concertzaal. Anders, maar ook fraai. Indraaien helpt wel bij deze Wharfedales om wat meer focus te krijgen.
De Diamond 12.1’s halen we ook uit de doos, opnieuw aangesloten op de Bluesound PowerNode. Dat de Kanta-stands van Focal waarop ze rusten ongeveer het vierdubbele kosten van de speakers zelf maakt het wat vreemd, maar de goedkopere DALI-stands zijn in een andere ruimte in gebruik.
De kleine Wharfedales bieden natuurlijk veel minder basextensie dan de grote jongens, maar eigenlijk maken ze nog meer indruk. De liveversie van Joe Bonamassa’s ‘Royal Tea’ die in mei verscheen wordt in zijn rauwheid wel heel geslaagd neergezet. In een duurdere speaker zouden we een tikje minder dofheid in het midden willen, wat er voor zorgt de stem van Bonamassa hier net meer naar voren komt. Maar op dit prijspunt krijgen we allesbehalve een teleurstellende opvoering te horen.
De Diamond 12.1’s blijven ook goed stand houden als we een track met veel laag, ‘Oxygene Pt.2’ van Jarre, steeds luider afspelen. Op een bepaald punt wordt het inderdaad te veel, maar dan is het volumeniveau vrij hoog – we zitten op party-niveau. Dit is een fenomeen dat je altijd wel zult ontdekken bij lichtere, kleinere boekenplankspeakers die weinig kosten. Een Fink kan maar zoveel doen.
De Wharfedales doen ook naar ons gevoel beter dan de meeste rivalen. We noteren tijdens die Jarre-klassieker trouwens dat zijn synthesizerlijnen fris en breed de kamer worden ingestuurd.
Muziek in surround, iemand?
Wharfedale is een bekende naam bij muziekliefhebbers die zweren bij stereo, maar het merk biedt ook alles aan wat je nodig hebt om je tv-geluid in surround weer te geven. Het ene hoeft het andere uiteraard ook niet uit te sluiten. Met een goede AV-receiver kun je even goed een meeslepende filmavond beleven als muziek beluisteren. Je kunt nog altijd ad hoc beslissen of je dat laatste in stereo doet, in 2.1 of in surround.
“Surround is voor films, stereo is voor muziek.” Die stelling is maar 80 procent correct. Onder meer via Tidal en sinds kort Apple Music is steeds meer muziekmateriaal beschikbaar in Dolby Atmos (of, zoals Apple het noemt, ‘Ruimtelijke Audio’). Het Atmos-aanbod van Apple Music kwam net beschikbaar als we met de Wharfedales bezig waren, dus ook deze test bleek een uitgelezen kans om wat muziek in surround te beluisteren. Dat doen we via een Apple TV 4K die verbonden is met onze AV-receiver. Omdat we voor deze review onze eigen hoogtekanalen hebben uitgeschakeld, luisteren we weliswaar enkel naar een 5.1-weergave, naar de volledige 5.1.4-mix. Maar dat kan de pret niet drukken. We regelen uiteraard vooraleer we van start gaan onze Denon AVR-X6300H in via de MultEQ-app van Audyssey, zodat de vijf Wharfedale-speakers en de SVS SB-1000 Pro-subwoofer op elkaar en de kamer zijn afgestemd. Als bron gebruiken we de Apple TV, een Oppo UDP-203 en een Xbox Series X.
‘What’s Going on’ van Marvin Gaye of ‘Here Comes the Sun’ van The Beatles zijn nooit bedoeld geweest om in surround te beluisteren, wat misschien verklaart waarom het niet helemaal klopt als we er naar luisteren via Apple Music. Dat ligt niet aan de speakers, maar eerder aan de poging om oud bronmateriaal naar surround te brengen.
Bij een album als Moby’s orchestrale ‘Reprise’ (via Tidal op Apple TV) zit het immers wel goed, net als bijvoorbeeld de Atmos-versie van Billie Eilish-nummers zoals ‘Therefor I Am’. De compacte Diamond 12.1’s tonen zich daarbij gedetailleerd genoeg om bijvoorbeeld akoestische gitaren die in de rear-kanalen worden geplaatst voldoende vol en sprankelend te laten klinken.
Persoonlijk geven we meestal de voorkeur aan een grotere centerspeaker om stemmen de nodige diepgang te geven, maar de kleinere 12.C weet toch sterk uit de hoek te komen. Bij muziek in surround wordt dit kanaal bijna evenveel gebruikt als bij filmsoundtracks, onder meer voor vocals en dikwijls ook drums. Dat is bijvoorbeeld bij de Atmos-versie van Michael Kiwanuka’s ‘You Ain’t The Problem’ het geval. De Diamond 12.C moet dus wel veel verwerken, maar doet dat vrij goed. Uiteraard zou onze grote Rubicon Vokal-center het voller en dieper laten klinken, maar je spreekt dan wel over een significant verschil qua prijs én formaat. Die 12.C zal in een kleine woonkamer ook een pak toepasselijker zijn.
Terugblikkend op de pure stereotest met de Bluesound Powernode vinden we het nu nog beter. En dat ligt minder aan de Denon dan aan die SVS-subwoofer die mee zit te spelen.
Filmavond
Vooraleer in onze filmbibliotheek te duiken, doorlopen we een aantal standaarddemo’s van Dolby om te zien wat we kunnen ontdekken over de surroundkwaliteiten van deze luidsprekers. Ondanks de kalibratie via Audyssey, vinden we die demo’s soms ook wel nuttig om eventueel te tweaken. Dergelijke functies zijn zelden perfect (en kunnen niet altijd compenseren voor suboptimale plaatsing).
Bij ‘Amaze’ noteren we dat de Diamond 12.1’s goed presteren als rear-speakers. Ze laten vrij veel detail horen, waardoor geluidseffecten die achteraan plaatsvinden goed gepositioneerd lijken te zijn. Een prima prestatie, die we ook bevestigd zien met de ‘Audiosphere’-test. De integratie van het geheel lijkt bij de demo’s ook goed gelukt; zoals we al hadden gemerkt bij de muziektests gaan de Wharfedales niet voor een natuurlijke, heldere aanpak. Dat betekent dat bijvoorbeeld de regen in ‘Rainstorm’ en ‘Amaze’ niet honderd procent is wat we verwachten.
Toen we recent een heuse geïnstalleerde thuisbioscoop bij GoldenEar bezochten, kregen we het fragment te zien van de race met de Porsche waarmee ‘Bad Boys for Life’ begint. Reden genoeg om deze Adil & Bilall-productie op de kop te tikken (Apple TV, Dolby Atmos) en in de zetel te duiken voor een filmavond. De soundtrack van deze buddymovie is vrij standaard voor een actietitel. Het maakt geen gebruik van surroundeffecten die heel uitgesproken zijn, surround wordt eerder ingezet om de sfeer te verbeteren en om in sommige scènes het spannender te maken. Er ligt ook een dikke hiphopsoundtrack over het geheel, wat die subwoofer soms wel een kleine work-out bezorgt.
Het is dus niet heel erg spectaculair, maar door surround krijg je wel een betere separatie van muziek en dialogen. De snel afgevuurde oneliners van Mike en Marcus levert die Diamond-centerspeaker helder af, een hele upgrade ten opzichte van klassieke tv-speakers. Dat moet natuurlijk ook, toch is dit een mooie prestatie van een redelijk kleine luidspreker. Gek genoeg wordt de soundtrack een stukje spannender als de actie zich later in de film verplaatst naar Mexico. Bij aankomst in de hoofdstad is het immersiegevoel een pak groter, en bij de finale met een shoot-out in een oud hotel tonen de Wharfedales zich van hun beste kant. Net zoals bij de stereotest kun je rekenen op een volwassen geluidsmuur, wat helpt om een authentiek cinemasensatie over te dragen.
Als kritische Marvel-fans waren we niet helemaal overtuigd door ‘The Hawk en de Winter Soldier’, maar ‘Loki’ lijkt toch van een ander hout gesneden. Ook hier staan eerder dialogen dan actie centraal, maar geen probleem: Tom Hiddleston is geboren voor deze rol van de ultieme snoever. Daar luister je met plezier naar. In aflevering twee zijn er wel momenten dat het surroundveld boeiender wordt, bij de uitbarsting van Pompeï bijvoorbeeld. Ook knap is de zoektocht naar de gevaarlijke Variant in de Roxxcart-supermarkt terwijl die op punt staat om door een storm vernietigd te worden. Door de surroundkanalen blijf je in de achtergrond de windgeluiden en donder horen, overtuigend aangeleverd door de Diamond 21’s. Deze geluidseffecten zijn stil maar het zorgt wel voor een heel stukje extra scènecreatie.
Het is een mooi voorbeeld van hoe je met een surroundopstelling iets kunt beleven wat met een doorsnee soundbar heel moeilijk zou zijn. De geluidsmuurvaardigheden van de Wharfedales laat ook de incidentele muziek intens overkomen (wel met dank aan de uitstekende SVS-subwoofer).
Conclusie
Als het gaat om muziek beluisteren in een hoge kwaliteit en aan een bodemprijs, zijn de Diamond 12.1-boekenplankspeakers echte kampioenen. De afwerking is degelijk, maar vooral de prestaties zijn top. Ze leveren een tikje laidback, warmer geluid dat heel vergevingsgezind is voor alle vormen van muziek. Ook als je streamt via Bluetooth, pakweg. De Diamond 12.3-vloerstaanders zijn meer van hetzelfde, maar wel een stukje volwassener en voller. Ze kosten een stukje meer, en dan zijn we toch kritischer.
Ook voor surround zijn deze Wharfedales heel interessant. Zorg voor ondersteuning door een goede subwoofer en je krijgt een filmbeleving waar we wel geestdriftig over zijn.
De wall of sound-kwaliteiten van deze speakers zorgen voor een surroundervaring die je goed omhult en het vooral leuk houdt. Niet elk stukje detail is hoorbaar en exacte positionering vereist iets meer, maar de funfactor is hoog. Voor deze prijs is dit wel een topklasseprestatie.
Wharfedale Diamond 12.3
599 euro | Beoordeling 4 op 5
Wharfedale Diamond 12.C
249 euro | Beoordeling 4,5 op 5
Wharfedale Diamond 12.1
279 euro/paar | Beoordeling 4,5 op 5
www.wharfedale.eu | www.mika.nl
