Na eerdere ervaringen met de 700 S2 serie nu een speciale uitvoering van de 700-series van het in Worthing gevestigde Bowers & Wilkins. Speciaal aan de buitenkant, want met een mooie ebbenhouten fineer, schitterend gepolijste blanke lak, een zilverkleurige ring om de middentoner en een zilveren grille voor de tweeter die bovenop de behuizing is gemonteerd. En ook speciaal aan de binnenkant. Want het wisselfilter is onder handen genomen. Wat voor verschil dat maakt met het originele wisselfilter in de 700 S2 serie wordt natuurlijk niet in deze inleiding al volledig uit de doeken gedaan, maar dat het een zeer positief effect heeft willen we alvast wel prijsgeven...
Onlangs kondigde Bowers & Wilkins de 700 Signature serie aan bestaande uit een boekenplank model, de 705 Signature, en de in deze review besproken 702 Signature vloerstaander. De 700 Signature-series is geen nieuwe iteratie van de 700-lijn, maar meer een Special Edition. Dat is ook meteen de reden dat niet de kleinere vloerstaander en kleinere boekenplankmodellen het Signature label meekrijgen. De Britten hebben alleen de beste speakers uit de bestaande 700 Series nog verder verbeterd.
Speciaal van binnen
Waar Bowers & Wilkins zelf vooral focust op de buitenkant, wil ik het juist eerst even over de binnenkant hebben. Want die binnenkant lijkt in alle persuitingen toch een beetje onderbelicht en dat is in mijn ogen onterecht. De Britten zijn niet altijd bescheiden als het over hun speakers gaat, maar nu doen ze zichzelf in mijn ogen tekort door zo veel aandacht te schenken aan de veranderingen aan de buitenkant. Gelukkig kijken wij verder.
Als je de specificaties van de 702 S2 en 702 Signature naast elkaar legt zie je dat het exact hetzelfde is. Zelfde frequentiebereik, zelfde harmonische vervorming, zelfde gewicht en ga zo maar door. Ook de bejubelde Continuum-driver voor de middentonen en de Aerofoil-drivers voor de lage tonen zijn weer van de partij, evenals de carbon dome tweeter met een breakupfrequentie van maar liefst 47kHz voor een stressvrij geluid in juist het hoorbare bereik. Daar valt dus, op die prachtige kleur na, niets anders te ontdekken. Niks nieuws onder de zon dus als je specificatiegeil bent. De vernieuwing is dus enkel beperkt tot kleine, maar belangrijke onderdelen die zijn verbeterd waardoor er toch wel een andere speaker staat te spelen dan de 702 S2. Voor de exacte specificaties en meer informatie verwijs ik je dan ook graag naar de website van Bowers & Wilkins.
Wisselfilter
Wat de 702 Signature véél beter maakt dan de 702 S2 (shit, al verklapt) is het aangepaste wisselfilter. De Signature serie heeft daarvoor aanpassingen aan de bypass condensatoren ondergaan in de vorm van betere varianten van Mundorf. Ook zijn er grotere koellichamen gemonteerd en is in het geval van de 702 Signature – vanwege de drieweg opbouw – een verbeterde condensator aanwezig voor de lage frequenties. Wijzigingen aan een wisselfilter en daaraan gekoppelde andere tuning kunnen dermate grote veranderingen met zich meebrengen waardoor je het niveau van een toch al goede speaker enorm kunt verbeteren. Koppel ze vervolgens aan een goede versterker en je bent spekkoper.
Speciaal van buiten
Dan even over die buitenkant, want die is ook van een speciale look voorzien. De Signature serie is, gelukkig voor de besluitelozen onder ons, maar in een enkele kleurstelling verkrijgbaar. Bowers & Wilkins noemt de afwerking zelf ‘Datuk Gloss’. In mijn herinnering is Datuk geen benaming voor een kleur en na wat gegoogle zie ik dat de term Datuk een titel is die getuigd van respect in Maleisië. Dat klinkt passend voor deze speaker.
De kleur laat zich kenmerken als ebben. De houten fineer is in hoogglans afgelakt en de nerf wordt daardoor bijzonder mooi benadrukt. Of dat het erg is dat de Signature er maar in een enkele kleurstelling is zal vooral een kwestie van persoonlijke smaak zijn. Zo ook hier in huis. Ik vind ze zelf werkelijk prachtig en ze glanzen je tegemoet. Op de achterzijde pronkt dan nog een speciaal typeplaatje.
Als een ekster
Ik voelde me werkelijk als een ekster bij het uitpakken van de enorme dozen. Het is echt een schitterende laklaag en dito fineer. Daarbij is de zwarte tweeter on top met zilverkleurige grille erg mooi en de zilverkleurige ringen rondom de overige drivers maakt het een erg chique speaker. Feit is echter wel dat je er wel van moet houden. De reacties van het vanwege corona beperkte aantal bezoekers tijdens de reviewperiode waren óf ‘verschrikkelijk!’ of ‘wat een schitterende speakers!’.
Mijn eigen lieve vrouw behoort tot die eerste categorie bijvoorbeeld. Mijn drie kinderen behoren tot die tweede categorie. Nooit eerder heb ik de kinderen zo veel weg moeten halen bij een paar speakers. Als een ware magneet trokken ze hen aan. Alsof er een ijscoman voor hun neus stond met meer smaken dan ze ooit hadden gezien. Bizar gewoon. De middelste van net vier reageerde treffend op mijn oproep er niet aan te komen met: ‘ja maar papa, ik kan er niet alleen maar naar kijken, want ze glimmen zo mooi!’. Hij stond ze bijna obsessief te aaien, tot grote ergernis van mij en grote hilariteit van mijn wederhelft. Er werd in het begin dus veel gepoetst. Gelukkig was op den duur ‘het nieuwe’ er vanaf en hoefde ik me niet meer bezig te houden met het verjagen van mijn eigen kinderen.
Matching met de versterker (en met persoonlijke smaak)
Tijdens de reviewperiode heb ik de 702 Signature op een drietal versterkers uitvoerig beluisterd. Ik begon met mijn vertrouwde Anthem MRX 720. Met 2 x 140 Watt bij 8 ohm en 2 x 170 Watt bij 6 ohm in stereo is het zeker geen slapjanus. Maar desalniettemin toch net wat tekortkomend in de aansturing van de B&W’s. De Anthem MRX vindt de minimale impedantie van de B&W’s namelijk niet erg prettig en bij hoge volumes merk je dat het apparaat de controle verliest en als ik de volumeknop écht ver opendraai springt de Anthem zelfs uit in protection mode. De B&W’s dippen tot zo’n 3 ohm op bepaalde momenten namelijk. Klonk het slecht? Nee, op laag tot middelhoog volume zeker niet, maar het kan wel wat beter.
Erg jammer dat ik geen Anthem STR heb staan, want had ze daar graag op uitgeprobeerd. Wat wel op deze korte termijn mogelijk was, was een Rotel versterker regelen. Een belletje naar Bowers & Wilkins en een dag later stond de Rotel RA-1592 (weer) in huis, nu primair dienst doende als eindversterker achter de Anthem. Dat ging al een stuk beter. Er was meer controle op hogere volumes, het laag werd een stukje strakker en de stereospreiding nam een tikkie toe. Ook kwam het geluid wat beter los van de speaker, maar dat laatste kan nog een kwestie zijn van nog wat verder inspelen, want de Signatures waren hagelnieuw toen ik ze in ontvangst nam en ze speelden ‘pas’ een dikke week toen ik de Rotel aan ging sluiten.
Intussen zijn de speakers een aantal weken meer ingespeeld en komt het geluid lekker los. De weergave is dieper, breder en meer ‘3D’ geworden gedurende de inspeelperiode. Wat ik in de tussentijd nog wel heb gedaan is de standaard metalen jumpers vervangen voor homemade jumpers van een stukje AudioQuest SLiP 14/4 en vergulde spades. Dat maakt ook alweer behoorlijk verschil, het was zo net wat meer in balans. Toch jammer dat de meeste speakerfabrikanten niet zelf meteen een goed setje jumpers meeleveren, maar dat terzijde.
De laatste paar weken van de reviewperiode heeft de gloednieuwe Denon PMA-A110 (aparte review volgt snel) dienst gedaan als (eind)versterker in mijn setup en de combinatie van deze Denon met de Signatures was wat mijn persoonlijke smaak betreft de beste van de afgelopen periode. Die versterker heeft wel een stukje minder vermogen (2 x 80 Watt bij 8 ohm en 2 x 160 bij 4 ohm) dan de Rotel met 2 x 200 Watt bij 8 ohm, maar de match was net wat beter passend bij mijn persoonlijke smaak. Dat is maar weer het teken dat je echt altijd moet gaan luisteren bij de dealer voordat je tot aanschaf overgaat en je dus niet op specificaties moet blindstaren. Want in deze combinatie zo klonk het hoog en midden net wat verfijnder, alsof er een ruw randje werd weggeslepen. Nog wel net zo sprankelend en uitgesproken als daarvoor, maar alsof de facetten van een ietwat te grove diamant net wat beter gepolijst waren. Het sprak me net wat meer aan en zorgde ervoor dat ik nog langer naar de speakers kon luisteren. En dan is dit maar weer een specifieke combinatie van speakers met versterker zonder te hebben gewisseld met speakerkabels of zonder aanwezigheid van een powerconditioner. Alles in je keten heeft immers invloed op de weergave. Feit is wel dat de Signatures het állemaal laten horen wat je aan het doen bent en aan het wijzigen bent in je setup. Ze zijn behoorlijk nauwkeurig.
Vergelijken met de 702 S2?
De 702 Signature kon ik niet direct vergelijken met de 702 S2. Die laatstgenoemde heb ik a) niet in huis staan en b) het vermogen om je bepaalde klankmatige eigenschappen te herinneren reikt niet verder dan een paar uur wat mij betreft, en dus zeker niet over meerdere jaren. Dus als je daar, als lezer van deze review, naar op zoek bent moet ik je helaas teleurstellen. Speurende in mijn aantekeningen van destijds waren de 702 S2 vooral wat gevoeliger voor een correcte plaatsing en is de Signature wat dat betreft iets minder kritisch en profiteert die zelfs van een plaatsing iets dichter bij de muur. De Signatures heb ik ook niet heel lang of vaak hoeven verplaatsen om tot een bevredigend resultaat te komen. Iets wat ik bij de 702 S2 wel heb ervaren.
Daarnaast kon het middengebied bij de 702 S2 en 705 S2 soms iets té aanwezig zijn in mijn herinnering. Maar zoals gezegd, meer dan me baseren om mijn herinneringen en aantekeningen kan ik niet.
Luisteren
Vrachtwagenladingen aan muziek zijn weer gepasseerd de afgelopen weken. Variërend van Fleetwood Mac tot Metallica, van Miles Davis tot Eminem en alles er tussenin. En in mijn aantekeningen vind ik stelselmatig de volgende opmerkingen terug: heldere hoge en middentonen, snelle weergave van ritmes, hoge mate van detaillering over gehele bereik, brede soundstage en een uitmuntende laagweergave. Dat somt de Signatures dan ook aardig op. Ze zijn erg precies in hun weergave en pakken je beet zonder moment van zwakte waarbij je je los kunt wurmen. Het zijn geen speakers voor achtergrondmuziekjes. Nee, luisteren. Echt luisteren naar muziek verdomme! Dat is wat ze bijna schreeuwen. En man, wat heb ik geluisterd. Avond aan avond lag ik te laat in mijn bed omdat ik gewoon niet wilde stoppen. Heerlijk als een set dat met je kan doen. Verslavend lekker.
King of Pop
Je treft me weer eens in mijn Michael Jackson-periode, dus ik heb de afgelopen tijd dan ook regelmatig albums van The King of Pop beluisterd. Op de streamingdiensten zijn talloze uitgaven te vinden die stuk voor stuk anders klinken met steeds meer compressie. Ik grijp dan ook graag terug op wat oudere uitgaven van de albums Thriller en Off The Wall. Cd’s waarbij het dynamisch bereik een stuk groter is dan op de recentere remasters of verzameluitgaven. Daarnaast is de nieuwe Denon DCD-A110 SACD-speler, die momenteel samen met de Denon PMA-A110 wordt gereviewd, ook uitmuntend in de weergave van die oude vertrouwde zilveren schijfjes.
Het kenmerkende ritme en intro van Billie Jean is een stukje muziek wat je feilloos de verschillen tussen de diverse mixen laat horen. En hoe recenter de uitgave hoe meer compressie en hoe minder het dynamische bereik. That damn loudness war! Dus ik ga met mijn oude vertrouwde cd’s in de weer; wàt een heerlijke definitie in het intro van die befaamde track Billie Jean. De drums zijn niet te vet, maar ook zeker niet te mager. De snares en hihats worden strak weergegeven op de Signatures en de beroemde baslijn is enorm gedetailleerd. Op de mindere Goden onder de speakers wordt die baslijn al snel een brei van gebrom, maar op de Signatures hoor je duidelijk dat er twee verschillende bassen zijn. Eentje van een echte basgitaar en eentje uit een synthesizer, die gelijktijdig worden bespeeld. Bassen zijn niet te vet of te wollig. Eerder ingetogen zelfs. Echte Britten die Signatures, wat dat betreft. De weergave is erg snel en precies en trekt je de muziek in. Deze speakers maken muziek en doen me denken aan de demo’s die ik heb gehad van de 800 Series van Bowers & Wilkins. Een groter compliment kan ik B&W eigenlijk ook niet eens geven. Dit is Premier League niveau.
Aangenaam klassiek
Waar het bij die maffe popkoning vooral draait om strakke beats en de hoge mate van snelheid in de weergevers, gaat het bij klassieke muziek wat mij betreft vooral om het lang kunnen luisteren zonder te vermoeien en dus een wat meer vloeiende weergave. Klassieke stukken zijn doorgaans lang en als je dan bent opgescheept met een set waarvan de haren in je nek omhoog gaan staan doordat een piano te veel in je gehoorgang rammelt en daarmee afbreuk doet aan de beleving, is dat een ware martelgang als je het mij vraagt. Gelukkig is er geen sprake van een martelgang met de 702 Signatures. In tegendeel.
Het is een waar genot om naar klassieke muziek te luisteren op deze Britten. Wat een heerlijke vloeiende weergave van piano en van strijkers. Met zowel de Rotel RA-1592 als de Denon PMA-A110 is het elke keer weer kippenvel als ik stukken beluister waarin met name zeer veel dynamiek zit. Beide versterkers zijn dan in staat om in een oogwenk een compleet orkest in mijn luisterruimte te gooien om vervolgens dat hele orkest nog wel aanwezig, maar stil te laten zijn wanneer maar een enkele muzikant zijn of haar instrument bespeelt. De ruimtelijke plaatsing is uitzonderlijk goed en de details is diverse opnames zijn haast onwaarschijnlijk realistisch. Daarbij is de Denon net wat vloeiender en genuanceerder dan de Rotel. Het is dan ook met name bij klassieke muziek dat mijn voorkeur voor de Denon in combinatie met de 702 Signature is gevormd.
Conclusie
De Bowers & Wilkins 702 Signature kan ik het beste omschrijven als een speaker die jouw aandacht volledig opeist. Het is dan ook geen speaker die je primair gebruikt voor achtergrondmuziek tijdens je werk of tijdens een diner, daarvoor willen ze te veel de aandacht opeisen. Niet dat het niet kan, maar dan doe je deze prachtspeaker gewoon tekort. Hij verdient zijn plek in de spotlights.
De weergave laat zich kenmerken door het snelle en precieze karakter en de vrij neutrale tuning. Wel met een uitgesproken middengebied, maar niet te dik aangezet en met het betere filter en de nieuwe tuning is het echt allemaal keurig in balans. De 702 Signature schreeuwt je niet toe vanachter in de zaal, maar staat op de voorgrond echt muziek te maken. Je kunt er niet omheen. Niet om de looks en niet om de klankmatige eigenschappen. Match de 702 Signature met een niet al te helder klinkende versterker en je zult genieten van muziek, tot in de lengte der dagen.
Met de 700 Signature Series van Bowers & Wilkins haal je echt iets speciaals in huis. Het is klankmatig een verbetering ten opzichte van de toch al niet misselijke 702 S2. Of dat voor jou het prijsverschil van 1000 euro per paar rechtvaardigt zal moeten blijken uit een eventuele luistersessie bij de dealer. Ik beveel je zo’n sessie dan ook van harte aan. Wat mij betreft is het die prijssprong écht waard. Dichterbij de 804 D3 ga je namelijk niet komen voor dit bedrag. Ja, ze zijn zó goed.
Bowers & Wilkins 702 Signature
€ 5.000 per paar | bowerswilkins.com/nl
Beoordeling: 5 / 5
