De nieuwe AudioQuest Storm Series stroomkabels zijn eind 2017 op de markt gekomen, in het kielzog van de Niagara Series stroomverzorgingsproducten. Beide series zijn ontworpen door Garth Powell, die voorheen als power-specialist bij Furman Sound ruimschoots zijn strepen op het gebied van stroomverzorging verdiende in de professionele audiomarkt.
AudioQuest Niagara 5000
Sinds Garth in 2012 toetrad tot het ontwerpteam van AudioQuest kreeg hij van eigenaar Bill Low carte blanche om zijn kennis over het gedrag van stroom in ongeëvenaarde producten te gieten. Dat resulteerde als eerste in de Niagara 1000 en Niagara 7000 ‘power conditioners’, en iets later kwam daar de tussenliggende Niagara 5000 ook nog bij. Om de toegepaste technologie in deze power conditioners optimaal te laten werken, waren uiteindelijk ook nieuwe netsnoeren nodig, en zo kwam met de Storm Series na vele jaren een aanvulling van de zeer succesvolle NRG Series op de markt.
Stroom = Stroom?
Glad ijs, dat is het. Schrijven over stroomkabels en powerconditioners. Want er zijn genoeg objectivisten te vinden die graag hun tanden slijpen op recensenten die het wagen om iets anders te beweren dan dat stroom gewoon stroom is. Of dat stroom zich onder alle omstandigheden hetzelfde gedraagt. Ik zou de techneuten die beweren dat de transformator in elk hifi-apparaat afdoende bescherming tegen netvervuiling biedt niet de kost willen geven. Die discussie gaan we hier echter niet opnieuw voeren. Ik vertrouw op mijn eigen waarneming, en die vertelt me al jaren dat Stroom ≠ Stroom. Maar ook dat ik zeer wisselende ervaringen heb gehad met actieve stroomverzorgingsproducten. Met als voornaamste - en bekendste - klacht dat ‘inline’ netfilters weliswaar effectief kunnen zijn in het filteren van noise en vervorming, maar daarbij vrijwel zonder uitzondering de dynamiek van de muziek in de weg zitten. En dat de ‘rust’ die schonere stroom met zich meebrengt soms dus méér kost dan ik wens in te leveren. Het is met name dat bijkomende dynamiekprobleem dat, volgens Garth Powell, is opgelost bij de Niagara Series. Dat laat ik me dan graag aantonen middels een luisterervaring, en dus begaf ik me met toch wel hooggespannen verwachtingen op pad.
Doorgaans prefereer ik de bekende omgeving van mijn eigen luisterruimte, maar bij een luistersessie waarbij veel van stroomkabel gewisseld moet worden is een buizenversterker wegens het voortdurend aan- en uitzetten absoluut niet de ideale partner. Bovendien ontbreekt het me gewoon aan de ruimte achter het hifimeubel die je eigenlijk nodig hebt om alg die wisselingen snel en eenvoudig te laten plaatsvinden. Om de werking van de innovaties in zowel de Niagara Series als de Storm Series optimaal te kunnen vaststellen, nam ik dus dankbaar de uitnodiging van AudioQuest aan om de luistersessie in hun speciale demoruimte in het Roosendaalse EU Headquarters te laten plaatsvinden. Hun grote en comfortabele ruimte ken ik vrij goed, en hij is voorzien van twee aparte stroomgroepen die een hoogwaardige geluidsinstallatie van sap voorzien.
De set waar ik naar zou gaan luisteren bestond uit de Primare Pre60 voorversterker met ingebouwde streamingmodule en de bijpassende A60 eindversterker. Die waren verbonden met AudioQuest Elements Series Fire interconnects, terwijl Oak luidsprekerkabels de DALI Epicon 8 luidsprekers van versterkt signaal voorzagen. Tijdens de uitgebreide luistersessie - waarover straks uiteraard meer - werd ik begeleid door AudioQuest medewerker Jan ’t Hart, die gedurende de dag voor de ‘changementen’ zou zorgen zodat ik met de iPad op schoot alleen maar hoefde te luisteren.
Niagara Series stroomverzorging
De drie producten in de Niagara Series voor stroomverzorging gaan uit van een zo laag mogelijke interne weerstand, voor een ongehinderde doorvoer van stroom, en de toegepaste bekabeling is volledig op de juiste richting gecontroleerd. Ze bieden allen een actieve en zéér breedbandige filtering van de stroom die uit het lichtnet komt, met behulp van het gepatenteerde Ground-Noise Dissipation System en de Ultra-Linear Noise-Dissipation Technology. Hierbij gaat het om het voorkomen, én het opvangen en uit de kabel afvoeren van ongewenste ruis en vervorming, die binnendringt in de vorm van elektromagnetische straling en radiostraling. Maar denk bijvoorbeeld ook aan (al dan niet door de industrie veroorzaakte) schakelpulsen. Als je al die storende elementen kunt wegpoetsen uit je stroom treedt het maskerende effect dat ze hebben op met name de diep in de muziek verstopte fijne nuances niet op, en houd je dus (letterlijk) meer muziek over.
De Niagara 5000 en Niagara 7000 bieden naast die twee filtersystemen ook nog Dielectric-Biased AC Isolation Transformers tussen verschillende groepen, en een unieke Transient Power Correction, een soort turbo-reservoir waaruit stroom kan worden bijgetrokken tijdens langere, veeleisende, uiterst dynamische passages in de muziek. Vooral naar dat laatste effect was ik zeer benieuwd omdat alle artikelen die ik er tot nu toe over heb gelezen er nogal de nadruk op leggen. In positieve zin bedoel ik.
Luisteren met een standaard 'audiostekkerblok'
Hoewel het formeel geen onderdeel is van deze review besloot ik de gelegenheid te baat te nemen om óók naar het Niagara 1000 ‘stekkerblok’ te luisteren. Bij binnenkomst stond de set al sinds de avond ervoor lekker te spelen, met op mijn verzoek een ongefilterd maar voor audio veel verkocht metalen stekkerblok van goede kwaliteit, en NRG10 stroomkabels naar zowel voorversterker/streamer als eindversterker. Ik had gevraagd om de NRG10 omdat die kabel ongeveer evenveel kost als de Thunder, het instapmodel van de Storm Series. Ik had drie tracks gekozen om mee te luisteren: Moten Swing #1 van Count Basie & His Atomic Band, van de 5CD-box Complete Live At The Crescendo 1958 (vanwege de fraaie live atmosfeer en de verpletterende dynamiek), Resurgam van Fink, van het gelijknamige album uit 2017, vanwege de vele laagjes die er in fte horen zijn op een goede set, en Primordial van Desolate, van het album Lunar Glyphs uit 2017, vanwege het prachtige diepe laag, de méér dan levensgrote (kunstmatige) ruimtelijkheid en omdat ik het gewoon een prachtig album vind.
In de opstelling zónder Niagara of Storm Series klonk Count Basie eigenlijk al heel goed. Een mooi, redelijk groot beeld, veel dynamiek en niet te fel. Fink liet een vergelijkbaar beeld horen. Een warme klank, lekkere ritmiek en een gulle ruimtelijkheid. Desolate was zoals verwacht zeer ruimtelijk en het laag rolde lekker door de ruimte. Mijn begeleider Jan had de dag tevoren zeer goed gebruik gemaakt van zijn jarenlange ervaring in de hifi-retail, en de set voorbeeldig opgesteld. Hier kon ik absoluut goed mee uit de voeten, de muziek lag echt onder een mooi helder vergrootglas.
Luisteren met de AudioQuest Niagara 1000
Toen het standaard stekkerblok werd vervangen door de AudioQuest Niagara 1000 liet Desolate meer controle horen in het laag, en er was een bepaalde rust die het geheel egaler liet klinken, met een grotere ruimtelijkheid en meer coherentie. Bij Fink ging het laag dieper en klonk het geheel schoner en was er meer samenhang tussen instrumenten en zang. Count Basie klonk een tikje droger, en de explosieve dynamiek waar ik bij inline netfilters altijd voor vrees bleef volledig onaangetast. Ook was er meer ruimtelijkheid te horen, zodat de live-ervaring realistischer overkwam.
Ik moet me op dit punt in de review haasten om te vertellen dat de veranderingen (die ik overigens grotendeels als verbeteringen waarnam) in werkelijkheid altijd wat kleiner zijn dan ik ze beschrijf. Dat maakt het gemakkelijker om hun effect op de weergave te verduidelijken, maar houd daar ook bij het vervolg van de beschreven luisterervaringen rekening mee. De verschillen zijn overigens wel degelijk zonder al teveel inspanning hoorbaar op deze hoogoplossende set. Verwacht bij een alles-in-één minisetje uit de jaren 90 echter geen vergelijkbare resultaten. De set moet het wél in zich hebben, anders komt het er domweg niet uit.
Luisteren met de AudioQuest Niagara 5000
De Niagara 5000 heeft zoals gezegd een met de Niagara 1000 vergelijkbare filtering aan boord, maar doet daar met de AC Isolation trafo’s en de Transient Power Correction nog een schepje bovenop. Wat zeg ik? Een schepje? Lieve help, zeg maar gerust een schep! Of twee scheppen! Ik was vooraf best bereid om enig verschil te accepteren, maar wat de AudioQuest Niagara 5000 met de muziek deed was spectaculair. Bij hetzelfde volume (weergegeven door een cijfer op het display van de voorversterker, dus vergissen is onmogelijk) leek de muziek vanaf de eerste noot luider te worden weergegeven. Of misschien moet ik zeggen: energieker. En niet alleen op hoge volumes. Er was opeens veel meer ‘druk’ in de weergave, maar tonaal hoorde ik eigenlijk geen verschil, heel goed! Geen halve octaaf laag erbij (iets dat in de praktijk overigens nooit gebeurt, wát er ook ooit geschreven wordt), geen aangezet hoog, geen verandering in de klankkleur van het middengebied. Alleen maar schoner en dynamischer geluid. Meer impact, en het geheel klonk wat dichterbij. Er was meer evenwicht en rust en de klankkleuren werden helderder. Tastbaarder ook, de luidsprekers verdwenen grotendeels uit het beeld door de fors toegenomen ruimtelijkheid. De ‘flow’ van de muziek was achtelozer, soevereiner.
AudioQuest Thunder
Het was tijd geworden om naar de Storm Series te gaan luisteren. Deze kabels zijn anders dan alle andere stroomkabels die ik ken. Ze bestaan uit drie in elkaar gevlochten individueel afgeschermde en van een mantel voorziene aders die verschillend van opbouw zijn. De theorie achter de nieuwe Storm Series is dat ze door hun bijzondere constructie veel beter zijn in het afvoeren van vervuiling (noise) en laat dat nu net zijn wat de Niagara Series ook doet. Oftewel: het werkt optimaal samen. Als je besluit om een Niagara product te kopen, bereik je met de nieuwe Storm Series dus de beste resultaten. Cynici zouden hier een doortrapte manier van koppelverkoop in zien, maar ik vind het een volkomen logische benadering. En bovendien werken andere goede stroomkabels ook gewoon. Het vlechtwerk ziet er in elk geval uiterst indrukwekkend uit, maar de eerlijkheid gebiedt te zeggen dat de kabels er ook wel redelijk stug door zijn geworden en dat je het plooien om korte hoekjes eigenlijk kunt vergeten. Of je dat stukje verlies aan gebruiksgemak erg moet vinden, hangt natuurlijk vooral van de prestaties af, maar het mag mijns inziens niet onvermeld blijven.
Jan verving de NRG10 die van de Niagara 5000 naar de voorversterker liep door het instapmodel van de Storm Series, de Thunder. Wat de Thunder met het geluid doet lijkt een beetje op de stap van het gewone stekkerblok naar de Niagara 1000. Meer klankkleur, toegenomen ruimtelijkheid en een geluidsbeeld dat wat verder naar voren was geplaatst. Ook werd de afbakening van de verschillende onderdelen in de mix nauwkeuriger, en de achtergrond was ‘stiller’ terwijl de toegenomen energie van de Niagara 5000 zich duidelijker deed gelden. Bij de live opgenomen track van Count Basie was het gevoel van ‘erbij zijn’ een stuk groter omdat het publiek meer om me heen leek te klinken.
Luisteren met de AudioQuest Tornado
De Storm Series Tornado bracht enerzijds een wat fellere dynamiek, maar gaf ook een wat ‘rondere’ klank, waarbij de uiteinden van het frequentiespectrum wat minder nadruk kregen. Dat pakte echter mooier en evenwichtiger uit, met een beeld dat ruimtelijker en nog scherper geprojecteerd was. In de opname van Fink zit een neuriënd koortje dat opeens duidelijker uit meerdere leden bestond, en de ride-bekkens werden met meer geelglanzende koperkleur weergegeven. Het laag werd bij alle opnames energieker en elastischer, terwijl de dynamiek wederom een stapje toenam. We hebben het uiteraard nog steeds over nuanceverschillen, maar hoorbaar is het absoluut.
Luisteren met de AudioQuest Hurricane
De Hurricane liet bij de live opname van Count Basie opnieuw meer publiek om mij heen horen, en de dynamiek van de blazers en met name ook de uiterst energieke drummer leek opnieuw groter. Bij Fink was tegen de nog stillere achtergrond opeens wat meer galm op de drums waar te nemen, en er zat meer energie in de hihat. De elektronische bas van Desolate was guller, en opnieuw leek het of de volumeknop verder open was gedraaid. Het geheel was spannender, opwindender en trok me dieper de muziek in. Op dit punt in de vergelijkende luistertest begon de tussentijdse conclusie zich aan me op te dringen dat je met de Niagara 5000 en de Hurricane stroomkabel zó veel meer energie, klankkleur en detail in de weergave hebt dat je het volume in principe lager zou kunnen zetten voor dezelfde beleving.
AudioQuest Dragon HC en Dragon Source
Het topmodel in de Storm Series is de voor een deel uit zilveren geleiders opgebouwde (en daarom ook aanzienlijk kostbaardere) Dragon. AudioQuest heeft daarom twee versies gemaakt. De HC (High Current) heeft dezelfde topologie als de Thunder, Tornado en Hurricane (die ook allemaal geschikt zijn voor HC toepassingen, bijvoorbeeld aan een zware eindversterker of subwoofer), maar omdat het niet nodig is om een bronapparaten zo’n dikke en dus kostbare deels zilveren stroomkabel te gebruiken is daarvoor de met dunnere geleiders uitgeruste, en dus minder dure ‘Source’ versie ontwikkeld. Dit is - voor hen die het zich afvroegen - ook de reden waarom ik de Storm Series stroomkabels aan de Primare voorversterker gebruikte en niet aan de eindversterker: dan kon ook het verschil tussen de twee modellen Dragon objectief worden vastgesteld.
De AudioQuest Dragon is in alle opzichten de overtreffende trap. De weerave wordt intenser, er is aanzienlijk meer muzikale informatie te horen, de ruimtelijke weergave is gelaagder geworden en er is veel meer microdynamiek, drive en klankkleur. Het laag is, zoals ik van zilver gewend ben, iets dieper maar ook een tikje soft in de aanzetten. En tegelijkertijd is er meer doortekening in de bas te horen. De weergave nodigt door zijn toegenomen resolutie uit tot analytisch luisteren. Dat is, zou je zeggen, dus audiofieler, maar ik vond het niet per se muzikaler. Toen ik de Source met de HC vergeleek hoorde ik een vergelijkbare signatuur, maar allemaal net iets minder dik belegd. Daardoor vond ik de balans zelfs nog wat mooier en was de spanning die ik bij de Hurricane zo mooi vond weer terug. Ook met de Source was de weergave wat analytischer. Dat effect kan overigens per combinatie verschillen en het is natuurlijk ook maar net waar je voorkeur ligt. Hoe dan ook: try before you buy!
Combineren met de Storm Series: Tornado en Hurricane
Nu ik er toch was leek het me interessant om ook eens te beluisteren wat het cumulatieve effect is van meerdere Storm Series stroomkabels in de set. Daarom werd de AudioQuest Tornado aan de eindversterker gekoppeld, en ging de AudioQuest Hurricane aan de voorversterker. Het positieve effect van deze combinatie was niet gering. De ruimtelijkheid van de weergave nam zelfs op het niveau dat we al bereikt hadden nog in verbluffende mate toe, de plaatsing begon nu echt 3D te worden, zelfs in de hoogte werd het beeld nu een stuk groter en transparanter, terwijl de dynamiek en energie… ach, je raadt het al… Wat mijns inziens aantoont dat Garth Powell met de Storm Series inderdaad nieuwe wegen bewandelt op het gebied van het afvoeren van ongewenste componenten in de stroom waarmee we onze geluidsapparatuur voeden. Zo lang er nog een ‘oude’ stroomkabel in het systeem zit is er op dat vlak blijkbaar nog steeds verbetering te behalen.
Combineren met de Storm Series: Dragon HC en Dragon Source
Je dacht toch niet dat ik die combinatie ging overslaan hè? En mensen, geloof me, ik kreeg het er een beetje benauwd van. Want hoe moest ik déze overtreffende trap nu weer onder woorden brengen? Het energieniveau van de weergave neemt opnieuw toe, maar met een verfijning en vanzelfsprekendheid die kippenvel bezorgt. Er is opeens totale synergie. Zoiets weet je pas als je het hoort, als je opeens merkt wat er bij alle vorige rondes nog in de weg zat. Tonaal komt de weergave opeens volkomen natuurlijk op mij over. Als je weet hoe een big band in het echt klinkt, en daar dan bij de opname van Count Basie (uit 1958 nota bene!) opeens aan het voorste tafeltje in de club met je snufferd bovenop lijkt te zitten, op een meter of drie van de muzikanten, dan weet je dat het klopt. Er is rust en diepte, samenhang die de perfectie benadert en een bijna tastbaar 3D beeld waar je bij wijze van spreke doorheen of zelfs ómheen zou kunnen lopen.
Conclusie
Het is een heel verhaal geworden, maar het waren ook nogal wat verschillende producten die de revue moesten passeren. En dan ga ik nier over één nacht ijs, dan wordt er geluisterd, geluisterd en nog eens geluisterd. Het is duidelijk dat AudioQuest met het inlijven van Garth Powell een gouden greep heeft gedaan, en dat ze zich met de primeur van hun stroomverzorgingsproducten in één klap aan het front van deze drukbezette markt melden. Mijn weerstand (pun intended) tegen netfilters is door de Niagara 5000 niet alleen weggenomen. De muziekweergave werd er niet alleen schoner en kleurrijker van, maar van dynamiekverlies was geen enkele sprake. Sterker nog, het effect van de Transient Power Correction is opwindend, verbluffend en ook wel een beetje bizar. Het is net of je de nitroknop van je street-racer indrukt en met een smile van oor tot oor in je stoel wordt gedrukt door de extra acceleratie. Zeer verslavend en er is eigenlijk geen weg terug als je éénmaal hebt gehoord welk beest zich al die jaren stiekem schuilhield in je versterker.
De stroomkabels uit de Storm Series bieden een onmiskenbare meerwaarde. Niet alleen ten opzichte van hun voorgangers (de Thunder is al duidelijk beter dan de even dure NRG10), maar zeer zeker ook in combinatie met de Niagara Series stroomverzorgingsproducten. Als enige nadeel zou je ik kunnen zeggen dat de kabels door hun constructie vrij stug zijn en redelijk wat plaats nodig hebben achter de apparaten waarop ze worden aangesloten. Maar wees dus gewaarschuwd, éénmaal begonnen met vervangen is ook hierbij geen weg terug. Mijn persoonlijke favoriet was de Hurricane, die weliswaar niet de ultieme verfijning van een complete Dragon-gevoede set bereikte, maar die voor aanzienlijk minder dan de helft van het geld bijna 90% van de prestaties leverde. Zoals gebruikelijk is de laatste 10% aan kwaliteit vooral aan de ‘happy few’ voorbehouden, al zal de set uiteraard navenant van kwaliteit moeten zijn. Het biedt echter vertrouwen om te weten hoe verschrikkelijk ver je met deze Storm Series kan gaan en hoe bizar goed deze kabels presteren.
Stroom = Stroom? Die ‘waarheid’ kan definitief van tafel…
AudioQuest Niagara 5000
+ Maakt muziekweergave schoner
+ Geen verlies aan dynamiek
+ Extra energieke de weergave door Transient Power Correction
+ Verbruikt weinig stroom en wordt niet warm
+ Veel outlets op de achterzijde
- Niet goedkoop
- Verchroomd front is een smaakpuntje
- Groot en zwaar
- Moet aan een geaard stopcontact
AudioQuest Storm Series
+ Duidelijke verbetering ten opzichte van NRG Serie
+ Fraaie afwerking
+ Prestaties duurdere kabels stijgen evenredig met de kosten
+ Wederzijds versterkte werking icm Niagara Series
- Kabels zijn dik en vrij stug
- Doen ook los hun werk, maar presteren beter icm Niagara Series
- Geen goedkope kabels
