Pneumonia
"Heartbreaker", de eerste soloplaat van Ryan Adams, behoorde bij vele muziekcritici tot de beste producten van het jaar 2000; door sommige critici werd Adams al vergeleken met de jonge Bob Dylan, terwijl anderen de reïncarnatie van Gram Parsons in gedachten hadden. Wat velen misschien niet weten is dat deze nu zesentwintig jarige jongeman al een hele carrière als frontman van de groep Whiskeytown achter de rug had, voordat hij "Heartbreaker" maakte.
Adams was negentien toen in 1995 Whiskeytown`s eerste cd "Faithless Street" uitkwam. Het album liet een grote induk achter en al gauw werd Whiskeytown door alt.country-volgers gezien als de band die de fakkel zou overnemen van het net ter zielen gegane Uncle Tupelo. Na de woeste EP "Rural Free Delivery" in begin 1997, kwam eind 1997 dan eindelijk Whiskeytown`s hoogtepunt "Strangers Almanac" uit. Bij dit album scheen alles op zijn plaats te vallen: rustige country rock ballads, een enkele heftige Replacements rocksong en veel emotionele diepgang. Songs als "Excuse Me While I Break My Own Heart Tonight", "16 Days" en "Dancing with the Women at the Bar" behoren nog steeds tot het beste dat de alternatieve country rock te bieden heeft.
In 1998 dook Ryan Adams dan samen met oorspronkelijk Whiskeytown lid zangeres/violiste Caitlin Cary en nieuwe multi-instumentalist Mike Daly de Woodstock studios in om onder leiding van drummer/producer Ethan Johns een opvolger van "Strangers Almanac" op te nemen. Hulptroepen ter vervanging van originele leden Phil Wandscher en Skillet Gilmore werden opgeroepen en gevonden in ex-Smashing Pumpkins gitarist James Iha, Brad Rice (ex-Backsliders) op bas en Tommy Stinson (ex-Replacements) op gitaar en dobro. Richard Causon op keyboards, Jennifer Condos op bas en James Aumonier deden ook nog op enkele nummers mee.
Nadat de opnamen waren afgerond verklaarde Adams in de pers dat wat voor hem betreft Whiskeytown was opgeheven, de groep trad in die tijd zo wie zo spaarzaam op en in een steeds wisselende samenstelling, en dat "Bye, Bye Music", zoals toen de cynische werktitel luidde, dus Whiskeytown`s zwanenzang zou zijn. Adams trof het echter niet dat in 1999, het jaar dat het album zou uitkomen, Whiskeytown`s platenmaatschappij Outpost Records, als onderdeel van Geffen Records, ten onder ging in de reorganisatie bij Universal/Polygram. De nieuwe plaat bleef dus op de planken liggen en al gauw werd gesproken over een onuitgegeven meesterwerk. binnen niet al te lange tijd bleken er versies van het album op Napster te circuleren, zodat de nieuwsgierigheid van de Wiskeytown fans nog meer werd geprikkeld. Begin dit jaar lukte het Adams de nieuwe plaat eindelijk onder te brengen bij het door ex-Whiskeytown manager Frank Callari opgerichte Americana label Lost Highway. Het album werd opnieuw gemixed, met meer nadruk voor het orkestrale en voor Caitlin Cary`s stem. Ook werden twee nummers, "Choked Up" en "Tilt-A-Whirl" weggelaten en vervangen door "Sit and Listen to the Rain" en één van de leukste nummers van de cd: de hidden track "To Be Evil".
Is "Pneumonia" nu echt het verloren gegane meesterwerk van een aankomend genie? Nee, niet echt. "Pneumonia" is zeker een goede plaat, met een aantal memorabele songs. Zo`n driekwart van het album is zeker van zeer hoog niveau. Op sommige momenten is echter Adams à la Wico doorgeschoten richting pop; soms werkt dat goed, zoals in "Dont Be Sad" en de Beatlesque pianosong "Mirror Mirror"; soms heel wat minder, zoals in de door Glyn Johns (vader van Ethan) van een tropisch orkestarrangement voorziene smartlap "Paper Moon", wat op zich wel een aardig nummer is maar niet passend op deze plaat. Gelukkig voor de alt. country en Americana liefhebber zijn er nummers als "Jacksonville Skyline" en "My Hometown" die de "twang" terug brengen en zeker niet hadden misstaan op "Strangers Almanac". Opener "The Ballad of Carol Lynn" is een ander hoogtepunt: het nummer begint met een mondharmonica partij, waarna Adams` getergde zang verhaalt van een verloren liefde. Het nummer zou zo te vinden kunnen zijn op Ryan`s sobere soloplaat "Heartbreaker", ware het niet dat op de achtergrond een hoorn partij wordt gespeeld, die het nummer een andere -wat rijkere- dimensie geeft. Zo is er in bijna elk nummer van dit derde Whiskeytown album wel een moment waarop je denkt "Toch eigenlijk een erg goede plaat", mits je het een aantal luisterbeurten gunt.
Al met al is "Pneumonia" niet het verwachte aan de oppervlakte gekomen meesterwerk, maar een zeer goede plaat die prima aangeeft waar Whiskeytown (lees: Ryan Adams) op dat moment stond. Ook is het zeker dat we nog meer van Ryan Adams` uitzonderlijke talenten gaan vernemen in de toekomst; te beginnen al dit najaar als zijn tweede soloplaat "Gold" (2cd) zich aandient.
