REVIEW

Philips “50”

Sander Mijnster | 11 mei 2001

Vijftig jaar geleden bracht Philips zijn eerste plaatopnamen uit. Een goede reden dus om nu een fraaie retrospectieve serie uit te brengen die een overzicht geeft van een halve eeuw geschiedenis waarin de hoogwaardige artistieke en technische kwaliteit van de Philips opnamen centraal staat.

In navolging van Deutsche Gramophone met de “originals” en Decca met de “legends” zijn ook de merendeels van oorsprong analoge opnamen in deze Philips serie geheel geremasterd met de modernste technieken. Kundige handen van de Philips mensen zorgden, bijgestaan door de 24bit/96khz remastering techniek, voor een nog betere weergavekwaliteit. De toch al uitstekende kwaliteit van de oude banden blijken nu door de opfrisbeurt onvermoede kwaliteiten te bezitten. Een vergelijk met eerdere uitgaven op LP en later de eerste cd-uitgaven levert een bepaald opzienbarende verbetering op in het voordeel van de nieuwe verdoekingen. Vooral de uitermate gave klank van strijkers, stemmen en solo instrumenten is een verademing in vergelijk met de eerdere uitgaven. De ruimtelijkheid van de opnamen, de zeer realistische definitie, het natuurgetrouwe timbre van de instrumenten (blazers van het Concertgebouworkest!) en de vervormingvrije weergave zorgen ervoor dat de muziekliefhebber nu voor het eerst deze legendarische uitvoeringen zonder de eerdere tekortkomingen van de LP en eerdere cd verdoekingen kan beluisteren.

Er is veel fraais te vinden in de nieuwe serie: Mozart is vertegenwoordigd met meteen een viertal opnamen die tot de mooiste Mozart platen behoren ooit gemaakt. Allereerst de opname van de vioolsonates K527 en K454 door twee der grootste Mozart interpreten: Arthur Grumiaux en Clara Haskil. Clara Haskil met haar perfecte gevoel voor Mozart´s klankwereld, haar juiste frasering en vooral haar muzikale autoriteit hebben haar partner in deze sonates de violist Arthur Grumiaux tot een expressiviteit gebracht die in deze werken eigelijk nooit meer geevenaard, laat staan overtroffen is. Het is één van de ontroerendste Mozart platen die ik ken, luister eens naar het andante uit de sonate K527, een opname die terecht altijd in de Philips catalogus is gebleven en velen heeft weten te ontroeren.

Clara Haskil is tevens vertegenwoordigd met haar indrukwekkende opname van de twee dramatische Mozart concerten, de concerten K466 en K491, de samenwerking met het Orchestre des Concerts Lamoureux onder Markevitch werd legendarisch. De grote Mozart pianiste, altijd wat onzeker over zichzelf en kritisch als zij was, kon bij hoge uitzondering instemmen met deze opname, kort gemaakt voor haar dood. Iedere Mozart liefhebber kent deze opname of zou hem moeten kennen, en nu dus in een zeer gave weergavekwaliteit. Voor mij een geschenk uit de hemel!

De Mozart hoornconcerten zijn er in de uitvoering van Alan Civil en de Academy of St.Martin in the Fields onder Neville Marriner. Een beeld van een opname, met een perfect gedefinieerde hoorn en een volmaakte strijkerklank. Een voorbeeld van de veel geroemde warme Philips klank, werkelijk prachtig in de nieuwe verdoeking!

Zeer verheugend terug te zien in de nieuwe “vijftig” serie is de opname van het Concertgebouworkest onder Josef Krips met de twee laatste symfonieen van Mozart. Ooit verkrijgbaar in een goedkope Philips uitgave, maar nu zo prachtig van weergave dat Philips maar snel met de andere Krips Mozart opnamen moet komen! Immers de zeer gelukkige samenwerking van Krips met het Concertgebouw in de Mozart symfonieen is nog altijd een hoogtepunt in de discografie van het Concertgebouw.

Nog zo´n bijzondere opname van het Concertgebouw die het hart sneller doet slaan is de Bruckner vijf door Eugen Jochum, een live registratie in Ottobeuren en één van de mooiste Bruckner platen ooit gemaakt. Jochum´s individuele lezing blijft tot op de dag van vandaag boeien. Wie had kunnen denken dat deze zeldzame gebeurtenis uit mei 1964 nu zo gaaf in onze huiskamers klinkt dankzij de inspanningen van de Philips mensen! Een beeld van een opname, die de LP en de eerste cd verdoeking volkomen achter zich laat! Hing over de eerdere cd-verdoeking een vervelende sluier en kon het koper hier en daar soms wat vervormen, nu zitten we op de eerste rij in Ottobeuren met een wel zeer riante kijk op het orkest, horen we de musici de partituurbladen omslaan en klinkt het orkest nog fraaier in de prachtige akoestiek van de abdij van Ottobeuren. Verheugend is dat de bij de eerdere verdoekingen gehoorde vervorming blijkbaar niet van de oude banden afkomstig was, getuige de volkomen gave weergave van deze uitgave. Het is mij echt een raadsel hoe de Philips mensen dit voor elkaar hebben gekregen, een formidabele prestatie die onze eeuwige dank verdient.

Op kamermuziek gebied kunnen we genieten van het Quartetto Italiano in de late Beethoven kwartetten en de onovertroffen uitvoering van het Debussy en Ravel kwartet, al jaren dé standaard in deze werken. Opera liefhebbers komen aan hun trekken met de live opname uit Bayreuth van Wagner´s Walküre, met oa. Birgit Nilson en het koor en orkest van de Bayreuther Festspiele onder Karl Böhm. Een opname die behoort tot de beste in de Wagner discografie. Verder de Parsifal onder Knappertsbusch, ook al zo´n tot de verbeelding sprekende uitvoering en nogmaals hoe gaaf komt dat nu uit de luidsprekers! Werkelijk wonderlijk hoe goed men dit heeft opgenomen in het verleden.

Natuurlijk is er nog meer fraais te vinden onder de vijftig cd´s die inmiddels in de betere platenzaak netjes staan uitgestald. Beluister er eens een paar en overtuigt u zich van de voortreffelijke kwaliteit van deze juweeltjes!

Ondertussen wacht ik bepaald ongeduldig op het vervolg van deze nieuwe serie. Hoe zullen de Concertgebouworkest opnamen van Bruckner en Mahler onder Haitink wel niet gaan klinken door deze nieuwe remastering techniek…een heerlijk vooruitzicht!


EDITORS' CHOICE