Na ruim drie decennia heeft black metal nog steeds bestaansrecht. Dat bewijst het Noorse Enslaved met hun al weer veertiende langspeler E. Op het nieuwe album laat het vijfkoppige gezelschap in een gewijzigde bezetting horen dat het genre niet alleen springlevend en progressief is, maar ook nog eens erg fijn kan klinken.

Het zal voor de kenner niet als verrassend komen dat het veertiende album nog meer invloeden van progressieve rock kent. Feitelijk startte de progressie van pure black metal richting meer met sfeer beladen zware muziek al voor het (nog steeds heel erg fijne) album Isa uit 2004 en evolueerde steeds verder. Natuurlijk altijd met behoud van de invloeden geïnspireerd op het werk van de grondleggers van het vikingmetal genre Bathory, die Enslaved zich eigen had gemaakt vanaf de start van de band.

E is het eerste werk van Enslaved met de van Seven Impale afkomstige toetsenist Håkon Vinje, die tevens de cleane zang op de nieuwe langspeler voor zijn rekening neemt. Vinje volgt Herbrand Larsen op, die het na dertien jaar voor gezien hield. E komt twee jaar na In Times uit en zet de ingeslagen weg van vikingmetal met veel progressieve elementen in de vernieuwde bezetting voort. De albumtitel slaat op de rune Ehwaz (ᛖ), wat staat voor het woord paard en dualiteit.

Op zes indrukwekkende tracks laat de band van oprichters Ivar Bjørnson en Grutle Kjellson horen dat ze nog steeds niets aan componeer- en spelkracht hebben ingeboet en dat vernieuwing nog altijd mogelijk is. Zonder geforceerde complexiteit op te zoeken luistert E heerlijk weg, terwijl het vooral opvalt dat de zang van het jongste bandlid lijkt op die van zijn voorganger, zij het wat donkerder. Enslaved wisselt ouderwets tempo’s af, hanteert prettig in het gehoor liggende riffs en een goede combinatie van cleane vocalen (Håkon) en screams van Grutle, die zichzelf op dit album ook nog eens overtreft. De tracks kennen een zeer gedegen opbouw en dankzij invloeden van onder andere het nieuwste, jonge bandlid is de muziek meer dan ooit tevoren gevuld met sfeer. Mellotron, orgel en meer, het komt allemaal aan bod.

Maar daar blijft het niet bij. Het toetsenwerk op E is dus experimenteel van aard, er wordt ook geflirt met diverse muziekstijlen en naast drones komen er op het album ook minder conventionele instrumenten aan bod, die de luisterervaring flink weten te verrijken. Daniel Máge fluit mee tijdens de meeslepende track Feathers of Eohl en door het toevoegen van een saxofoon (bespeeld door Kjetil Møster) en gastvocalen van Einar Selvik (Wardruna) aan het zeer progressieve afsluitende nummer Hiindsiight laat E al helemaal een positieve indruk achter. Ook voegen de vikingkoren een bezwerende kracht toe aan het album en is het geheel zeer toegankelijk.

Na ruim vijfentwintig jaar musiceren is het bewonderingswaardig dat Enslaved zichzelf blijft vernieuwen. De toevoeging van Håkon Vinje aan de gelederen van de band is een schot in de spreekwoordelijke roos gebleken en ondanks dat klinkt Enslaved nog steeds als Enslaved. De heidense onderwerpen komen op E erg mooi en innemend naar voren, dankzij sterke composities en dito uitvoeringen. Daar draagt de voor black metal begrippen zeer goede productie absoluut aan bij, en de persing op dubbel vinyl (inclusief fraaie ets op de vierde plaatkant) doet daar nog een schepje bovenop in een direct vergelijk met de op Tidal beschikbare albumstream. Progresieve black metal is nog steeds geen muziek voor de massa, maar het album is absoluut hoogstaand en hierbij warm aanbevolen voor wie openstaat voor zware metalen.

Muziek: 9 ½
Klank: 8 (lp)
Kwaliteit persing: 9
Label: Nuclear Blast
Speelduur: 50 minuten
Website: www.enslaved.no