Wat als je je als artiest nu eens afwendt van de gevestigde orde die in muziek als standaard wordt beschouwd? Op Under The Surface gaat slagwerker Joost Lijbaart de gebaande paden uit de weg en zoekt hij samen met twee andere muzikanten het onmogelijke op. Het op Challenge Records uitgebrachte album blijkt gedurfd en herbergt audiofiele klanken.
De 49-jarige drummer Joost Lijbaart, bekend van onder meer het Yuri Honing Trio, heeft inmiddels al heel wat ervaring opgedaan. Hoewel jazz als rode draad door zijn carrière lijkt te lopen, zijn uitstapjes en studies naar pop, rock en zelfs klassiek hem niet vreemd. Daarnaast doceert Lijbaart aan het Amsterdamse Conservatorium en het Groningse Prins Claus Conservatorium en werd hij tijdens het North Sea Jazz Festival in 2003 gelauwerd met een prijs voor zijn solo werk.
Het spookte Lijbaart blijkbaar al langere tijd door zijn hoofd; het loslaten van melodie en structuur. Enkel en alleen om te kijken en ervaren wat er uit de regieloze, niet van tevoren gearrangeerde muziek zou ontstaan. Hij vond de sleutel naar die wens in een samenwerking met gitarist Bram Stadhouders en de nog relatief jonge zangeres Sanne Rambags. De laatste studeert nog aan het Tilburgse Fontys Conservatorium en vond zich na enkele samenwerkingen met Joost omarmd met diens vertrouwen. Na enkele sessies en concerten samen toog het gezelschap naar de Wisseloord Studio’s om zich over te geven aan improvisatie.
Dat Under The Surface een bepaalde mate van lef nodig had om als volledig improvisatiealbum tot wasdom te kunnen komen, blijkt wel uit het feit dat Lijbaart Rambags klaarblijkelijk volledig vertrouwde. Het album draait namelijk volledig om haar - overigens erg mooie - stemgeluid. Sanne fluistert, mijmert, rijmt en gebruikt haar stem als muziekinstrument met korte klanken om tot een ritme te komen.
Het is wellicht even wennen voor de luisteraar (misschien ook voor de twee andere musici in de Hilversumse studio’s), maar het is juist die mate van loslaten van het veilige gegeven van ritme en melodie dat ervoor zorgt dat Under The Surface slaagde. Het resultaat is namelijk een intiem, ongedwongen en tegelijkertijd bol van onderhuidse spanning staand geheel dat mede dankzij de perfecte opname en productie zorgt voor kippenvel bij de luisteraar.
Elf volledig geïmproviseerde tracks nemen het trio en de luisteraar mee langs een wonderbaarlijke reis door een land waar schoonheid, psychedelica en pure atmosfeer elkaar afwisselen. Het rustpunt is altijd het duidelijke uitgangspunt, terwijl er op ingetogen en tegelijkertijd eclectische wijze hoogtepunten worden bereikt dankzij het wonderlijke gitaarspel van Bram Stadhouders en de kundig bespeelde drums van Lijbaart.
Het trio is duidelijk aan elkaar gewaagd, wat resulteert in een hoge mate van synergie en een natuurlijke werking in de muziek. Heel soms lijkt Sanne wat zoekende naar inspiratie in haar teksten, maar dat wordt door haar fraaie vocalen en het zeer precieze muzikale draagvlak van haar twee metgezellen in het onbekende meer dan goedgemaakt. Het resultaat is een toegankelijk maar wonderlijk album dat weet te beklijven, mits je er ook echt voor gaat zitten.
Het verdient lof dat dit gedurfde project - dat middels crowdfunding werd gefinancierd - door Challenge Records werd uitgebracht. Under The Surface is namelijk niet direct een album waar het grote publiek direct warm voor zal lopen. Net als de muzikanten hun uitdaging vonden in het onbekende van improviseren, zal ook het publiek de uitdaging aan moeten gaan met het resultaat.
Wie echter doorkrijgt dat er in Hilversum iets moois ontstond, waarbij de drie musici elkaar boven hun kracht uit lieten stijgen, heeft aan dit album een waardevolle ervaring. Die ervaring wordt flink versterkt door de erg mooie productie, die ronduit audiofiel te noemen is. Maak de geest leeg en ga de creatieve jazzy uitdaging aan.
Muziek: 8
Klank: 9,5
Label: Challenge Records
Speelduur: 46:26 minuten
Website: www.joostlijbaart.com
