Lachrimae - Hesperion XX o.l.v. Jordi Savall

De 17e eeuw die voor velen in politiek, religieus en wetenschappelijk opzicht onrust en onzekerheid bracht, ontstond wat we nu ook wel de melancholie van de 17e eeuw noemen. De mens raakte in verwarring en twijfel door het inzicht in zijn dualiteit als aards schepsel dat naar de eeuwigheid verlangt. Meer nog dan in andere landen greep een gevoel van onbehaaglijkheid om zich heen en doordrong de maatschappij in al haar gelederen. “Sweat melancholy” werd na verloop van tijd gecultiveerd – zelfs tot cultus verheven - en vele kunstenaars omarmden hartstochtelijk het nieuwe levensgevoel. Een nieuwe bron van inspiratie was geboren. Exemplarisch voor de heersende esthetiek in Engeland uit die tijd is de titel van een geliefde muziekbundel: “The Seven Sobs of a Sorrowful Soule”.

In deze sfeer schreef John Dowland rond 1604 zijn Lachrimae or seaven tears in seven passionate pavans. De traditie van de muziek voor consort had haar hoogtepunt bereikt. Men kende muziek voor de whole consort en de broken consort. De whole consort bestond uit een bezetting uit gelijksoortige instrumenten, meestal violen en gamba´s. De broken consort kon ook bestaan uit instrumenten van verschillende aard, bijvoorbeeld aangevuld met blaasinstrumenten. De Lachrimae is geschreven voor de whole consort, in dit geval twee diskant violen, twee tenor violen, basgamba en luit.

De muzikale stof ontleende Dowland aan eerdere door hem geschreven composities, meest liederen. In de eerste Lachrimae horen we bijvoorbeeld het lied “Flow my tears” en Dowland verwerkt dit lied in de volgende Lachrimae. Ook horen we het lied “Can she excuses my wrongs” terug.

In de originele druk (als ook op deze cd) worden de Lachrimae afgewisseld door diverse dansen die zijn opgedragen aan voorname Engelse heren als de graaf van Essex of Sir Henry Umpton die door Dowland geeerd wordt met een tombeau of plainte bij zijn begrafenis. Dowland eert zichzelf met een zelfportret, “Semper Dowland, semper Dolens. Hoewel deze droevige titel het ergste doet vermoeden bevat de bundel ook de nodige lichtere momenten in de rond de Lachrimae gespeelde Allemandes en Galliards.

Hesperion XX opgericht door gambist en dirigent Jordi Savall behoort al jaren tot de top in de oude muziek als het gaat om de Engelse consort muziek en is het aangewezen ensemble om deze muziek te spelen. De uitvoering is een eerbetoon aan Dowland´s intieme muziek en het samenspel is zoals we gewoon zijn bij Hesperion nagenoeg perfect met veel gevoel voor de dramatiek in deze wonderlijke muziek. De opname kreeg o.a. een Diapason voor uitvoering.

De opname uit mei 1987 van het label Astree en is zoals we dat gewend zijn van dit prachtige label met veel zorg gemaakt, met een prachtige warme en realistische klank van de oude instrumenten.
Wie zich eens wil overgeven aan de zoete vertroostingen van de melancholie is met deze cd goed uit en lenen de zeven tranen van Dowland zich goed voor ons muzikale brood in dit jaargetijde.

Astree 8701
Hesperion XX