Waarom je een aparte muziekspeler zou overwegen, jaren na het aflopen van het iPod-tijdperk? Om te beginnen zijn de meeste smartphones maar matige bronnen voor muziek. De ingebouwde DAC en hoofdtelefoonversterker zijn dikwijls middelmatig, op enkele uitzonderingen na, zoals de HTC A9 of bepaalde Huawei-toestellen. Zeker het versterkergedeelte is vaak niet geschikt voor een betere, meer veeleisende hoofdtelefoon. Ook wordt je luistersessie onderbroken door meldingen van Facebook, Twitter en wat heb je meer, tenzij je weer die meldingen (tijdelijk) uitschakelt. Een enorm pluspunt van een muziekspeler is dat een ‘pure’ speler heel weinig stroom verbruikt.

Enorme stap vooruit

En zo komt FiiO in beeld. Het Chinese merk bestaat al even en heeft een goede reputatie ontwikkeld als aanbieder van betaalbare mobiele hifi. De mobiele DACs en muziekspelers van FiiO zijn stukken beter dan budgetproducten uit China (of elders) en bezorgen soms duurdere merken schaamrood op de wangen. De X7-muziekspeler die we eerder bekeken, pakte zelfs uit met een modulair versterkerconcept dat je echt wel innovatief mag noemen.

De X7 is het topmodel bij de FiiO-spelers, de X1II is de instapper die voor minder dan 150 euro in de winkels ligt. Dit is eigenlijk al de tweede X1 die we getest hebben, de X1 van de eerste generatie legden we een jaar of twee geleden op de testbank. Omdat we die eerste X1 kennen, waren we enorm verbaasd toen we deze X1ii of X1 2nd Generation uitpakten. Qua looks is dit een heel ander ding. De eerste X1 was eerder functioneel van vorm. Hoekig en bruut van uiterlijk. De X1ii bestaat daarentegen uit één blok aluminium, met mooi afgeronde zijkanten. Hierdoor ligt hij heel goed in de hand en heb je het gevoel dat je iets waardevols in je bezit krijgt. We kijken spontaan naar de Sony NW-Z100 van 650 euro die we vaak als referentie gebruiken, en we zien meteen waar FiiO zijn mosterd haalde qua design. Maar goed, die al dan niet toevallige gelijkenis verandert niets aan de zaak. De X1 ziet er heel mooi en verfijnd uit voor zijn prijs. Het is klein (9,7 x 5,55 x 1,2 cm) en licht, waardoor je hem probleemloos in een jaszak of zak kunt stoppen bij het sporten.

Misschien wel het meest verbazingwekkende aan de tweede generatie X1 is dat Bluetooth present is, waardoor je deze instapspeler kunt combineren met draadloze koptelefoons. FiiO stelt ook dat de geluidskwaliteit sterk verbeterd is.

De terugkeer van het scrollwiel

De voorzijde van de X1II bestaat uit een zwart oppervlak met een scherm van 2 inch diagonaal. Niet het allergrootste, maar je gebruikt het scherm uiteindelijk enkel als je muziek selecteert uit je bibliotheek. Gelukkig is de display zeer scherp en is de resolutie (320 x 240) hoog genoeg, zodat je veel informatie comfortabel kunt aflezen. We kunnen ons wel inbeelden dat mensen die minder goed zien, de letters (te) klein vinden. Toen we door de instellingen zochten naar een optie om het lettertype te vergroten, bleek alles reeds op maximale grootte te staan. Mensen met arendsogen kunnen dus heel kleine letters selecteren en nog meer tracktitels tegelijkertijd zien verschijnen.

In het midden van het toestel we daar iets dat we sinds de iPod missen: een aanraakgevoelig scrollwiel, met in het midden een drukknop. Door een draaiende beweging te maken op het scrollwiel navigeer je door je muziekcollectie en instellingen, op de knop drukken dient om een keuze te bevestigen. Druk je iets langer, dan wordt het mogelijk om via het wiel het volume te regelen – iets dat ook kan met een knop aan de zijkant, net onder de powertoets. Je mag gerust stellen dat het volume heel fijnmazig in te stellen is. Snel scrollen versnelt de volumeverandering niet, iets dat bij een iPod eertijds wel het geval is. Wellicht steekt een patent of twee van Apple hier een stokje in de wielen. Rond de scrollwiel heb je nog een viertal toetsen, die onder meer dienen om de media te bedienen en terug te keren in de menu’s.

To the point

De bediening is heel eenvoudig, net als de interface zelf. Dat is geen minpunt, want dit is een toestel dat puur voor muziek luisteren dient. Complexiteit is hier niet nodig. Het hoofdscherm toont zelfs maar vijf icoontjes: Now Playing, Category, Browse Files, Play Settings en System Settings. Die laatste brengen je zoals je zou verwachten naar allerlei instellingen, waarbij Play Settings handige zaken verbergt als gapless afspelen en vaste of variabele uitgangsvolume (handig als je de X1 als bron in de auto of bij een hifi-keten wil gebruiken). Hier bevindt zich ook een 7-bands equalizer, voor zij die graag hun koptelefoon wat bijtunen. De vele opties die FiiO je aanreikt geven je heel wat mogelijkheden om te personaliseren. Zo kun je het gedrag van de knoppen als het toestel vergrendeld is aanpassen. Hoe het standaard geregeld is (je moet altijd op de power-knop drukken om te ontgrendelen) vonden we minder handig en hebben we dan maar aanpast zodat je de X1 wakker kunt schudden met een druk op de centrale scrollwiel-toets.

Het is fijn dat FiiO je de keuze geeft tussen ‘Category’ en ‘Browse Files’. Beiden brengen je naar je muziekcollectie. Bij Category kun je muziek bekijken op basis van ID3-informatie (zoals artiest of album), bij Browse Files ga je rechtstreeks naar de bestanden en zie je de mappenstructuur die je zelf aanbracht. Sommige mensen vinden dat fijner.

Tot 256 GB

Maar hoeveel muziek kun je op de X1ii kwijt? Dat hangt volledig van jou af. De lage prijs van deze speler wordt deels verklaard door het feit dat er geen interne opslag is. Je moet zelf een microSD-kaartje voorzien en onderaan insteken, iets dat vlotter gaat als je iets langere nagels hebt. Een kaartje is in elk geval geen enorme uitgave. Een microSD van 16 GB kost momenteel rond 15-20 euro, een ruime 128 GB begint rond 60 euro. Een kaartje van 256 GB is nog betrekkelijk duur, omdat deze capaciteit nog betrekkelijk zeldzaam is. Eén les uit de IT hebben we echter al jaren geleden geleerd: opslag wordt altijd goedkoper. Die dure kaarten worden op termijn goedkoop.

Als je pakweg voor een kaartje van 128 GB gaat, heb je al plaats voor een grote muziekbibliotheek. Het hangt natuurlijk af of je gaat voor lossy muziek in een formaat als MP3 – dan kunnen er meer dan 16.000 tracks op met een bitrate van 320 kbps - of lossless bestanden. Dat laatste is geen probleem, want de gebruikte Texas Instruments CM5242-DAC slikt audio tot 192 kHz / 32 bit. Ondersteuning voor lossless formaten is uitstekend. Zowel FLAC, ALAC (Apple Lossless), WAV, WMA als APE (vaak gebruikt voor vinyldigitalisatie) spelen af. WMA – een formaat dat bijna niemand nog gebruikt – is echter beperkt tot 48 kHz / 24 bit.

Vrij zuivere weergave

Om te zien hoe goed de X1II klinkt, sloten we voor een deel van onze luistersessie de Sennheiser Momentum M2 aan en stapten we daarna over op de Sony MDR-1000X, een recente Bluetooth-hoofdtelefoon. Eerst wel even de Audio-Technica ATH-CRK10 in-ears (12 ohm, 110 dB/mW) insteken om te horen hoe zuiver de hoofdtelefoonuitgang is. We horen op deze gevoelige in-ears tussen tracks door heel lichte ruis, maar niets problematisch. Als de muziek opstaat merk je er niets van. De meeste on/over-ear hoofdtelefoons zijn minder gevoelig en dan is het helemaal stil.

Op de Sennheiser klinken de FLAC-rips van Tori Amos’ ‘Little Earthquakes’ helemaal prettig. De Momentum is wat warmer van aard, de X1ii voegt daar weinig extra aan toe. Als we de FiiO vergelijken met de vijf keer zo dure Sony ZX100, dan blijft de X1ii niet echt ver achter. Bij ‘Mother’ op dit debuutalbum van Amos (we negeren even haar eerste stappen met Y Kant Tori Read, net als de rest van de wereld) dan worden de diepe, lage tonen van het pianowerk relatief rijk weergegeven, terwijl de emotievolle stem van Amos bijna alle rauwheid tentoonstelt. De ZX100 (en de FiiO X7 ook, trouwens) is toch iets rijker en dynamischer bij deze tracks, maar ja: vijf keer duurder. Dit is een uitstekend resultaat voor een toestel van 139 euro.

De combinatie van de Momentum met de X1II is lekker warm, wat helemaal past bij een album als ‘Liquid Spirit’ van Gregory Porter, maar ook bij electropop van Daan – de Belg met de hoogste lounge lizard-uitstraling. Via de Sony Bluetooth-hoofdtelefoon doet de X1 het goed, al weten we niet zeker welke codec er gebruikt wordt. Een lichte dofheid doet vermoeden dat het de SBC-codec is. AptX ondersteunt de X1ii niet, maar FiiO zegt dit slechts een kwestie van tijd is. Het is een licentiekwestie die door een firmware-update opgelost zou worden, zegt het merk. We merken wel bij het testen dat sommige hi-res bestanden niet via Bluetooth afspelen. Ook dit is een bekende kwestie die FiiO belooft snel op te lossen.

Je merkt trouwens bij de vergelijking tussen deze FiiO en de Sony Walkman dat de X1II iets meer vermogen in huis heeft. Dat is interessant als je hoofdtelefoon net iets minder gevoelig is, al zouden we niet aanraden om een hoogohmige koptelefoon rechtstreeks aan te sluiten. Maar dat advies geldt voor bijna elke draagbare muziekspeler.

Conclusie

FiiO heeft met de X1II alweer een muziekspeler die voor een lage prijs heel wat biedt. Vergeleken met de eerste X1, maar ook met heel wat concurrenten, is de X1II heel mooi afgewerkt. Het ziet er veel meer premium uit dan je zou verwachten. Misschien heeft het niet een groot en even mooi scherm als duurdere toestellen en is de interface niet het meest verfijnd. Maar voor net geen 140 euro krijg je een speler die goed klinkt en beschikt over een goede autonomie. Toegankelijke high-end voor onderweg, mogen we zeggen. Ook in de auto, want dankzij een in-car USB-modus schakelt de X1II in en uit bij het begin en einde van een ritje.