Review: KEF LS50 Wireless

De LS50 is een van de beste boekenplankspeakers die je kunt aanschaffen, zelfs vergeleken met heel wat duurdere luidsprekers. Weinig mensen zullen dat betwisten. Misschien dat je niet houdt van de specifieke KEF-klank, maar dat is dan weer persoonlijke voorkeur. Dat ze echt goed presteren zal niet niemand ontkennen. Inmiddels is de LS50 vijf jaar oud, en toch komen ze weer op HiFi.nl aan bod. Dat heeft één reden: KEF besloot dat het tijd was om een actieve versie van de LS50 uit te brengen, dus een editie met een ingebouwde versterker. Dezelfde kwaliteitsspeaker dus, maar met alles aan boord om hoogwaardig geluid naar je woonkamer te brengen in een compacte verpakking. De Britten uit Maidstone gaan zelfs een heel stapje verder, door de LS50 niet enkel een ingebouwde versterker cadeau te doen maar ook een DAC (lees: vier aparte DAC-chips!) en een draadloos gedeelte. Het eindresultaat ziet er misschien heel vertrouwd uit, maar is toch een heel ander product dan de bekende KEF’s. Ook qua prijs, want de Wireless-editie kost ongeveer het dubbele van een set passieve LS50’s.

Even tussendoor

De timing van deze recensie is in een zekere zin wat lastig. In de nabije toekomst verschijnt immers een software-update die een aantal in deze recensie geuite opmerkingen over de LS50 Wireless kordaat aanpakt. Er komen ook wat nieuwe dingen bij. In die update zit bijvoorbeeld Spotify Connect, waardoor je nog een extra manier krijgt om muziek naar deze speakers te streamen. Daarnaast heeft KEF ons ingelicht over een aantal significante andere verbeteringen, maar daar kunnen we nog niet over communiceren… Zodra we dat mogen, zullen we uiteraard alle verbeteringen toelichten en deze recensie updaten. Het heeft dus zeker zin om HiFi.nl in de gaten te houden om de hoogte te blijven van wat er gaat veranderen. En helemaal als je de LS50 Wireless interessant vindt, maar wordt weerhouden door een of ander tekortkoming in je ogen. Het kan wel eens gebeuren dat de kwestie met de update opgelost wordt.

Draadloos met kabels

Wat krijg je nu voor die aanzienlijke toename in de prijs? Heel wat, want de LS50 Wireless is een set actieve speakers die op zijn eentje een volledige hifi-keten kan vervangen. Je hebt geen aparte versterker nodig en een aparte bron (zoals een cd-speler) hoeft ook niet, aangezien de KEF-speakers ingebakken streaming bevatten. Wel zijn er nog een aantal ingangen aanwezig, zodat je desgewenst een externe muziekbron kunt aansluiten.

Het etiket ‘draadloos’ moet je wel met een vleugje zout nemen – of toch op zijn minst relativeren. De set bestaat uit twee LS50-speakers, elk met een eigen ingebakken versterker van circa 230 watt. Sommige fabrikanten werken wel eens met een actieve masterspeaker die de tweede passieve slaafspeaker aanstuurt, maar in dit geval gaat KEF voor een dualmono-aanpak en heeft elke LS50 Wireless-luidspreker een eigen stroomdraad. De aanwezigheid van een versterker in elke actieve LS50 maakt de speaker ook wat dieper dan de passieve versie en natuurlijk aardig wat zwaarder.

Naast de stroomkabels is er ook een bekabelde verbinding tussen de twee speakers, in de vorm van een ethernetkabel. Je start dus al met drie kabels, en daar kunnen er nog wat bijkomen. Als je (zoals bij onze testopstelling) de LS50 Wireless niet met WiFi maar met een netwerkkabel aansluit én een Raspberry Pi met Roon via USB aan de LS50 Wireless koppelt, dan zit je al aan vijf kabels.

Dat lijkt veel – en het is ook wel wat – maar als je met aparte hifi-componenten zou werken, dan zou je met nog meer apparatuur en kabels moeten worstelen. Dat is wat we bedoelen als we zeggen dat je het concept van de LS50 Wireless genuanceerd moet bekijken. Vergeleken met klassieke draadloze speakers, zoals pakweg een set Sonos PLAY:5’s, zit je hier met aardig wat meer kabels. Je moet de LS50 Wireless echter zien als een alternatief voor een volwaardig hifi-systeem, ook op vlak van geluidskwaliteit, en dan spreek je wel over iets dat je huiskamer op een meer bescheiden manier inneemt dan als je opteert voor losse toestellen en kabelgedoe.

De voordelen van actieve speakers

Technisch valt er veel te zeggen voor actieve speakers. Ze vermijden namelijk een typisch probleem van passieve speakers, namelijk dat de geluidskwaliteit en klankaard afhangt van de versterker die je gebruikt. Het is de bekende uitdaging van het vinden van een goede speakermatching. Dat is zeker het geval bij luidsprekers zoals de KEF LS50’s, die onder meer vanwege hun lage gevoeligheid (85 dB) een versterker van een zekere vermogen en kwaliteit vereisen. Bij een actieve speaker zorgt de fabrikant van de luidspreker echter voor een versterkingsluik dat perfect matcht, zodat de speaker optimaal presteert. Of zo gaat de theorie toch.

Actieve speakers zijn natuurlijk wel zwaarder dan hun passieve tegenhangers, vereisen een stopcontact en kosten aanzienlijk meer. Dat je meer moet betalen voor de speakers wordt echter gecompenseerd omdat je niets extra moet betalen voor een versterker en luidsprekerkabel.

Welke ingangen zijn er?

De LS50 Wireless is rijkelijk uitgedost met ingangen, zodat je deze speakers in heel wat opstellingen kunt gebruiken. Alle aansluitingen bevinden zich achteraan de rechtse speaker (en die rol is voorlopig vast), op een relatief discrete plaats achteraan die het subtiel leggen van kabels mogelijk maakt. Met de juiste stand kan je het netjes aanpakken.

Er is zowel een analoge cinch-ingang als een digitale optische ingang aanwezig. Die laatste is bijvoorbeeld interessant als je deze KEF-speakers als audiosysteem voor je televisie wil gebruiken. Hoewel de LS50 Wireless voor een boekenplankspeaker behoorlijk veel bassen produceren, zou je voor een home cinema-toepassing wellicht nog meer wensen. En daar heeft KEF aan gedacht, want er is een sub-out zodat je nog een bekabelde subwoofer kunt aansluiten om een 2.1-systeem te krijgen. Dit is echter optioneel en volgens ons in kleinere kamers niet echt noodzakelijk. De LS50 Wireless-speakers zijn namelijk toch iets anders getuned dan de passieve variant, met name in het laag. Ze hebben heel wat meer body. Ga je toch voor een bijkomende sub, dan ontdek je nog een iets dat KEF goed heeft aangepakt: in de bijhorende app heb je expertinstellingen waarmee je onder meer de integratie tussen de twee speakers en de subwoofer goed kunt afregelen.

De passieve LS50’s prijken op aardig wat bureaus, met daartussen een computerscherm. Een eigenschap van de speakers is namelijk dat ze nearfield heel goed presteren. Zelfs op een korte afstand van een meter of twee heb je een coherent geluidsveld waarbij je niet meteen merkt dat de midden en hoge tonen van elkaar gescheiden zijn. Dat heb je bij 2- of 3-wegspeakers vaak wel. We kunnen ons inbeelden dat de actieve LS50’s ook worden ingezet als desktop-systeem, als zijn ze door hun grotere diepte iets minder handig in die opstelling. Maar het kan zeker en KEF heeft ook een gepaste EQ-instelling (‘Desk’) voorzien voor dat scenario. Gebruik je een computer als bron, dan is de aangewezen manier om hem aan te sluiten via een USB-kabel. Digitale bestanden worden dan rechtstreeks aan de DAC van de LS50 Wireless gevoed. Via USB kun je trouwens hogere resolutiestreams aanleveren (tot 192 kHz) dan via de optische ingang (96 kHz), zoals wel vaker voorkomt. DSD speelt niet af.

Pagina 2

Streaming kan ook

De ingangen gebruik je enkel als je een externe bron wil aansluiten. Maar dat hoeft niet per sé. Er zijn ook enkele streamingopties – en zoals gezegd komen daar binnenkort meer bij. Spotify Connect is bevestigd, misschien dat het niet ondenkbaar is dat ook andere diensten opduiken.

Toen wij de LS50 Wireless testen hadden we de keuze uit de optie Bluetooth (met aptX-ondersteuning en met een geheugen voor acht mobiele toestellen) en streamen over het netwerk (DLNA). Dat laatste kan in principe met elke DLNA-app, maar KEF heeft ook een eigen app die je ook helpt bij het opzetten van de draadloze verbinding met je WiFi-netwerk. Je kunt uiteraard opteren voor de netwerkkabel, wat qua setup toch handiger is. Gebruik je de officiële app van KEF, dan heb je eigenlijk nog een derde optie om muziek te beluisteren. Je kunt dan ook muziekbestanden op je mobiel toestel streamen.

De KEF-app zelf is vrij beperkt als het gaat om muziek beluisteren, al is het scherm met de huidige track wel knap met een cirkelvormige voorstelling van de hoes met daarrond controls. Het doet ons wat denken aan de oude Samsung Multiroom-app, maar dan iets strakker. Het hoofdscherm toont je een overzicht van afspeellijsten, favorieten en recent gespeelde tracks, maar bij onze test zagen we daar nooit tracks verschijnen die we vanaf DLNA-servers speelden. Omdat er momenteel geen streamingdiensten ingebakken zijn, kun je vanaf de KEF-app enkel muziek afspelen vanaf mediaservers en vanaf het mobiel toestel.  

Een gemis vinden we toch dat je vanuit de app niet kunt wisselen tussen de ingangen op de LS50 Wireless. Je moet rechtstaan en naar de aanraakgevoelige knoppen bovenaan de rechtse speaker stappen. De netwerk- en Bluetooth-verbinding is ook niet actief als je een fysieke ingang kiest. Wil je na het beluisteren van een cd bijvoorbeeld, overschakelen op een stream, dan moet je eerst de ingang manueel wisselen en dan even wachten vooraleer te beginnen streamen. Dat zou wat naadlozer moeten.

Maar toch installeren, die KEF-app

Tenzij voor de setup van de WiFi lijkt die KEF-app misschien niet zo essentieel, zeker als je muziek gaat beluisteren via USB of een andere ingang. Toch moet je hem installeren, want de sober ogende app verbergt wel een schat aan instellingen die heel interessant zijn. Aangezien dit een actieve speakerset is met ingebouwde DAC en DSP, heeft KEF via de app heel wat tweakingmogelijkheden beschikbaar gemaakt. En dat is echt een heel goede zaak.

Een actieve set als de LS50 Wireles kan op veel verschillende manieren en op veel plaatsen worden ingezet. Dankzij de uitgebreide DSP-instellingen kan je zorgen dat de speakers in al die situaties ook zo goed mogelijk klinken.Om de zaken overzichtelijk te houden, heeft KEF de geluidsinstellingen onderverdeeld in een Basic- en Expert-menu. Beide menu’s vullen elkaar aan.

Bij Basic kun je al heel belangrijke zaken ingeven. Om het toegankelijk te maken formuleert KEF die instellingen als gemakkelijk te verstane vragen, wat handig is voor beginners. Zoals: hoe zijn de speakers opgesteld en hoe ver van je muur? Hoe groot is de kamer? En klinkt de kamer gedempt en dof of levendig en fel? Is er een subwoofer?

Een HiFi.nl-lezer grijpt natuurlijk meteen naar de Expert-instellingen. Handig hier vinden we de treble trim, zeker als je de LS50 Wireless relatief dichtbij je oren plaatst. Je vindt hier ook meer uitgebreide mogelijkheden qua de laagweergave, zowel van de speakers zelf als voor een aangesloten subwoofer. Positief: je kunt de LS50 Wireless in een high-pass modus zetten, en alle lage frequenties (instelbaar via de low-pass-filter) door de subwoofer laten afhandelen.

Uni-Q

De LS50 is typische een speaker dat je zonder een grille gebruikt. KEF wil dat je recht op de centrale driver kijkt. Omdat helemaal duidelijk te maken hebben de Britten bij alle kleurversies van de passieve en actieve LS50’s gezorgd voor een fel contrast tussen de speakerbehuizing en de driver zelf. Bij de LS50 Wireless bijvoorbeeld, kun je opteren voor een zwarte editie met donkerblauwe driver, een witte met een gouden driver, of een grijze versie met metaalrode drivers. Alle drie zijn heel fraai en niet bepaald onopvallend. Die kleurencombinaties zijn overigens verschillend van de passieve LS50’s, zodat je met één oogopslag het verschil kunt zien.

KEF heeft natuurlijk een reden om die drivers zo recht voor de raap te presenteren. Ze zijn heel trots op deze Uni-Q-driver, hun handelskenmerk die ze ook voor andere high-end luidsprekers en inbouwproducten gebruiken. Terecht, want het coaxiale ontwerp van deze driver is de voorname reden waarom de LS50 zo bijzonder klinkt, zelfs op korte afstand.

Bij een coaxiale driver wordt de tweeter voor hoge tonen in het midden van de midrange driver akoestisch ontkoppeld ingebouwd. Als je naar de driver kijkt, zie je als het ware een ‘bloem’ in het midden. Dat is de tweeter (de bloem is een waveguide) die onafhankelijk van de conus daarrond functioneert. Intern is een coaxiale driver best ingewikkeld om goed te krijgen, maar het is wel interessant voor boekenplankspeaker omdat er maar één uitsparing voor een driver moet voorzien worden. Een deel van de visuele kracht van het LS50-driver is ook wel die mooie centrale symmetrische plaatsing van de driver.

Veel belangrijk is echter dat een coaxiale driver alle frequenties die voor onze oren directioneel zijn (dus waarvan wij kunnen bepalen uit welke richting ze komen) uit één punt laat vertrekken. Faseproblemen vermijd je daarmee en voor je gehoor lijkt muziek veel meer één geheel. Bij sommige drieweg-speakers met aparte drivers kan je (zeker dichtbij) subtiel ervaren dat hoge tonen van een andere plek lijken te komen dan de stemfrequenties.

De LS50-driver straalt bovendien vrij breed uit, dankzij die waveguide, en dat merkten we zowel bij het luisteren als bij het meten, waardoor je ook bij een opstelling op je bureau een goed klinkend resultaat krijgt.

Pagina 3

En de klank?

De LS50 Wireless lijkt sterk op de LS50 en bevat dezelfde drivertechnologie – maar klinkt hij ook hetzelfde? Ja en neen. De voordelen van de Uni-Q-driver is meteen weer merkbaar: helder, crisp, detailrijk, en over de hele midrange en hoge frequenties mooi geïntegreerd. Van dichtbij hebben we de neiging om de schuifbalk van treble trim een klein beetje naar links te schuiven, maar dat is een persoonlijke voorkeur.

Een merkbaar verschil met de LS50 zit hem in het laag. De LS50 Wireless is voller en duikt merkbaar dieper, zeker als je speelt met de bassextensie-instellingen. Vandaar dat we eerder opmerkten dat de LS50 Wireless niet per se een subwoofer nodig heeft, tenzij je gaat voor een betere sub die echt meer finesse en detail in de bassen kan brengen. De reflex die KEF gebruikt bij de LS50 Wireless is slimmer dan normaal het geval, maar het blijft natuurlijk een reflex. Je kunt het qua snelheid en detail niet vergelijken met een grote subluidspreker.

We hebben de LS50 Wireless-speakers een keer in desktop-modus gebruikt, maar hoofdzakelijk op stands op ongeveer een meter van de muur. Dat is behoorlijk ver, maar de KEF’s hadden er maar weinig last van.

Los van het feit dat de LS50 Wireless inderdaad iets gewichtiger klinkt dan zijn passieve broer delen ze veel kwaliteiten – en het woord ‘kwaliteit’ is hier geheel op zijn plaats. Dat extra in het laag merk je wel, bijvoorbeeld toen we luisterden naar het gloednieuwe ‘Three Worlds’-album van Max Richter. De track ‘War Anthem’ schrijdt somber vooruit, met een terugkerende diepe percussieslag, die door de LS50 Wireless wordt weergegeven net alsof er in de verte op het slagveld artillerie wordt afgevuurd. Zowel de nodige lage weergave als dat gevoel van afstand zitten er in, terwijl de dramatische strijkers heel vloeiend op het voorplan spelen. Het is een prachtige track die prachtig wordt weergegeven. We maakten wat snelle en niet-professionele metingen met een meetmicrofoon en de RHA-app, voldoende om te zien dat de LS50 Wireless inderdaad iets meer energie steekt tussen 100 en 600 Hz, en daarboven een vrij platte frequentieweergave neerzet. Sommige mensen vinden de Uni-Q een tikje agressief misschien, een mening die we niet delen, maar wellicht komt die indruk door het hoge resolutievermogen van de driver. Dit doet snaarinstrumenten goed klinken, merken we bij het beluisteren van een Deutsche Grammophon-opname van de Spaanse gitaarvirtuoos Narciso Yepes. We verwijzen nu naar twee eerdere klassieke albums, maar wees gerust: die goed onderbouwde LS50 Wireless-klank doet ook elektronische muziek heel prima klinken. Eén zaak zouden we toch aanraden: speel wat met de DSP-instellingen, want die hebben een vrij goed effect.

Conclusie

Om twee zaken kun je niet omheen: de LS50 Wireless draagt een zeker prijskaartje én helemaal draadloos is hij ook weer niet, zeker niet als je begint met externe bronnen, zoals een cd-speler of een pc. Het was mooi geweest als die connectie tussen de twee speakers echt draadloos was, bijvoorbeeld door middel van een WiSA-verbinding, maar KEF besloot hier toch voor bedrijfszekerheid en gegarandeerde kwaliteit te gaan – en dus een kabel. Maar misschien dat er hier een mouw aan wordt gepast…

Qua mogelijkheden verandert er binnenkort dus heel wat, maar wat je nu al hebt is een speakerset die eigenlijk een volledige hifi-keten kan vervangen (behalve dan een cd-speler), je tv-geluid danig kan upgraden en bovendien geen compromis is op vlak van geluid. De elektronica in de LS50 Wireless is goed afgestemd op de speakers, en daardoor klinken ze beter dan de passieve LS50’s die gecombineerd worden met een versterker die niet zeer goed tot uitstekend is. De brede uitstraling en coherent klank van de speakers maken de LS50 Wireless in het bijzonder interessant voor mensen die vanaf de pc luisteren en aan hun desktop. Zelfs van dichtbij klinken ze bijzonder goed – wat zeker niet elke speaker kan - net zoals in een grotere ruimte. De DSP-instellingen zijn de kers op de taart.