Mark Levinson No.585: Duivels kunstenaar!

Het roemruchte merk Mark Levinson oefent al sinds de oprichting in 1972, op veel audioliefhebbers een enorme aantrekkingskracht uit. Niet in het minst omdat de gelijknamige oprichter en stichter van het merk, samen met een enorm getalenteerd team, een reeks van de gehoormatig mooiste solid state audio ontwerpen van die tijdspanne maakten. Na een roerige periode waarna het merk in andere handen kwam, bleek echter ook de huidige Amerikaanse eigenaar in de vorm van audiogigant Harman International, uiteindelijk zoekende naar een juiste koers. Gelukkig heeft het bedrijf inmiddels een aantal belangrijke bedrijfsmatige wijzigingen doorgevoerd voor zijn ‘luxury’ producten. Wijzigingen in de zin van het aantrekken van een nieuw team aan ‘juiste’ mensen, waaronder ex-Krell ‘mastermind’ Todd Eichenbaum en het optuigen van een compleet nieuwe ontwerp- en productiefaciliteit. De gloednieuwe No.585 is het allereerste product van dit nieuwe denken en vormt daardoor een voorhoedeloper met een belangrijke boodschap.

Het is alweer 1999 dat de laatste geïntegreerde versterker van Mark Levinson, de No. 383 het levenslicht zag. Al vanaf het eerste moment was het duidelijk dat het toen nog onder de Harman vlag opererende Madrigal Audio Laboratories, een statement wilde maken.Voor de allereerste keer in de geschiedenis van dit merk werd namelijk een topklasse Mark Levinson voorversterkerdeel gecombineerd met een passende eindversterker in één enkele behuizing. Doel van deze oefening was een grote groep eindgebruikers die wegens ruimtegebrek niet in staat waren voor een voor-/eindversterker combinatie te kiezen, toch een (zeer) hoogwaardig alternatief te bieden. Het succesvolle eindresultaat was een apparaat wat op indrukkende wijze high-end ethiek, ergonomie, technologie, betrouwbaarheid en auditieve schoonheid, prachtig wist te verenigen.



Baanbrekend ontwerp
Om het merk Mark Levinson beter in de markt te zetten en vooral duidelijker te profileren dan de afgelopen jaren het geval is geweest, heeft de Harman Luxury Audio Group de afgelopen jaren in het Amerikaanse Shelton een compleet nieuwe state-of-the-art productiefaciliteit gebouwd. Samen met de andere merken in deze divisie zoals Revel, Lexicon en JBL Synthesis, zullen in deze werkplaats de komende jaren dan ook vele nieuwe producten het licht gaan zien. De Mark Levinson No. 585 is het allereerste product wat in deze nieuwe fabriek is vervaardigd, waardoor de verwachtingen bijzonder hoog zijn gespannen. Wanneer ik de eerste foto’s met bijbehorende ‘white papers’ onder ogen krijg, blijkt dat over deze geïntegreerde versterker bijzonder goed is nagedacht. Zo heeft men naast het feit wat er van zo’n versterker vandaag de dag mag worden verwacht, dit keer ook aandachtig geluisterd en onderzocht wat de oudere en oorspronkelijke Mark Levinson ontwerpen klankmatig zo bijzonder en onderscheidend maakte.
Eindresultaat is dat in het ontwerp van het voorversterkergedeelte van de nieuwe No. 585, bewust gebruik van de goede aspecten van oudere ML ontwerpen is gemaakt. Ook voor het eindversterkergedeelte heeft het team goed geluisterd en uiteindelijk gekozen voor de opzet zoals die ook in de huidige vijfkanaals No. 535H wordt toegepast. Met andere woorden hebben we het dan over een klasse AB vermogen van 2 x 200 Watt aan 8 Ohm, 2 x 350 Watt aan 4 Ohm en nog ruim voldoende stabiliteit aan een 2 Ohms belasting. Als voeding is voor een muisstille, compleet ingekapselde en zwevend in rubbers opgehangen 900 VA ringkerntransformator gekozen. Aangevuld met een batterij aan relatief kleine buffercondensatoren die bewust voor maximale snelheid, dicht bij de 12 uitgangstransistoren per kanaal zijn geplaatst. De ingangssectie is verder volledig discreet, dual mono en gespiegeld opgebouwd. Dit om elk spoor van vervuiling uit te sluiten en het signaal zo puur als maar mogelijk te houden. Echter geheel nieuw voor Mark Levinson en ook nog steeds bijzonder in dit hoge high-end segment, is de toevoeging van een zeer hoogwaardige en bijzonder uitgebreide digitale ingangssectie.

Mogelijkheden en uitrusting
Opgebouwd rond een 32-bit ESS Sabre D/A chip en voorzien van een geheel eigen voeding, is een keur aan digitale ingangen beschikbaar. Naast AES/EBU en USB, zijn er ook dubbele S/PDIF en toslink aansluitingen aan boord, waarbij we naast al dit digitale geweld niet moeten vergeten dat de No. 585 vooral ook een hele mooie analoge versterker is. Ook hiervoor zijn weer voldoende ingangen voorhanden, waaronder drie RCA en één gebalanceerde XLR. Nuttige bonus en de veelzijdigheid van het concept onderstrepend, blijkt zelfs één RCA uitgang per kanaal naast een vaste waarde voor bijvoorbeeld een opnameapparaat, ook schakelbaar als 2e order laagdoorlaatfilter bij 80Hz voor een 2.1 configuratie met actieve subwoofers is. In die configuratie worden de luidsprekers ontlast van de weergave van lage tonen voor een optimale balans en een grotere dynamiek reserve. Bijzonder is de toepassing van een geheel nieuwe eigen Harman vinding genaamd Clari-Fi™. Speciaal voor lage resolutie audioformaten zoals mp3, is namelijk een slim algoritme bedacht waardoor verloren gegane informatie en bandbreedte, weer deels kunnen worden hersteld. Dit zou uiteindelijk moeten leiden tot meer muziekplezier en een vollere en meer dynamische weergave. Last but not least behoren de grote als een tornado gevormde ‘Huricane’ luidsprekeraansluitingen tot de beste in hun soort. Naast het feit dat ze onderdak bieden aan zowel banaanstekkers als spades, bieden ze voor met name die laatstgenoemden, met weinig krachtsinspanning toch een heel goed en zeker contact.



Verpakking, vormgeving en ergonomie
De No. 585 versterker is met maten als 43,8 cm breed, 19,3 cm hoog, 50,7 cm diep en een gewicht van 32,6 kg, een gewichtig en bovengemiddeld robuust apparaat te noemen. Qua stoere en uiterst uitgebalanceerde vormgeving, materiaalkeuze, afwerking en de doordachtheid waarmee alles is geïmplementeerd, is de 585 al vanaf het eerste moment als een echte Levinson herkenbaar. Het geheel heeft zelfs zo’n mate aan perfectie en rijpheid, dat het mij doet verzuchten waarom niet meer audioproducten zo goed in elkaar zitten. Werkelijk niets is hier aan het toeval overgelaten en dat begint al met een vlekkeloze eerste indruk. Want wie de stevig uitgevoerde dubbele kartonnen dozen namelijk opent, wordt vrijwel meteen verwelkomd door een subtiel gestileerde uit schuimvervaardigde verpakking die is onderverdeelt in verschillende compartimenten.
De enorme zorgvuldigheid waarmee alles is vervaardigd en verpakt, maakt zelfs op mij als doorgewinterde recensent de nodige indruk. Tevens zorgt het er meteen voor dat je als koper voelt dat je de juiste aankoopbeslissing hebt genomen. Na de nodige kartonnen kleppen te hebben omgevouwen, blijkt dat aan letterlijk alles is gedacht. Van het standaard bijgeleverde netsnoer en goed in de hand liggende metalen afstandsbediening met schroevendraaier met geharde punt om het batterij vak te openen, tot witte Mark Levinson handschoenen, een meertalige handleiding met zelfs Nederlands(!) en afsluitend een prachtig boekwerk over de geschiedenis van Mark Levinson. Eenmaal bevrijd uit zijn beschermende delen, staat een werkelijk prachtig apparaat voor mij.
Typisch Mark Levinson met zijn zeer solide tweekleurige aluminium behuizing, rode LED indicaties en in dit geval aangevuld met een zeer fijnmazige roodkleurige dot-matrix display. Alle behuizingsdelen sluiten zeer goed op elkaar aan en het ontwerp zit vol met fraaie subtiele details die het ontwerp in visuele zin in ieder geval helemaal afmaakt. Wat bijvoorbeeld te denken van die mooie stoere brede ‘hot rod’ balk, die de meeste bedieningsorganen aan de voorzijde bevat en naast bronkeuze en een dubbele15 bit R2R volumeregelaar met maar liefst 600(!) stapjes van 0,1 dB, functies als polariteit, display intensiteit, balans en mute bevat. Zoals het een echte moderne Levinson betaamt is ook de uitgangssterkte per ingang instelbaar en kan iedere ingang van een zelf toe te kennen naam worden voorzien. Heel nuttig vind ik vooral de mogelijkheid om in verschillende fasen de stand-by functie te configureren. Van helemaal uit voor de meeste stroombesparing, tot alles onder stroom op de luidsprekeruitgang en display functies na! Dat is pas goed over het werkelijke gebruik van dingen nadenken.

Luisteren
Zeker met de erfenis van de oorspronkelijke, bijzonder goed klinkende Mark Levinson versterkers in het achterhoofd en de helaas toch wat minder inspirerend klinkende voorlaatste generatie, is de druk op het roemruchte merk dit keer werkelijk enorm. Zal deze nieuwe No. 585 alle verrichte inspanningen daadwerkelijk waar weten te maken, of is het klankmatig uiteindelijk toch weer een geval van de nieuwe kleren van de keizer? Hoewel ik gelukkig regelmatig bijzonder fraaie producten in mijn luisterruimte op bezoek krijg, blinkt deze nieuweling vanaf het allereerste moment uit in een zelden bereikte mate aan perfectie en doordachtheid. Zo is het apparaat gebouwd als de spreekwoordelijke tank, zijn alle soepel lopende en solide aanvoelende bedieningsorganen mooi symmetrisch en logisch gerangschikt en zijn alle aansluitingen aan de groots opgezette achterzijde, bijzonder ruim en zeer overzichtelijk gespatieerd. Hoewel aanzienlijk minder dan bij buisontwerpen, blijkt ook de No. 585 veel baat te hebben bij een gedegen inspeelperiode. Vooral omdat ik het apparaat nog relatief nieuw in mijn bezit kreeg. In die periode heb ik de versterker horen veranderen van gesloten en relatief on-inspirerend, tot een uiteindelijk wijd opengetrokken, zeer uitgebalanceerde en vooral extreem stabiele weergave. Vooral voor de groep mensen die absolute betrouwbaarheid, een extreem stille werking en klankmatige continuïteit van een apparaat verwacht, scoort deze No. 585 meteen al erg hoog. Zo loopt de laagweergave diep door, is zeer strak gedefinieerd en heeft een eindeloze controle over werkelijk iedere gebruikte weergever.
Daarbij blijft het weergavekarakter ook nog eens volledig onafhankelijk van het ingestelde volumeniveau. Midden en hoog sluiten hier perfect op aan, waarbij het middengebied opvallend egaal, humaan en op een natuurlijke manier zelfs wat warm en in bepaalde mate organisch klinkt. Het hoogbereik is naast een hoge mate aan transparantie met een crispy inslag, aan de andere kant ook vloeiend en zacht. Van door mij vaak gevreesde droogheid bij zo veel controle en definitie is in dit geval gelukkig geen enkele sprake. Naarmate ik langer naar deze versterker luister begrijp ik waarom ik zo veel overeenkomsten met de goede eigenschappen van bijvoorbeeld buizenversterkers hoor. Door werkelijk vakbekwaam te ontwerpen, is het ontwerpteam er in geslaagd de stoorvloer en vervorming van alle harmonischen daadwerkelijk een stuk te verlagen. Dit is denk ik één van de hoofdredenen waarom ik deze versterker zo evenwichtig vind klinken. Want of ik nu de vele opeengestapelde muzikale laagjes van het zeer strak geproduceerde album Gaucho van Steely Dan of het Spaanse klassieke temperament in Manuel de falla’s ‘El sombrero de tres picos’ (De drie kantige hoed) afspeel. De No. 585 blijkt in staat om een enorm grote hoeveelheid aan muzikale informatie volkomen vanzelfsprekend en zonder enige onderlinge interferentie af te spelen. Dit geeft dermate veel overzicht en rust alsof je door een wijd openstaand venster op een heldere lentedag naar buiten kijkt en daar de krekels hoort sjirpen, de vogels hoort fluiten en de jonge blaadjes aan de bomen hoort ruisen. Qua tonaliteit zou ik de klank omschrijven als sterk gecontroleerd en gedefinieerd, met een natuurlijk warme ondertoon in vooral het middengebied en ondanks alle transparantie nooit klinisch, kil of afstandelijk.

Niets voor niets

Maar zoals bij alles krijg je ook hier niets voor niets. Want in alle rust, homogeniteit en vanzelfsprekendheid, waarbij geen toon of harmonische wordt bevoordeeld. Komen eigenschappen als expressie, dynamiek en uitbundigheid, niet veel verder dan een gewoon goed gemiddelde in deze prijsklasse. Ik zit dus zeker geboeid en met veel plezier naar de zonder meer fraaie weergave te luisteren, maar merk ook op dat de weergave van de No. 585 wat mij betreft absoluut gezien nog wel wat uitbundiger en meer uitgesproken dynamisch zou mogen worden gepresenteerd. Hierdoor wordt muziek beleven met deze versterker net wat statischer en minder betrokken dan maximaal binnen deze prijsklasse mogelijk is. Ook qua laag slam en kracht in de weergave zijn er concurrenten die hier nog wat verder in gaan of meer uitgesproken in zijn. Vermeld moet echter wel worden dat deze versterker de expressie en dynamische contrasten die wel aanwezig zijn, ten allen tijde behoud. Hoe zacht of luid ik ook speel en hoe eenvoudig of complex de compositie ook is. Net zo goed in balans als de overige eigenschappen is ook de ruimtelijke presentatie. Hoewel niet het breedste en meest diepe stereobeeld wat ik in deze prijsklasse ooit heb waargenomen, is de No. 585 ook hier weer een bijzonder solide performer. Wanneer de software en bron het toelaten, word een zeer stabiel en solide beeld neergezet wat mooi een stuk buiten en achter de weergevers word geplaatst. De plaatsing in het stereobeeld is gemiddeld gezien niet up-front of laid back en kiest dus de gulden middenweg. De focussering binnen dat stereobeeld is zowel vloeiend 3D als pinpoint en uitsterven van bijvoorbeeld ambiance is voor een solid state ontwerp zelfs buitengewoon goed. Iets wat het hoge oplossende vermogen van dit ontwerp daarmee nogmaals onderstreept.



Ingebouwde DAC
Hoewel ik de vorige ronde bewust van cd-spelers en streamers met een externe DAC gebruik heb gemaakt, schakel ik nu over naar de ingebouwde Mark Levinson DAC. Hiervoor maak ik bij de cd-spelers en cd loopwerk van AES/EBU en S/PDIF aansluitingen gebruik, terwijl ik USB in geval van beide streamers inzet. Gelukkig blijkt ook hier dat Mark Levinson de uitgebreide DAC functionaliteit niet als een toegift heeft gezien. Want van welke bron ik ook gebruik maak, de bijbehorende eigenschappen worden keurig en herkenbaar weergegeven. Het North Star 192 MKII cd loopwerk met zijn prachtig natuurlijke timbres en zeer goed gelaagde 3D beeld, de Mirror Image Charisma cd-speler met zijn krachtige en afgelijnde presentatie en zeer goede timing, de Luxman D-08u met zijn vloeiende muzikaliteit en ontspannen karakter, de Aurender X100-S met zijn aanstekelijke fijnzinnigheid en mooie ambiance weergave en de NaimUnityServe met zijn krachtige en rijk gevulde tonale balans en bovengemiddeld goede timing. Uiteraard maakt het hierbij wel uit van welke digitale kabels er gebruik word gemaakt en welke (filter)instellingen op de DAC (bereikbaar via het menu) worden gekozen. Net als de versterker zelf, heeft ook de ingebouwde DAC in de gehele testperiode zonder problemen of ook maar één hikje gereageerd. Qua klankmatige eigenschappen sluit de DAC zoals verwacht zeer goed aan bij het neutrale karakter van de versterker en blijkt het zoals wel vaker geconstateerd, een voordeel dat de inwendige contactovergangen zo enorm kort kunnen zijn. Dit zorgt ook hier voor een meer direct en puurder geluid. Toch moet ik wel zeggen dat hoe goed en stabiel deze inwendige DAC ook presteert, de beste prestaties van de No. 585 toch uiteindelijk met een externe topklasse DAC worden bereikt. Anderzijds gaat de prijs van het totaal dan ook weer meteen fors omhoog en gaat tevens het (ruimte) voordeel van één schakel- en versterkingscentrum verloren.



Conclusie
Wat een prachtig vormgegeven en vooral begerenswaardig apparaat is deze Mark Levinson No. 585 toch. Niet alleen een waardig opvolger van de ook al zeer goed presterende No. 383 voorganger, maar ook een echte alleskunner. Ik besef terdege dat € 15.000,- een enorme berg geld is en dat je voor dat bedrag nog veel meer ander moois kan kopen. Maar ik ken op dit moment eigenlijk geen ander apparaat wat zo veel zaken zo goed voor elkaar heeft met zo ontzettend weinig nadelen. Die wilt u ook graag weten? Het enige wat mij iets minder is bevallen zijn de zachte gummitoetsjes op de dan wel weer solide metalen afstandsbediening, en de hele zachte tikjes die de volumeregelaar over de luidsprekers laat horen bij het regelen van volumeniveau ‘s boven getal 50 (de schaal loopt tot 80). Verder is er gewoon helemaal niets af te dingen of aan te merken op deze machtige high-end machine. Een product van een onderneming met zo veel naam en faam, dat een volkomen probleemloze werking de eerstkomende 15 jaar bijna tot een vanzelfsprekendheid behoort. Een ware duivelskunstenaar en een nieuwe mijlpaal voor Mark Levinson!

Inruilactie
Om de financiële ‘pijn’ behoorlijk te verzachten kan importeur Audiac voor een beperkte periode in samenwerking met Mark Levinson, een interessant inruil programma voorstellen. Bij inruil van een werkende voorversterker, eindversterker of geïntegreerde versterker krijgt u namelijk tot 20% inruilkorting op de aankoopprijs van de Mark Levinson No 585  Als ik dat even snel voor u uitreken is dat uitgaande van 20%, toch zo’n Ä 3.000,- minder betalen! Mede daardoor krijgt de No. 585 uiteindelijk zelfs nog een dikke plus als het gaat om prijs/kwaliteitsverhouding! Voor meer informatie en de voorwaarden kunt u bij uw Mark Levinson dealer informeren.

Prijs
Mark Levinson No. 585 € 14.990,-
www.audiac.nl