Tien Jaar iTunes – de grootste revolutie in muziekland

2013 is ook het jaar waarin iTunes zijn tiende verjaardag viert. We staan graag even stil bij dat jubileum, en belichten vanuit een persoonlijk perspectief wat Apple's muzikale fruitschaal zoal teweeg gebracht heeft.

Er zijn van die gebeurtenissen die in ieders collectieve geheugen gegrift staan. Zo heb je de onvermijdelijke vragen over waar je was toen Kennedy werd vermoord in 1963 (geen idee, overigens, ik was nog maar drie), wat je deed toen twee vliegtuigen zich in de Twin Towers boorden in 2001 (boodschappen, bij de Delhaize in Mechelen), of waar je je bevond toen Pim Fortuin werd vermoord (onderweg naar huis, toevallig in de Antwerpse Kennedy tunnel). Ik weet echter zeker dat bijna niemand nog zal weten wat voor speciaals er op 28 april 2003 gebeurde, en in hoeverre er iemand op dat moment met z'n gedachten bij was...

Historie
Voor muziekliefhebbers was het in ieder geval een meer dan historische dag, dat kunnen we met terugwerkende kracht gerust stellen. Op 28 april lanceerde Steve Jobs 'zijn' iTunes, een uitvinding in het Apple-repertoire die wellicht de grootste impact op de ontwikkeling van Apple als leidend en trendsettend bedrijf tot nu toe heeft gehad.

Het jaar dat de muziekwereld op zijn kop zou zetten. Zou de baas van Apple in de gaten hebben gehad dat hij met iTunes goud in handen had? Ik heb het presentatiefilmpje op YouTube er nog eens op nageslagen. Zoals altijd presenteerde Jobs zijn nieuwe uitvinding vol vuur en passie. Hij legt geduldig aan een volle zaal uit waarom de nieuwe manier van muziekbeleving een doorbraak is, en een groot succes zal worden. Op een manier zoals alleen Amerikanen dat zo goed kunnen, zonder schroom voor wat wij Europeanen – en vooral Nederlanders – al snel overdrijving noemen.

'Good Karma'
Met vijf 'topargumenten' lanceert Jobs zijn nieuwe creatie: snelle, te vertrouwen downloads, encodings van het bronmateriaal, van alle aangeboden songs zijn de eerste 30 seconden gratis te beluisteren, toevoeging van covert-art en 'a good karma'. Vooral dat laatste argument is fascinerend. Jobs bedoelt er mee dat we zo'n beetje met z'n allen illegaal muziek hebben zitten downloaden. “That is stealing”, laat hij duidelijk weten. En hé, daar gaat Apple nu wat aan doen. Voortaan kun je gewoon tegen betaling aan Apple, die dan weer de muziekmaatschappijen betaalt, op een legale manier aan muziek komen. Dat geeft je een goed gevoel, 'a good karma'.

Ook mooi om te horen bij het promotiefilmpje is de manier waarop de prijs voor het downloaden van één liedje wordt gepresenteerd. Negenennegentig cent (zowel in dollar als in euro), het is psychologisch gezien een slim bedachte prijs die Jobs als volgt uitlegt; “Bij andere download companies ben je per song zo'n kwartier bezig om een nummer van inferieure kwaliteit binnen te halen. Je hebt een uur gespendeerd om vier songs te krijgen die minder dan vier dollar kosten bij Apple. En dan ga je rekenen: ik ben het afgelopen uur aan het werk geweest voor minder dan het minimum loon...”

iTunes and me
Zoals gezegd: ik weet niet meer wat ik die bewuste dag gedaan heb. En ik weet ook niet meer precies wanneer ik ingestapt ben bij iTunes. Ik probeer terug te vinden waar mijn 'muzikale avontuur' begon. Dat valt nog niet mee. Een aantal sporen is 'uitgewist'. Ik weet nog dat ik in die tijd een Mac mini had aangeschaft, met het argument dat ik een kleine, afgelegen werkkamer had – te weten een klein zoldertje –, dus mijn computer moest ook klein zijn, om voldoende ruimte over te houden voor andere spullen.

Zoals een belachelijk groot 27 inch lcd-scherm, die ik vervolgens op de Mac mini aansloot... Zodat de foto's via iPhoto en de filmpjes via iMovie goed tot hun recht zouden komen, uiteraard. En het is op dat zoldertje dat ik het icoontje met de naam iTunes ontdekte. Een icoontje dat uit zou groeien tot de personificatie van de meest gebruikte applicatie op mijn Mac mini. Wow, wat gingen we hier nog veel plezier aan beleven...

In tune met iTunes

Mijn Mac mini bleek dus mijn eye opener voor iTunes te zijn (Steve Jobs zal het ongetwijfeld iOpener hebben genoemd). Op de vorige pagina heb ik al enkele unique selling points van het systeem genoemd, in de woorden van Apple zelf. Maar ik denk dat er nog een andere, niet te onderschatten reden voor het succes en de snelle populariteit aan te wijzen was. En dan ga ik weer terug naar mijn zolderkamertje, volgestouwd met 'oude' muziek. Muziek opgeslagen op de 'oude' geluidsdragers...

Want het begon natuurlijk allemaal met lp's. Gevolgd door muziekcassettes, gevuld met muziek van geleende lp's of met muziek opgenomen vanaf de radio. Toen kwamen de cd's. Om mijn niet te stillen honger naar nieuwe muziek tegemoet te komen en mijn portemonnee te ontzien, maakte ik dankbaar en veelvuldig gebruik van het lenen van cd's bij muziekbibliotheken. Die van Delft, Rotterdam en later Brussel verschaften mij bijna oneindige hoeveelheden muziek. Maar waar moest ik die muziek allemaal op bewaren? Cd's kopiëren vond ik tamelijk omslachtig, en daarom had ik iets anders bedacht: videobanden. Ik was inmiddels in het bezit van een echte JVC hifi videorecorder. Daarvan had ik ontdekt dat je bij zuinig gebruik van een videoband, dat wil zeggen opnemen in longplay modus, je acht uur muziek op zo'n band kwijt kon. Vaak wel acht cd's dus. En het klonk fantastisch goed!

Laat ik overigens eerlijk zijn, er waren ook wat nadelen. Om bepaalde muziek – en specifieker, bepaalde nummers – op te zoeken op een videoband was vaak a hell of a job. Stond de band aan het begin en jouw liedje aan het eind, dan kon acht uur videoband vooruit spoelen lang duren. Dat moest beter kunnen. Na aanschaf van zo'n 200 videobanden kwam daar gelukkig de minidisc. Dat werd mijn nieuwe opslagmedium: handzaam, kwalitatief goed en wat betreft muziek opzoeken: een verademing! Ten opzichte van mijn videobanden dan wel te verstaan. En om uiteindelijk het 'slagveld' van mijn zolder kort samen te vatten: die stond aan het einde van de rit tot de nok toe vol met lp's, cassettebandjes, cd's, videobanden en minidiscs. Het werd tijd voor iets nieuws. iTunes, zo zou blijken.

Orde op zaken
iTunes bleek de beste boekhouder voor mijn muziekverzameling te zijn. Voortaan kon ik ieder liedje, iedere artiest, desgewenst iedere complete cd zo tevoorschijn toveren, vanaf de harde schijf van mijn Mac mini. Ik kon simpelweg het hele zoekwerk uitbesteden aan dat uitermate handige, kleine icoontje op mijn beeldscherm. Binnen een fractie van een seconde was voortaan iedere begeerde tune in mijn muziekbibliotheek van Apple te beluisteren. Niks geen zoekwerk meer in de stapel dozen met cassettebandjes, die lades vol met cd's, om over de videobanden maar te zwijgen...

Ook zorgde iTunes voor de benodigde informatie over liedje, cd en artiest, inclusief afbeeldingen van (cd-)hoesjes en artiest(en). Dat heeft me eveneens geholpen om de administratie in mijn muziekverzameling weer op rails te krijgen. Zo zwierf er lange tijd een cd'tje op mijn bureau rond, met daarop geen enkele informatie over welke muziek van welke artiest er zich op het schijfje stond. Dat was frustrerend genoeg voor mij, want het cd'tje bleek fantastische muziek te bevatten. Waarvan ik dus lange tijd niet wist van wie het afkomstig was. Eenmaal in de lade van de Mac mini geschoven, wist iTunes mij in no-time te vertellen welke muzikale parel ik dan toe anoniem in bezat had (voor de nieuwsgierigen: het betrof het album Mute van de Ierse indieband The Catchers).

Verder hield iTunes voortaan ook het 'wie wat wanneer' voor me bij; wanneer ik welke artiest, cd of nummer had aangeschaft, hoe vaak ik nummers had afgespeeld, en ga zo maar door. Wat is mijn muzikale leven heerlijk overzichtelijk geworden… Al is een nieuwe grens ook al weer in zich. De Mac mini is namelijk ingeruild voor een toch flexibelere labtop. Daar staat nu zo'n 220 gigabyte aan muziek op, en meer past er ook niet bij. Omdat mijn iPod Classic ook 'maar' 160 GB kan verstouwen, lopen laptop en iPod tegenwoordig niet meer in de pas. Bij synchronisatie van die twee loop ik dus kans dat er muziek van één van hen verdwijnt. Tijd om 'in de cloud' te gaan zitten met mijn muziek? Of moet ik overstag gaan en net als zovelen de avonturen voortzetten op Spotify? Eerst die honderden cassette- en videobanden en minidiscs op Marktplaats zetten. De cd's zijn al de deur uit. En mijn lp's? Die kan ik nog niet loslaten...