PS Audio P5 Power Plant

Over kabels, stroomvoorziening en accessoires kunnen de ware audiofielen hele avonden met elkaar discussiëren, of zelfs ruzie maken. Wat voor de ene persoon een openbaring is, wordt door de ander verketterd en voor zwendel uitgemaakt. Het onderwerp van deze recensie is een apparaat dat zich gelukkig niet alleen laat beluisteren, maar dat ook te meten valt en op basis daarvan mede objectief te beoordelen is…

Het is een telg uit de meest recente serie energie regeneratoren (power plants) van PS Audio, het type P5. Gemaakt voor iedereen die te kampen heeft met elektrische storingen, die samen met de elektriciteitsvoorziening uit het openbare net worden binnengebracht. Ik denk dat de gehele Nederlandse bevolking in die categorie valt, alleen beseffen we dat niet, raakt het ons niet, of maakt het ons niet uit. Behalve voor die groep muziekliefhebbers, die meer uit hun set wil halen, en weet dat schone energie de basis van een fraaie muziekweergave is.

Wie de kans heeft, laat in zijn huis een “schone” groep aanleggen voor de audio-installatie. De volgende stap is dan het werken met goede, veelal afgeschermde netsnoeren, die in stekkerblokken met zware contacten en vooral veel koper in de geleiders worden gestoken. Vervolgens kan er worden geëxperimenteerd met allerhande filters, parallel aan of in serie met de stroomvoorziening, hetgeen veelal soelaas biedt aan het deels opruimen van de troep op het lichtnet, maar net zo gemakkelijk de weergave kan ruïneren en componenten matig kan laten presteren. Eigenlijk is de beste en mooiste oplossing: het opwekken van je eigen spanning en stroom om de set te voorzien van echt “schone” energie. Hoe dat werkt? Je kunt je het beste een versterker voorstellen die voluit staat te brommen op 50 Hertz. Niet naar een luidspreker, maar naar een 230 Volt apparaat. Aan de ene kant komt energie binnen vanaf het openbare net. Dan volgt een schakeling die een signaal uit een ingebouwde toongenerator zodanig versterkt dat aan de uitgang 230 Volt beschikbaar is. Dat kan rechtstreeks of via een uitgangstransformator gebeuren. Dat zijn zaken waar de ontwerper mee te maken heeft; voor de gebruiker geldt het eindresultaat. Het is noodzakelijk dat de wisselspanning aan de secundaire zijde niet fluctueert als gevolg van een wisselende belasting (versterker die harder of zachter speelt), vrij is van harmonische vervorming en geheel vrij is van spanningscomponenten die op (veel) hogere frequenties energie geven aan de audioapparatuur. Denk hierbij aan storingen die afkomstig zijn van GSM, WiFi, TL- en spaarlampen, dimmers enzovoort. De lastigste opgave is, dat versterkers behoorlijk wat stroom kunnen vragen en dat stroomgenerators daarom veel vermogen aan moeten kunnen. Resumé: in tegenstelling tot een filter, dat de netspanning kan ontdoen van vervuiling, is een regenerator een apparaat dat zelf schone spanning opwekt.

PS Audio heeft al jaren ervaring met het bouwen van filters en regeneratoren, die alsmaar mooier en vooral slimmer worden. Daarbij gaan ze steeds zuiniger om met energie. Waren de oudere generaties bronnen van warmte, omdat ongeveer de helft van de energie nodig was om het apparaat zelf aan de praat te houden, moderne schakelingen en power elektronica zorgen voor minder warmte en minder verliezen. Gekoppeld aan een hogere betrouwbaarheid en geen of weinig geluid van noodzakelijke koelventilatoren. Zo’n modern type is de P5, die zich tussen de grotere P10 en de eenvoudigere P3 bevindt. De P5 is goed voor het leveren van 1000 Watt bij 230 Volt. Kortstondig zelfs 1200 Watt.

Wat de P5 in basis doet, staat hierboven al beschreven. Daarnaast beschermt de P5 alle aangesloten apparatuur tegen overspanning uit het openbare net of uit blikseminslagen. De spanning aan secundaire zijde is beschikbaar als een gewone sinus van 50 Hertz of als een Multiwave spanning. Het voordeel van Multiwave is een betere vulling van de condensatoren in de voeding van aangesloten apparaten, hetgeen terug te zien is in een verminderd stroomgebruik. Een Cleanwave optie verwijdert ongewenste magnetische velden in aangesloten voedingstransformatoren. Verder kan de P5 apparaten van spanning voorzien in vier gescheiden groepen, met de volgende opties per groep: continu (waarbij als de P5 uit staat gewone netspanning wordt gebruikt), aan/uitschakelend met de P5, vertraagd inschakelend en voor grote versterkers via een High Current uitgang, waarop de pieken van de inschakelstroom onderdrukt worden. Bovendien zijn 12 Volt triggers aanwezig voor remote inschakelen van externe apparaten of de P5 zelf.

Opstellen

Wie met zijn tijd meegaat, zorgt voor een ethernet aansluiting op de achterzijde, zodat de P5 gemonitord kan worden via de browser en vanaf internet, updates van software kan ophalen of zich via internet kan laten bedienen. Via DHCP krijgt de P5 een IP-adres en (als je dat toestaat in de router) communiceert de P5 naar buiten. Hoe je de P5 laat werken, stel je in met een touchscreen aan de voorzijde, waarop je bovendien kunt aflezen wat de belasting is, de inkomende en uitgaande spanning of de THD-vervorming aan ingang (al snel 3%) en uitgang (0,4%). Via een scope zie je hoe ver de sinus van de netspanning afwijkt van het ideaal ten gevolge van THD-vervorming, en hoe mooi de P5 spanning opwekt (had je dat andersom verwacht?).

De P5 is bedoeld als generator en mooie schakelcentrale voor de gehele set. Daarbij dient te worden aangetekend dat apparaten, die niet direct inschakelen maar via een stand-by functie werken, dus ook niet verder komen dan stand-by als de P5-uitgang actief is. Je moet die apparaten uiteraard nog steeds zelf “echt” aanzetten. PS Audio raadt af, filters toe te passen vóór de P5. Dat is niet onlogisch, want als ik mijn Kemp filters ervoor zet, neemt de THD-vervorming aan de ingang van de P5 met het dubbele toe. Er achter is ook niet nodig, want het paard hoeft niet achter de wagen te worden gespannen.

De kast is gemaakt van aluminium en heeft een luxe uitstraling. Het deksel is hoogglans zwart gespoten en voorzien van grote luchtopeningen. Wie dat wenst, kan de P5 in zwart bestellen. Aan de onderzijde vinden we de koelventilatoren. De kast is 43 cm breed en 36 diep (exclusief ingestoken stekkers). Het is een volwaardig audiocomponent en verdient een ruime plaats op of nabij het audiorack. De prijs voor dit fraais is 4450 euro, waarmee duidelijk is dat het voeden van een "MediaMarkt-set" met een P5 nogal over de top is. De P5 is bedoeld voor diegenen die in het bezit zijn van een serieuze audio-installatie en de weergave op een hoger plan willen zetten door de energievoorziening drastisch aan te pakken.

Omstandigheden
Het lichtnet van mijn woning is behoorlijk vervuild door een grote wijk met kantoren in de directe nabijheid, waar TL-verlichting heel wat rommel op het net gooit. Bovendien ben ik omgeven door WiFi-routers van mijzelf en de buren, GSM-toestellen en schakelende voedingen van computerapparatuur. Redenen genoeg om jaren geleden een schone groep te laten aanleggen door Ron Kemp en te werken met zijn filters, te weten een Balanced Isolator Source scheidingstransformator en een Power Source netfilter. Daarnaast nog wat tweaks, audiofiele zekeringen en een Kemp QA Plug. De hoofdvoedingskabels zijn van Kemp, de overige netsnoeren van Crystal Cable. Waar dat nodig is, zijn Supra verdeelblokken aanwezig. Uitgaande van de streaming- en CD-keten hebben de volgende componenten een outlet op de PowerSource in gebruik: 

Bovendien voedt het Kemp filterblok mijn tuner en een Clean Power Supply regenerator van H.A.T., waarop mijn phonotrap staat aangesloten. Mijn Audia Flight 50 eindversterker staat rechtstreeks op de schone groep, buiten de Balanced Isolator Source en de Power Source om. Dit laatste is ingegeven door ervaringen uit het verleden, die aantoonden dat lang niet elke eindversterker gelukkig is met (Kemp) filtering. Ook mijn Audia Flight 50 gaat er achter een passief filter alleen maar op achteruit.

Wat ik ga doen is de DAC, de lijnvoorversterker en de eindversterker loshalen van hun huidige positie en voeden via de P5. Waarbij de P5 uiteraard rechtstreeks aan het lichtnet hangt zonder enige scheidingstrafo of filter ervoor of erachter. De tuner omprikken is vrij nutteloos, omdat de kwaliteit van de radio-uitzendingen te wensen overlaat. Het CD-loopwerk is na de komst van een streamer in onbruik geraakt en de phonotrap heeft een eigen power regenerator, die "custom" is gemaakt door en voor H.A.T. Om de verschillen te beluisteren, maak ik gebruik van PMC fact.8 luidsprekers; de componenten van de set zijn onderling verbonden met Crystal Cable (RCA) en/of Yter (XLR) interlinks.

Power Please...

Omdat het een onrealistisch scenario is dat de helft van een set passief en de andere helft actief wordt gefilterd, luister ik eerst naar de DAC en de lijnvoorversterker op de Kemp filters, en zet die daarna tegelijk over op de P5 van PS Audio. De volgende stap is: de P5 uitzetten en blijven luisteren, tenslotte ook de Audia Flight 50 overzetten naar de P5 en opnieuw luisteren wat er dan gebeurt. Ik maak gebruik van voor mij bekend werk van Stacey Kent (Raconte-moi), Paolo Conte (Come Di), Allan Taylor (The Beat Hotel) en Cæcillie Norby (Scheherazade, een 24/96 opname). De set, zoals die met Kemp filters ter beschikking staat, ken ik in deze opstelling erg goed. Dus moeten verschillen, of juist het gebrek daaraan, snel kunnen opvallen.

Alles is door en door warm gespeeld als ik vier tracks afspeel. Dan snel afsluiten en de P5 gaan gebruiken. Ingesteld op 50 Hertz, Sinewave, 230 Volt aan de uitgangen. Gelijk met de track van Stacey Kent valt op, hoeveel groter de invloed is van filters op netspanning op zondag en maandag. Waren de verschillen zondag tussen Kemp en PS Audio niet om direct over naar huis te schrijven, dat is dat maandag (overdag) heel anders. Kent klinkt harder met een actieve P5, terwijl de netspanning lager is (van 235 Volt naar 230 Volt), heeft meer impact en staat verder naar voren. Paolo Conte maakt geen noemenswaardig verschil, of het moet zijn dat instrumenten iets winnen aan individualiteit. Dat hoor ik beter terug bij Allan Taylor in het meer omlijnde beeld dat ontstaat. Wat blijft is gemak, vooral rust op de achtergrond. Mevrouw Norby tenslotte ondergaat dezelfde transformatie als mevrouw Kent. Meer stem, meer mens, natuurlijker en meer dynamiek c.q. expressie in de stem zelf. Een prettige vooruitgang, met dank aan de P5. Ik wissel op Scheherazade van Sinewave- naar Multiwave-form om verschillen te ontdekken. Hoewel PS Audio spreekt van "dramatische verschillen" tussen de twee manieren van spanning doorgeven, vind ik de verschillen niet zo heel erg groot. In de Sinewave-stand is het beeld wat beter gefocusseerd en scherper afgetekend. De Multiwave maakt het beeld wat ruimer, tegelijk meer diffuus en zachter (niet zachter in volume). Ik geloof dat ik de Sinewave prefereer vanwege de meer directe weergave. Zoals ik upsampling niet altijd fijn vind, dat ook meer ruimte geeft, tegelijk de focus doet verminderen. Nogmaals, dramatisch kan ik de veranderingen niet vinden.

Veel groter is het verschil tussen wel of geen actieve P5. Want je kunt hem uitzetten. Terwijl de spanning uit de P5 dan wegvalt, wordt de spanning direct uit het lichtnet naar de DAC en de versterker doorgegeven. Dit vertaalt zich in alle gevallen naar een kleiner en veel minder diep stereobeeld. Meer rafels aan elk instrument en een stem die inboet aan echtheid. Instrumenten die minder klank overhouden. Een stap terug op de totale weergave in mijn keten. Het is overdreven om te stellen dat de weergave ineens slecht is, onzin natuurlijk, het is de glans die minder gaat worden, het realisme dat afneemt en er ontstaat onrust in de weergave. Filtering of regeneratie van de spanning is wel degelijk heel belangrijk, mits het op de juiste manier wordt toegepast en aansluit bij de set. Eerder stelde ik al: verkeerde filtering is erger dan de kwaal. Een opmerking nog over de Allan Taylor track: met de P5 in volle actie gaat het laag diep, heel diep, is er veel ruimte waarin alles een plekje heeft. Zet de P5 uit en het beeld krimpt, terwijl de lage tonen ineens afnemen. De weergave wordt bovendien rommelig, onrustig, al snel vermoeiend, zelfs als je maar kort blijft luisteren.

Één stap te gaan met de eindversterker. Mijn buren zullen zich inmiddels afvragen of mijn muziekbibliotheek nog maar uit vier tracks bestaat. Niet zo heel belangrijk toch? Ik blijf even bij Taylor. Mijn angst wordt weer bewaarheid: mijn eindversterker en (actieve) filters gaan niet altijd goed samen. Het laag wordt rommelig en drukkend. De enorme ruimte die er daarnet was gaat deels weg. De weergave is donkerder en er ligt een stoffig laagje overheen. Als ik nu de P5 uitschakel voor de gehele set, zijn de verschillen ook veel minder geworden ten opzichte van een P5 die staat te genereren. Met andere woorden: door het gedrag van de Audia Flight aan de P5 trekt de eindversterker het totaalresultaat naar beneden. Met Stacey Kent is de magie weg. Wat daarnet nog overweldigend weerklonk, is een stuk gewoner. Duidelijk minder puntig, toch een verlies aan dynamiek ben ik bang. Paolo Conte heeft er ook al geen zin meer in, Cæcillie Norby heeft haar Scheherazade teruggetrokken uit duizend-en-één nacht. Er is nog wel een verbetering aan te brengen door van Multiwave terug keren naar Sinewave. Het helpt, al is het niet genoeg. Het ontbreekt mij aan een stapel eindtrappen om het allemaal eens uit te proberen. Door ervaring uit het verleden weet ik dat filters voor eindversterkers van PrimaLuna (buizen) goed werkten, voor ManleySnappers (buizen) ook, voor Atoll (transistors) niet, voor een NAD M2 (digitaal) helemaal niet, enzovoort. Waar dus de bronnen zonder enige restrictie aan kwaliteit winnen met een PS Audio P5, is het voor een eindversterker niet zeker, en moet je dat in de eigen situatie beoordelen.

Voor de lol heb ik de P5 aangesloten op een Yamaha A-S2000 geïntegreerde versterker met CD-S2000 SACD-speler. Qua prijs is de verhouding zoek. Een Powerplant van 4450 euro op een combinatie van 3000 euro. Maar mensen, wat een verschil maakt dat ding dan! Ineens komt muziek verder tot leven en bloeit op. In ritme, klankbalans, subtiliteit en detail. Waar Stacey Kent eerder aan de duffe kant van het spectrum zat, gaat ze nu naar levendig en veel meer "live" dan ooit op de Yamaha set zonder P5. Hier zien we dus dat naast de rest ook het eindversterkergedeelte van Yamaha alleen maar blij is met schone energie uit een P5.

En Nu?

Netfiltering is geen exacte wetenschap. Evenmin het regenereren van spanning om de audioset te voeden. Te allen tijde zul je het resultaat thuis moeten ondervinden, in positieve of negatieve zin. Probeer het ook vooral uit op de normale luistertijden. Zoals bleek, is de invloed van netvervuiling veel groter als in de buurt de kantoren (of fabrieken) actief zijn; op zaterdag en zondag zijn de verschillen met en zonder P5 gewoon wat kleiner. Goed, de PS Audio P5, een ideaal apparaat voor mijn set, mits ik de eindversterker er niet op hoef aan te sluiten.

Dat laat mij persoonlijk hinken op twee gedachten. Enerzijds is de P5 heel erg fijn om te gebruiken op bronnen en een voorversterker, met een fors grotere winst dan tot nu toe met passieve filters haalbaar is gebleken. Anderzijds is hij voor mij te ruim gedimensioneerd met alleen maar bronnen aangesloten en daarmee wel erg duur in de aanschaf. Wellicht is een 1100 euro goedkopere P3 (die niet ter beschikking stond) voor mij een betere keuze. Dat een PS Audio P5 een schitterende brok techniek is, dat met veel kennis van zaken is samengesteld om een audio-installatie naar een hoger plan te tillen, staat buiten kijf. Dus als geld geen bezwaar zou zijn, dan zou ik best een P5 permanent in gebruik willen hebben voor alle bronnen. Dat hij bovendien erg stil is, maakt dat hij gewoon in de luisterruimte kan staan. Kortom: aanschaffen als muziek je aan het hart gaat en 4450 euro beschikbaar is.

Prijzen:
PS Audio Powerplant P5 4495 Euro

Importeur:
Aspera Audio 
Bikschotelaan 263 
B-2140 Borgerhout - België 
www.psaudio.nl 
sales@psaudio.nl 
www.aspera-audio.com