Luidsprekers van Nederlandse bodem die in alle opzichten kunnen wedijveren met de internationale high-end top? Dat klinkt bijna te mooi om waar te zijn, maar een klein en snelgroeiend bedrijf in Eindhoven Brainport bewijst al sinds 2012 het tegendeel. Allereerst met de opvallend gestileerde en technologisch baanbrekende Ensis en daaropvolgend sinds 2018 de oogverblindend fraaie Stilla. Doordat deze modellen vooral wereldwijd zijn verkocht en maar sporadisch in Nederland waren te bewonderen, heeft het bedrijf recent het plan opgevat om een breder publiek met hun creaties kennis te laten maken. Om dit aan den lijve te ervaren reisde ik voor dit verhaal af naar de bakermat van Aequo Audio in Eindhoven. Daar staan in een prachtig ruime en sfeervolle luisterruimte een paar Stilla’s voor mij klaar.
This article in English | click here
Aequo Audio: veel meer dan een mooi uiterlijk
Om de koe maar meteen bij de horens te pakken: het is best lastig voor een nieuw merk om naamsbekendheid te genereren. In dit geval heb ik het dan met name over het verwerven van lokale en nationale bekendheid. Hoe kun je dit nu beter doen dan mensen daadwerkelijk met je producten kennis mee laten maken?
Het begin is inmiddels gemaakt, en zowel de Ensis als bovenstaande Stilla zijn de afgelopen jaren op verschillende audioshows te zien en vooral te horen geweest. Ook zijn er collega’s en ondergetekende die één of beide modellen voor hun bladen of websites hebben getest. Desondanks is het merk voor velen onder ons nog steeds een grote onbekende. Om dit te veranderen wordt er een nieuw krachtig ijzer in het vuur gestoken en dat is door er zelf bij de fabrikant kennis mee te maken!
Onder dat kennismaken verstaan we natuurlijk ook de mensen achter dit innovatieve merk en daarom stel ik u graag eerst voor aan zowel eigenaar en hoofdontwerper Ivo Sparidaens (foto rechts) en marketing- en verkoopleider Paul Rassin. Samen zorgen zij voor de koers van Aequo Audio, waarbij ze daarbij gesteund door zes andere medewerkers. Het merk is in 2012 opgericht door een groep vrienden en kennissen met ieder een ander vakgebied maar met een gedeelde passie voor muziek en hifi. Ook bijna alle later toegevoegde personeelsleden hebben een muzikale hobby. Vergis u niet als ik u zeg dat er door deze groep mensen professioneel op het hoogste niveau aan luidsprekerontwikkeling wordt gewerkt. Want zoals ik in het intro al verwoordde, is het merk diep geworteld in Eindhoven Brainport, een samenwerkingsverband tussen 21 regiogemeentes die vallen onder metropoolregio Eindhoven en waarbij intensief wordt samengewerkt tussen hightech bedrijven en kennisinstellingen zoals de Technische Universiteit Eindhoven. Gesteund door deze high-tech faciliteiten en samenwerkingsverbanden heeft Aequo Audio de juiste kennis en daadkracht kunnen verwerven om mee te lopen in de technologische voorhoede.
Beter geluid door compleet andere zienswijze
Hoewel dit verhaal geen test is maar een fabrieksbezoek en het daarom te ver gaat om diep in de gebruikte technieken te duiken, is het wel belangrijk om één en ander te verklaren. Veel wordt overigens meteen duidelijk wanneer blijkt dat het jonge team niet alleen de ontwerpproblematiek anders benadert, maar tegelijkertijd ook gebruik maakt van de nieuwste technologieën.
In basis moet ieder ontwerp aan acht zelf gedefinieerde parameters voldoen te weten: afmetingen en vorm, ruimteakoestiek, soundstaging & imaging, plaatsing, vervormingsvrijheid, precisie, versterkermatching en dynamiek. Een ander belangrijk facet is het vinden van het ideale kastmateriaal. Een lastig dilemma waarbij we onlosmakelijk terechtkomen bij de meestal tegengestelde eigenschappen van stijfheid en demping. Stijve materialen zijn namelijk vaak slecht in staat tot demping terwijl goed dempende materialen op hun beurt vaak niet erg stijf zijn. In het geval van een luidsprekerbehuizing helpt stijfheid om kracht op te nemen zonder te buigen of vervormen, terwijl demping helpt om energie te verliezen door deze in warmte om te zetten. Beide zijn dus belangrijk om ongewenste resonanties en bijgeluiden te voorkomen.
Door op hoog technologisch niveau een grote variëteit aan materialen te onderzoeken en de laatste ontwikkelingen te volgen in de toepassing van Nanotechnologie is aan nieuwe oplossingen gewerkt. De uiteindelijk door Ivo Sparidaens ontwikkelde nano-composieten gebruiken Nanotechnologie (zoals bekend van Graphene en Carbon Nanotubes) om een voorsprong te realiseren betreft het tegelijkertijd realiseren van zowel extreme demping en stijfheid en de gecombineerde prestaties behoren tot de wereldtop. Een andere intrigerende ontwerpparameter is de fascinerende CNC-gefreesde behuizing die bewust bestaat uit verschillende materialen en als een legpuzzel heel precies in elkaar past. Daarbij zorgen vele slimme details enerzijds voor een nog betere weergave maar anderzijds ook dat het hele binnenwerk prachtig aan het oog wordt onttrokken.
Innoverende integratie
Hoewel op het moment dat ik dit verhaal schrijf ook de allereerste passieve weergever van het merk (de Adamantis, red.) zijn voltooiing nadert, is het geheim achter de bestaande modellen een hybride configuratie (actief laag en passief midden en hoog) die schuilgaat onder de naam ARPEC. Een afkorting die feitelijk staat voor Analogue Roomsize (and) Placement Extension Control en mede heeft gezorgd dat de luidsprekers zo prachtig slank en compact kunnen worden uitgevoerd.
Het mooie van deze intelligente techniek is dat de modellen over alle eigenschappen beschikken die grote topklasse weergevers altijd zo enorm aantrekkelijk maken. Een belangrijke valkuil wordt hierbij zeer bewust vakkundig vermeden want ARPEC zorgt er ook voor dat de normaliter gebruikte DSP-processor die altijd een vertraging genereert helemaal achterwege kan worden gelaten. Daarvoor in de plaats is een heel slimme analoge oplossing bedacht die volgens een nauwkeurig berekend stramien per instelling en per kanaal met een hele reeks parameters rekening houdt en deze tegelijkertijd mee aanpast. Hierdoor weet de Stilla met zijn compacte behuizing behalve een perfecte laag en ruimte integratie ook een indrukwekkende extreme 14 Hz(!) te realiseren. Door het laag te ontlasten ontstaat zowel een mooi hoog rendement van 90 dB als een bijzonder gemakkelijke aanstuurbaarheid. Dat daarbij de impedantie ook nog eens rond de 8 Ohm zweeft, maakt uiteindelijk ook de weg vrij om weer eens voor mooie buizenversterkers of kleine maar fijne transistorversterkers te gaan.
Rondleiding
Uiteraard valt er nog veel meer over dit merk, zijn mensen en de producten te vertellen en om dat te ontdekken ga ik op een redelijk zonnige dag in oktober, mooi vóór de Maand van de HIFI in november, op weg naar Eindhoven. Een eerste heerlijke contradictie treedt al meteen op zodra ik bij het pand voorrijd. Want wie al eerder met deze super strak gelijnde forms follows function weergevers op de website of in den lijve heeft kennisgemaakt, verwacht niet direct dat het onderkomen een oude boerderij is. Doordat ik keurig op de afgesproken tijd bij het pand arriveer, staan Paul en Ivo mij al buiten op te wachten. Het welkom is zoals verwacht bijzonder hartelijk en dat is zeker bij Aequo Audio een gegeven wat mij tijdens het gehele bezoek bij zou blijven. Dit is namelijk een bijzonder trots bedrijf met werknemers die er helemaal voor gaan en met hart en ziel aan een prachtig hoogtechnologisch Nederlands product werken. Dat men daar terecht apetrots op is maakt het alleen maar leuker en interessanter.
Weer terug naar het bedrijfspand waar zich achter de voordeur meteen een trap omhoog bevindt en waardoor ik eenmaal boven een zeer ruime en sfeervolle zolderverdieping kan betreden. Door verschillende ramen stroomt natuurlijk daglicht de ruimte in en dankzij het behoud van de oude onbeschilderde constructie elementen en witte dakpanelen, is er een prachtige luisterruimte ontstaan. Maar voordat ik mij op één van de comfortabele zitbanken kan nestelen, vervolgen we eerst nog een vervolgroute door de rest van het pand. Een wandeling die toont dat het pand is onderverdeeld in een behoorlijk aantal ruimtes. Pal naast het luisterdomein bevindt zich op dezelfde bovenverdieping een aanpalend vertrek waar een groot aantal verschillende luidsprekerunits zichtbaar zijn. ‘Dit', verzucht Ivo met een grijns, ‘is een mooi voorbeeld van de vele experimenten die we met allerlei verschillende luidsprekerunits hebben gedaan. Want ook al wordt er met de legendarische familie Skaaning samengewerkt om met mijn specifieke wensen, gevraagde componenten en precieze parameters tot een goede unit te komen, toch is het altijd nog nodig om tot in detail te experimenteren om mogelijke verbeteringen in kleine mechanische en elektrotechnische details te kunnen realiseren. Hierbij zijn wederzijds geduld en een goede band belangrijk zijn om van eerste prototype tot de uiteindelijke unit te komen.’
Voor een vervolg van deze best spannende Aequo Audio verkenningstocht dalen we aan de andere kant van de verdieping een trap af en komen weer op de begane grond terecht. Hier blijkt iedere ruimte voor een eigen specifieke toepassingen te zijn ingericht waarbij we als eerste bijna letterlijk tegen een enorme 3D-printer aanlopen.
3D-printer
‘Deze enorm grote 3D-printer is onze nieuwste trots die momenteel wordt gebruikt om mallen te maken waardoor ons eigen Nanotech kastmateriaal in zelfgemaakte matrijzen kunnen worden gegoten. Op dit moment werken we nog anders en verhitten dit materiaal in plaatvorm in een oven. Hierna is het voldoende buigbaar en kan het in een eigen mal in de juiste vorm worden geperst. Doordat we op dit moment bij iedere aanpassing steeds een nieuwe kostbare mal moesten laten maken, hebben we besloten om het heft in eigen hand te nemen. Op dit moment is de nieuwe passieve Adamantis het eerste model wat volgens deze nieuwe werkwijze zal worden vervaardigd, maar in de nabije toekomst zal ook de Stilla en toekomstige modellen zo worden vervaardigd.’
Om de daad ook bij het woord te voegen trekt Ivo het volgende moment de beschermkap omhoog en zie ik voor het eerst de schitterende contouren van de nieuwe Adamantis. Samen met een bijgevoegde afbeelding zie ik meteen de wauw factor van dit nieuwe ontwerp en die maakt absoluut hebberig. Gelukkig gaan we weer snel verder en kom ik bij de ruimte waar het wisselfilter en het ARPEC systeem worden samengesteld. Dit blijkt geen sinecure te zijn want al deze componenten moeten wel in de compacte behuizing van een Stilla passen!
Als volgende punt betreden we het vertrek met de eerdergenoemde oven en mal, waarna ook de grotere assemblageruimte en als laatste een afgesloten zaagafdeling met CNC-freesmachine worden bewonderd. Hier zie ik tenslotte voor het eerst het echte binnenwerk van de Stilla. In eerste instantie herken ik het nog niet eens omdat het zo complex en vervreemdend toont. Maar doordat enkele luidsprekerunits nog net zichtbaar zijn wordt mijn aandacht er toch door getrokken. Wat ik hierdoor nog beter begrijp, is de bijna extreme moeilijkheidsgraad om deze nu nog uit verschillende houtsoorten, diktes en andere materialen vervaardigde cocon geassembleerd te krijgen! ‘Natuurlijk hebben onze medewerkers er inmiddels de nodige vaardigheid in gekregen, maar het blijft een enorm bewerkelijk concept. Als we dat met minder handelingen net zo goed of waarschijnlijk beter kunnen krijgen is dat absoluut een win win situatie. Enerzijds door een hogere snelheid en efficiency bij het produceren waardoor we ook de toekomstige modellen met dezelfde productiefaciliteiten kunnen realiseren. Maar anderzijds zeker ook om de kwaliteit nog verder te verhogen. De toekomst ziet er dus veelbelovend uit’.
Luidsprekeraansturing
Met die mooie woorden in het achterhoofd lopen we weer terug naar de grote luisterruimte en verschansen ons heerlijk met een dampende kop thee en koffie op de verschillende strategisch in de ruimte geplaatste zitbanken. De opgestelde hybride Stilla kost in deze standaarduitvoering (houtfineer en RAL lakken behoren ook tot de optionele mogelijkheden) 18.000 euro, terwijl u voor de volledig actieve variant 20.000 euro mag neertellen. Veel geld voor een mooie maar zeker in deze grote ruimte nogal compact aandoende sculptuur. Zouden ze ook in staat zijn om deze grote ruimte nog goed vol spelen?
Veel tijd om er verder nog over na te denken krijg ik niet, want Ivo gaat met het nodige enthousiasme verder met de uitleg wat er voor dit moment als aansturing wordt gebruikt. Als eindversterkers gaat het om de voor mij volledig onbekende compacte CAAS Elysian 100 mono eindversterkers uit Engeland. Een hele mond vol voor schoonheden die eveneens door Aequo Audio worden geïmporteerd, 10.000 euro per paar kosten en zonder tegenkoppeling tot 20 Watt in klasse A werkzaam zijn. Een eveneens relatief betaalbare (€ 5.590,-) KR P135 voorversterker is met zijn twee direct verhitte KR45 triode buizen al net zo bijzonder. Waarbij beide deugden als puurheid en natuurlijk realisme aan een gezonde dosis muzikaliteit koppelen. Als audiostreamer wordt voor dit moment van een Antipodes CX (€ 6.895,-) gebruik gemaakt, terwijl als DAC de befaamde Mola Mola Tambaqui (€ 9.990,-) dienst mag doen. Bekabeling is tenslotte een vreemde eend in de bijt en dat heeft te maken omdat het hier een eigen ontwikkeling betreft. In de nabije toekomst zal het merk hier vaker mee naar buiten gaan treden, maar het is op aanvraag al wel leverbaar.
Luisteren
Nu alle bijbehorende informatie is verstrekt, is het eindelijk tijd voor hetgeen ik uiteindelijk naar Eindhoven ben afgereisd. Namelijk het beluisteren van de Aequo Audio Stilla luidsprekers in hun eigen luisterruimte en aangesloten op prijstechnisch bijpassende apparatuur. Het team van de fabrikant wil u aanvullend nog graag laten weten dat desgewenst ook uw eigen versterker of elektronica van harte welkom zijn en dat uiteraard keurig volgens de geldende coronarichtlijnen kan worden geluisterd. In een onbekende ruimte, elektronica en luidsprekers moet je altijd een poosje acclimatiseren. Niet zo vreemd omdat iedereen min of meer aan zijn eigen omgeving en setting gewend is. Wel is mijn ervaring dat hoe beter een systeem presteert, hoe korter deze gewenningsperiode doorgaans is. Zo ook op deze locatie in Eindhoven waarbij de zacht en vloeiend getimbreerde weergave mij al vanaf het eerste moment in de weergave weet te betrekken.
Het mooie van streamingdiensten zoals Qobuz en Tidal is dat je behalve thuis ook ergens anders heel gemakkelijk toegang tot je eigen muziek kunt krijgen. Daardoor was het heel eenvoudig om ook bij Aequo Audio mijn eigen nummers tevoorschijn te toveren. Doordat ik zijn muziek als enorm gelaagd en sferisch ervaar, start ik met David Helpling en zijn debuutalbum Between Green and Blue uit 1996. Helpling is een Amerikaanse gitarist, toetsenist en componist van onder meer filmmuziek en op dit eerste werk is heel goed te horen dat hij duidelijk is geïnspireerd door de al wat oudere en eveneens uit dit land afkomstige Patrick O’Hearn. Maar waar O'Hearn een vaak zwaarder en meer melodramatische toonzetting kiest, is dit eerste werk van Helpling juist een stuk lichtvoetiger en meer sprankelend. End of Era laat daarbij heel goed horen dat de compacte vloerstaande Stilla weergevers enorm breedbandig en bovendien bijzonder ruimtelijk zijn. De weergave komt namelijk prachtig los, is nooit of te nimmer scherp of pregnant en de verschillende analoge synthesizer klanken zijn heel precies in het immense stereobeeld te lokaliseren.
Akoestische muziek
Met akoestische muziek zoals bijvoorbeeld het prachtige album Magnificat voor koor en kerkorgel van het Noorse 2L label laten de Stilla weergevers horen dat ze behalve mooi, ruimtelijk gelaagd en breedbandig ook enorm realistisch en natuurlijk kleurrijk kunnen spelen. Het nummer Quia fecit begint met een lang aangehouden lage toon van het kerkorgel. Op luidsprekers die klein zijn valt dit begin vaak bijna helemaal weg, terwijl grote exemplaren vaak moeite hebben met het laten horen dat het om het laag van een kerkorgel gaat. Niet met deze Aequo Audio weergevers, waarbij het laag niet alleen diep en drukvol is, maar zelfs de contouren en luchtcirculatie in de orgelpijpen nog hoorbaar is! Wanneer dan ook het koor invalt en de hele zolderruimte zich vult met virtuele mensen, komt het genieten tot een hoogtepunt en zorgt de natuurlijke plaatsing van orgel en koorleden en correcte energieoverdracht voor een transformatie naar de opnamelocatie.
Als afsluiter van dit luisterfeest kies ik voor het prachtige abstracte live album genaamd Night van de Oekraïense pianist en componist Misha Alperin. Opgenomen op het Noorse VossaJazz Festival en samen met Anja Lechner op Cello en Hans-Kristian Kjos Sørensen op percussie, is een schitterende productie op het ECM label ontstaan. Zeker op het 7-minuten durende nummer Tango wat mystiek start met zacht maar langzaam aanzwellend tromgeroffel en uitmond in geweldig dynamische erupties, worden de mannen van de jongens gescheiden. Dit is behalve diepgaande ook geweldig moeilijke muziek om weer te geven. En dan deze vrij kleine Stilla’s, vrijstaand opgesteld in een grote zolderruimte die ik 6 x 15 meter schat... Maar het gaat goed, en hoe! Buiten de benodigde kwantiteit om zelfs op hoog niveau deze grote ruimte vol te spelen, is er ook op ieder volume veel kwaliteit. Dus een diepe buiging voor ontwerper Ivo Sparidaens en zijn team om zoveel veelzijdigheid te leveren in een prachtig compacte behuizing die ook nog eens uitstekend in ieder interieur zal integreren.
Slotwoord
Een prachtig paar oer-Nederlandse luidsprekers waarin ons land op indrukwekkende wijze laat zien dat wij ook op audiogebied gemakkelijk met de wereldtop mee kunnen komen. Het mooie daarbij is dat een Nederlands merk ook betekent dat u in dit geval zelf met de ontwerper en zijn team kennis kunt komen maken. Maar de kers op deze heerlijke taart is natuurlijk vooral dat u deze Stilla luidsprekers ook helemaal zelf bij deze fabrikant aan de tand mag komen voelen. Mogelijk vinden de heren het leuk om u vooraf of achteraf nog wat eigen muzikale voorbeelden te laten horen, maar verder is het helemaal luisteren met uw eigen muziek en als u het graag wilt, zelfs met uw eigen elektronica! Het enige wat u hoeft te doen is een afspraak maken met dit sympathieke merk en openstaan voor een ervaring die u waarschijnlijk nooit achter dit formaat luidsprekers had gezocht.
Aequo Audio | info@aequoaudio.com | www.aequoaudio.com
