Wie wel eens langs de commerciele televisiekanalen zapt kan het niet ontgaan zijn dat we veel opvallend intieme inkijkjes in privé-levens van ‘gewone mensen’ voorgeschoteld krijgen. Reality heet dat in goed Nederlands, met een sterke voorkeur voor opvallende seksuele gedragingen, al dan niet professioneel bedreven. De Zweedse filmmaker Lukas Moodysson geeft in zijn film een ontluisterend beeld van de achterkant van dit fenomeen, aan de hand van vier mensen in een flat die betrokken zijn bij het maken van een pornofilm.

Als mensen ook maar een beetje zijn wat ze zien (of lezen of horen), staat het er beroerd voor met het morele welzijn van de westerse samenleving. Een lachspiegel kun je het beeld dat Moodysson de kijker voorhoudt (insmeert) niet noemen, want er valt helemaal niets te lachen. We zien mensen die gedreven door trauma’s en slechte voorbeelden tot een maximale vorm van egocentrisme komen, leidend tot een uiterst primitieve vorm van zijn. Eenzaam en ontaard.

We verlaten gedurende de film nauwelijks het kleine flatje waar vier mensen tot elkaar veroordeeld lijken. Drie zijn er vrijwillig: twee mannen die een naïef meisje zo ver gekregen hebben daar samen een pornofilm op te nemen. 
De vierde is de zoon van een van de mannen, de 17-jarige Eric die zich geheel van de wereld afgekeerd heeft. Er hangt een strop aan zijn plafond en hij houdt zich op zijn verduisterde kamer bezig met uiterst vage hobby’s, waaronder het met poppen naspelen van wat hij ziet. Tegen zijn zin wordt hij geconfronteerd met de uitspattingen van zijn vader. Wel krijgt hij steeds meer contact met Tess, het ook behoorlijk verknipte meisje dat helemaal van streek raakt als ze afgewezen wordt voor Big Brother.

De film is opgenomen met dezelfde kleine DV camera die de mannen gebruiken. Het camerawerk is bewust lelijk: wiebelig en chaotisch gemonteerd. Het effect draagt bij aan de ongemakkelijke, claustrofobische sfeer van de film. Om het echt huiveringwekkend te maken zijn er talrijke ultrakorte flitsen van een open hartoperatie en een cosmetische vaginaoperatie toegevoegd, voor het schrikeffect voorzien van keiharde elektronische muziekstoten. De schaamlipcorrectie is ondergaan door Tess en de mannen zijn vol lof over het resultaat. Zelf maken ze zich ook vooral zorgen over hun geslachtsorgaan, om zich vervolgens te richten op het vernederen van Tess. Geslachtelijk verkeer wordt daarbij al snel vervangen door fysiek geweld en ranzigheid met lichaamssappen.

Het is niet dat ze het allemaal verkeerd bedoelen. Vader Rickard probeert weldegelijk zijn zoon te activeren en wat aangenaams te bieden. Alleen snapt hij niet dat zijn seks met Tess en een partijtje schieten op een naaktfoto niet echt de vormen van troost zijn waar Erik behoefte aan heeft.

Na de publiekssuccessen Fucking Åmål en Together lijkt Moodysson de hoop verloren te hebben dat de mens tot verbetering in staat is. A Hole in My Heart sluit naadloos aan op voorganger Lilya 4-ever, waarin een Russisch meisje verhandeld wordt en als prostituee aan haar eind komt. Een woedende, confronterende film, met het effect van een moker. Door nu nog een stap verder te gaan, ook qua vormgeving, vervreemdt Moodysson het grote publiek van zich. Bij vertoningen op filmfestivals liep de zaal leeg, en de film werd niet uitgebracht in de filmhuizen. In de huiskamer komt de film misschien het best tot zijn recht. De heftigheid wordt door een kleiner scherm iets getemperd, maar via DVD wordt de film wel in de context gebracht waar hij zich afspeelt. Moodysson filmt duidelijk puur uit innerlijke noodzaak, niet langer tot enig compromis bereid. Voor wie het zien wil en verdragen kan: dit is een statement van jewelste.


Aanvullende informatie:
Hål i mitt hjärta, Zweden, 2004
Speelduur 98 minuten
Regie en scenario: Lukas Moodysson
Met: Thorsten Flinck, Björn Almroth, Sanna Bråding, Goran Marjanovic
Extra: discussie op de set, boekje met statement van de regisseur en interview
Beeld: 16:9 anamorf
Geluid: Dolby digital 5.1
Uitgave: de Filmfreak