Onder de noemer Lucrecia Martel Duo-pack heeft Homescreen de twee films die deze interessante Argentijnse regisseuse tot nu toe maakte samen in een kartonnetje geschoven. La Ciénaga en La Niña Santa blijken uitstekend bij elkaar te passen. Twee prachtig associatieve verslagen uit dezelfde moerassige streek, vroeger rijk, nu vervallen, waarin vooral het perspectief van de jeugdigen nog enige hoop verschaft.

La Ciénaga (het moeras) portretteert twee families die een vakantie doorbrengen op een vervallen landgoed. Eerst zijn daar Mecha, haar man Gregorio en vier kinderen. In de hitte wordt steevast veel te veel gedronken, vooral door Mecha, die omvalt en zich verwondt aan het glas. De volwassen aanwezigen zijn te lamlendig en op zichzelf gefixeerd om ook maar op te kijken, maar nicht Tali ziet in de blessure een aanleiding om met haar luidruchtige kinderen op visite te komen. Dat maakt de zaken alleen maar ingewikkelder, met Gregorio op de versiertoer en tenenkrommend neerbuigend gedrag jegens tegen de Indiaanse personeelsleden.

De kinderen gaan ondertussen volledig hun eigen gang in de bijna magisch realistische wereld, met wrede spelletjes en ontluikende erotiek bij de pubers. Alles is zompig en lamlendig als het moeras, waar een dode koe in ronddrijft. La Ciénaga biedt weinig verheffende vertoningen rond het vervuilde zwembad, waarbij een constant voelbare dreiging in de lucht hangt. Als de onafwendbare ramp zich uiteindelijk voltrekt gebeurt dat volkomen terloops.

In La Niña Santa is het landhuis vervangen door een bijna net zo vervallen hotel, waar een congres voor medici georganiseerd wordt. De eigenaresse, verlaten door een constant bellende echtgenoot die nu in afwachting verkeert van de bevalling van een tweeling bij zijn nieuwe partner, voelt zich wel aangetrokken door Dr. Jano. Deze schept er echter een groter genoegen in om in drukke menigtes tegen het achterwerk van de dochter van de hotelhoudster aan te schurken. Deze Amalia zien we veel bij koorrepetities annex godsdienstlessen, waar het thema van de roeping centraal staat. Amalia herkent haar roeping in de smachtende dokter Jano. Zo’n gegeven kan gemakkelijk tot een flauwe komedie leiden, maar Martel duikt diep in de belevingswereld van moeder en dochter. Gebeurtenissen zijn daardoor zelden eenduidig, de werkelijkheid is immers altijd gekleurd en vaak verwarrend. Een centraal en enige malen terugkerend symbool in het verhaal is een demonstratie van de theremin, een vroeg elektronisch muziekinstrument waarbij de afstand van de hand tot een metalen staaf de toonhoogte bepaalt. Een instrument bespelen zonder het aan te raken! Het lijkt wel een mens.

Lucrecia Martel is algemeen erkend als een groot talent, een van de belangrijkste Argentijnse filmmakers van het moment. De beroemde filmmaker Pedro Almodóvar was zo onder de indruk van La Ciénaga dat hij met zijn broer de productie van La Niña Santa voor zijn rekening nam. 

Het duo-pack biedt kortom twee prachtige, subtiele films, die zorg over de morele ontwikkeling van de mensheid verpakken in knappe psychologische verhalen, waarin de mensen belangrijker zijn dan de plot van het verhaal. Een beweeglijke camera volgt de volstrekt natuurlijk gespeelde personages dicht op de huid, zodat je als kijker bijna een met ze wordt. Veel aandacht is besteed aan het geluid, dat op originele wijze een grote rol speelt in de emotionele kracht van beide films.

Jammer is dat La Ciénaga gemasterd werd op het blijkbaar niet uit te roeien 4:3 formaat. De film zelf is gelukkig wel weergegeven in het oorspronkelijke formaat, maar de voor wie de Spaanse taal niet machtig is, onmisbare ondertitels staan deels onder de film, zodat deze op een breedbeeldtelevisie alleen met een zwart kader rondom bekeken kan worden. 

Aanvullende informatie:
La ciénaga
Argeninie/VS, 2001
Speelduur: 99 minuten
Regie en scenario: Lucrecia Martel
Productie: Lita Stantic
Camera: Hugo Colace
Montage: Santiago Ricci
Art direction: Graciela Oderigo
Met: Mercedes Morán, Graciela Borges, Martin Adjemián, Leonora Balcarce, Silvia Baylé
Beeld: 4:3 (filmformaat 16:9)
Geluid: Dolby digital 2.0

La Niña Santa Argentinie/Italie/Nederland/Spanje, 2004
Speelduur: 100 minuten
Regie en scenario: Lucrecia Martel
Productie: Pedro en Augustín Aldomóvar
Camera: Felix Monti
Montage: Santiago Ricci
Art direction: Graciela Oderigo
Muziek: Andres Gerszenzon
Met: Mercedes Morán, Cerlo Belloso, Alejandro Urdapilleta, Maria Alché, Julieta Zylberberg
Beeld: 16:9 anamorf
Geluid: Dolby digital 2.0