De combinatie Paul Simon Brian Eno wordt door velen als de grootste verrassing gezien, maar eigenlijk hebben de zoetgevooisde componist van vele bekende liedjes uit de zestiger jaren (het laatste Simon & Garfunkel studioalbum stamt alweer uit 1970!) en de producer van sonische landschappen en uitvinder van de term ‘ambient’ veel met elkaar gemeen. Beide zijn opvallend cerebrale, intellectuele types in de toch vaak door de onderbuik geregeerde popwereld, en beide hebben een passie voor Afrikaanse ritmes. Bij Simon uitte die zich vanaf het hitalbum Graceland. Eno had er in zijn samenwerking met Talking Heads en vooral ook het briljante, met David Byrne vervaardigde My Life In The Bush Of Ghosts al blijk van gegeven.
De songs van Simon komen naar eigen zeggen altijd spontaan tot stand, als een nauwelijks stuurbaar, puur intuïtief proces. In het New York van na 11 september was het ook voor hem de vraag of hij nog wel iets toe te voegen had aan zijn oeuvre. Er was nog wel het hier ook opgenomen, met een Oscar bekroonde nummer Father and Daughter, uit de soundtrack van de hier niet uitgebrachte film The Wild Thornberrys, maar toen dreigde de bron op te drogen. De samenwerking met Eno bracht de motor weer goed op gang. De teksten zitten als vanouds vol onnavolgbare zinsneden, niet zelden diepgravend en speels tegelijk, pure poezie. Bijvoorbeeld. “I registered to vote today. Felt like a fool. Had to do it anyway. Down at the high school. Thing about the second line. You know, felt like a fool? People say it all the time. Even when it’s true. So, who’s that concience sticking on the sole of my shoe? Cause it sure don’t feel like love.”
In drie van de tracks was de bijdrage van Eno blijkbaar van dien aard dat hij ook als medecomponist aangeduid werd. Ze horen bij de sterkste nummers van het album, waarbij vooral in het funky, zowel in de sarcastische tekst als in rapachtige vorm aan You Can Call Me Al herinnerende Outrageous, ook muzikaal stevig uitgehaald wordt. Er zijn mooie cameo’s van Bill Frisell en Herbie Hancock, maar verder is de bezetting klein gehouden, met naast Simon en Eno slechts een ritmesectie van bas en drum. Daarbij vallen naast veel elektronische beats het slagwerk van meesterdrummer Steve Gadd op. Simon zelf profileert zich als een buitengewoon veelzijdig gitarist – ook voor een typisch Afrikaanse riedel draait hij zijn hand niet om. De elektronica staat zeker niet continu op de voorgrond, maar ook zacht gereutel biedt soms een intrigerende extra laag in het dynamische en buitengewoon fraai vastgelegde geluidsbeeld.
Surprise is een CD die zich niet meteen gewonnen geeft. De meeste nummers pakten me niet onmiddelijk. Veel ritme en groove, weinig melodie, was de eerste indruk. De spannendste zanger is Simon ook nooit geweest, dat is hier niet anders dan vroeger. Beter luisteren leidt tot een heel andere conclusie: Paul Simon heeft op grootse wijze artistieke revanche genomen op iedereen die hem na een aantal wat minder breed in de smaak gevallen albums afgeschreven had. Een succes als Graceland zal het misschien niet worden, daarvoor ligt het rijkgeschakeerde Surprise niet gemakkelijk genoeg in het gehoor. Dat is meer een commerciele dan een kwalitatieve inschatting.
Aanvullende informatie:
11 tracks, speelduur 45:19
Label: Warner
Website: www.paulsimon.com
