Een psychiatrische feel-good movie, dat zien we niet iedere dag. Psychiatrie staat in films meestal voor flink pak ellende: gruwelijke hallucinaties en gedwongen opsluiting toe. De Noorse film Elling biedt een heel ander beeld. Twee patienten die het samen goed kunnen vinden verlaten de kliniek om onder incidenteel toezicht van een begeleider in de stad te gaan wonen.

Elling is een moederskindje van veertig. Welbespraakt maar sociaal gehandicapt raakt hij helemaal van slag als zijn moeder overlijdt. Na twee jaar opname gaat hij samen met zijn kamergenoot Kjell een appartement bewonen. Waar Elling liever niet naar buiten gaat durft Kjell veel meer. Zolang hij maar niemand aan hoeft te spreken, want woorden, daar is Kjell niet handig mee. Het zijn twee contrasterende types die elkaar prachtig aanvullen. Elling tot in puntjes verzorgd, keurig op het dwangmatige af, Kjell grof en stinkend. Een heetgebakerde reus met een klein hartje.

Totaal geobsedeerd door vrouwen en seks, maar te angstig om toenadering te zoeken. Elling biedt verlichting middels heldhaftige verhalen over zijn eigen wilde seksavonturen. Kjell vindt het niet erg dat ze verzonnen zijn. De bedden, die eerst op twee aparte kamers staan, worden meteen bij elkaar gezet, net als in de kliniek. Ze hebben een fijne kerst samen, waar Elling een huis gebouwd van lucifers krijgt en Kjell een horloge met een naakte vrouw erop.
Het mooiste cadeau dat hij ooit ontving.

De buitenwereld wordt betreden, eerst voorzichtig, en dat gaat wonderwel. Elling ontdekt de dichtkunst. Bij een hilarisch verlopende poezieavond ontmoet hij een vriendelijke oude dichter. ‘Sommigen mensen doen gek,’ zegt hij, ‘maar jij bent het echt.’ Het is een welgemeend compliment, en het begin van een mooie vriendschap. Kjell vindt de liefde bij een zwangere buurvrouw, in stomdronken toestand aangetroffen in het portaal. Samen vormt het viertal een mooi clubje, een kleine harmonieuze wereld. Elling wil niet als dichter herkend worden en verstopt zijn werk in pakjes zuurkool in de supermarkt. Het levert hem een cultstatus op.

Elling is een film die je met een voortdurende glimlach bekijkt. Qua stijl lijkt hij wel op de befaamde Scandinavische jeugdfilms: een hoog tempo, vol grappige details en alledaagse gebeurtenissen. Hartverwarmend en diep menselijk, waar vind je dat nog, zo’n lieve, optimistische film.

Gebaseerd op de bestsellers van Ingvar Ambjørnsen was in Noorwegen succes gegarandeerd. Ook de rest van de wereld ging om voor deze charmante types, onder meer resulterend in een Oscarnominatie. Er is inmiddels een vervolgfilm gemaakt, die ons land nog niet bereikt heeft. Meer te vrezen valt er voor de plannen tot een Amerikaanse remake: dat kan bijna niet goed gaan.


Aanvullende informatie:
Noorwegen, 2001
Speelduur: 89 minuten
Regie: Peter Naess
Scenario: Axel Hellsteniums, naar de romans van Ingvar Ambjørnsen
Productie: Dag Alverberg
Met: Per Christian Ellefsen, Sven Nordin, Per Christensen e.a.
Beeld: 16:9 anamorf
Geluid: Dolby Digital 2.0
Taal: Noors, Nederlands ondertiteld
Filmdistributie: Bright Angel 
Uitgave DVD: Total Film Home Entertainment