REVIEW

Betty Blue (37º2 le matin)

Jan Luijsterburg | 08 april 2004

Jean-Jacques Beineix was in de jaren tachtig een veelbelovend filmmaker. Zijn debuut Diva uit 1980 en 37º2 le matin uit 1986, hier vooral bekend als Betty Blue, verwierven een cultstatus. Sindsdien maakte Beineix nog slechts enkele films, die hier geen van alle de bioscoop haalden. A-film bracht recentelijk de director`s cut van Betty Blue uit op DVD, een versie uit 1991 die maar liefst een uur langer is dan de oorspronkelijke. Een prettig weerzien.

Betty BlueDe film valt met de deur in huis. We ontmoeten de hoofdpersonen Zorg en Betty in bed, tijdens een heftige vrijpartij. Al snel trekt de wulpse Betty in bij Zorg, die vakantiehuisjes onderhoudt voor een louche baas. Regelmatig blijkt het temperament van Betty erg explosief. Zo deinst ze er niet voor terug de inboedel het raam uit te smijten en het huis waarin ze wonen in de hens te steken. Gedurende de film zien we haar langzaam maar zeker ontsporen en onvermijdelijk in een diep gat wegzakken.

Dat begint eigenlijk als ze een manuscript van Zorg ontdekt. Overtuigd van zijn talent typt ze het boek uit en stuurt het naar uitgevers. Haar verbeten strijd  levert slechts teleurstellingen op die ze niet kan hanteren. Een vermeende zwangerschap is ten slotte de druppel die de emmer doet overlopen. Het leidt tot een enigszins melodramatische ontknoping.

Qua thematiek doet de op een roman van Philippe Djian gebaseerde film denken aan Turks Fruit. Ook hier veel blote seks en drank, hoge pieken en diepe dalen, met fatale afloop voor de vrouwelijke hoofdpersoon. Mooie, indrukwekkende acteurs, die de vitaliteit van de personages voortreffelijk overbrengen: de carrières van Béatrice Dalle en Jean-Hughes Anglade hadden een vliegende start. Andere troeven die Betty Blue tot zo`n gedenkwaardige film maken zijn de fotogenieke locaties, op schilderachtige wijze vastgelegde door Jean-François Robin, en de muziek van Gabriel Yared.

De speelduur van deze versie van de film, bijna drie uur, maakt het tempo extra laag. Dat heeft tot gevolg dat je als kijker extra meeleeft met de personages. Een effect dat nog wordt versterkt door de grote rol die alledaagse dingen spelen. Er zijn drie fasen in het verhaal van Betty`s aftakeling, die samenvallen met de plaats waar het verliefde stel zich bevindt. Eerst aan zee, als de schepen daar verbrand zijn in de stad, en tot slot in een dorpje waar ze een pianowinkel runnen. Er wordt nauwelijks gepsychologiseerd en er wordt geen informatie gegeven over de achtergrond van de hoofdpersonen. We zitten daardoor volkomen in de alledaagse werkelijkheid, waar je vaak niet zoveel van de ander weet.

Dat geeft het dramatische verhaal een sprookjesachtige algemeenheid, iets universeels, zonder nu direct te beweren dat iedereen zo volkomen in een depressie kan geraken als Betty dat doet. De andere kant van deze benadering is dat de film gemakkelijk als leeg of vrijblijvend afgedaan kan worden, zeker door de combinatie met oogstrelend gladde fotografie en perfecte lijven. Er zijn momenten waarin dit effectbejag me iets te opzichtig was, maar als geheel overtuigt de film nog steeds. Drie uur kijken hoe een vrouw langzaam naar de knoppen gaat, zonder te ontdekken hoe dat nu komt, wat er eigenlijk aan de hand is met haar. Als dat lukt zonder de kijker te vervelen is er iets bijzonders aan de hand. Ongrijpbare magie die deze film in hoge mate bevat. Al blijft de afwikkeling van het eind voor mij in alle bruuskheid wat onbevredigend.

Noemenswaardige extra`s ontbreken op de DVD. Wellicht was er door de lengte van de film geen ruimte, maar het was aardig geweest iets van de maker, wiens naam op het doosje consequent verkeerd wordt gespeld, te vernemen over de geschiedenis en de motieven achter de `director`s cut`. Het geluid is weliswaar in mono, maar verder prima in orde. Kunstmatig surround bij oudere films is niet altijd een voordeel en zeker geen noodzaak. Het beeld is prachtig van kleur en scherpte. Er zijn nu en dan filmbeschadigingen zichtbaar in de vorm van spikkels, maar erg hinderlijk is dat niet.

Aanvullende informatie:
Frankrijk, oorspronkelijk 1986, Director`s cut 1991
Speelduur: 177 minuten
Regie en scenario: Jean-Jacques Beineix, naar de roman van Philippe Djian
Productie: Volker Lemke
Muziek: Gabriel Yared
Montage: Minique Prim
Camera: Jean-François Robin
Met: Béatrice Dalle, Jean-Hughes Anglade, Gérard Darmon, Consuelo de Haviland, Clémentine Cérarié, Jacques Mathou, Vincent Lindon
Beeld: 16:9 anamorf
Geluid: Dolby digital 1.0 (mono)
Taal: Frans
Ondertiteling: Nederlands
Uitgave: A-film www.a-film.nl  


EDITORS' CHOICE