Het mooie van een nieuwe drager is dat veel mooie oude dingen aan de vergetelheid onttrokken worden. Denk maar eens aan de boxen met opgepoetst of niet eerder uitgebracht materiaal van allerhande jazzlegendes. In toenemende mate worden nu klassieke films op DVD heruitgebracht. Een uitstekende gelegenheid om eens kennis te nemen van de hoogtepunten van de filmgeschiedenis die nu ruim een eeuw oud is. Die periode overziend is Sunset Boulevard ongeveer op de helft ervan gemaakt, in 1950. Aanvankelijk overheersen bij het kijken de nostalgische gevoelens, met al die typerende stijlkenmerken van oude Hollywood films. Zwart-wit, het klassieke smalle filmformaat (4:3), de onrealistisch bewegende achtergronden bij scènes in een auto, het blikkerige mono geluid. Al gauw verdwijnen dit soort details naar de achtergrond en wordt je meegesleept in het boeiende verhaal, de messcherpe dialogen en het geweldige acteerspel. Een klassieker is met recht van alle tijden, en verliest niets aan zeggingskracht.

Aan het begin ven de film ligt tweederangs scenarioschrijver Joe Gillis dood in een zwembad bij een chique huis aan de Sunset Boulevard nummertje 10086 te Hollywood. Hij vertelt vervolgens zelf hoe hij daar zo terecht gekomen is. Op buitengewoon toevallige wijze kwam hij een paar maanden eerder, door zijn financiele situatie in een penibele situatie beland, in dat huis. Het wordt bewoond door Norma Desmond, een ster uit de periode van de stomme film, en haar butler. Ze werkt aan een script dat haar een glorieuze voortzetting van de carrière moet brengen ("a return, not a comeback"). Het script is een warrige puinzooi. Joe wordt aangenomen om er iets van te maken. Hij krijgt een kamer, maar mag eigenlijk niks in het script veranderen. Norma bekijkt met hem oude films in een thuisbioscoop of bridget met haar collega`s van vroeger, Buster Keaton, H.B. Warner and Anna Q. Nilsson. De fanmail die ze dagelijks ontvangt blijkt door de butler geschreven te worden. Norma claimt Joe volledig, en legt hem in de watten met mooie kleren en financiele zekerheid. Ze rijdt rond in een prachtige oldtimer. De filmstudio wil die lenen, maar door een misverstand gaat Nora er van uit dat ze voor een rol gevraagd is. Bij een ontmoeting met de beroemde producent Cecil B. DeMille blijft dit misverstand intact. Joe is ondertussen verliefd geraakt op Betty, die scripts beoordeeld voor Paramount. Als hij het allemaal te benauwd vindt worden bij Norma laat zij hem niet gaan. Hij confronteert haar met de werkelijkheid over haar vermeende comeback, waarop zij helemaal flipt en hem neerschiet. In de slotscène is het huis gevuld met camara`s van reporters. Ze ziet het aan voor een filmset en spreekt de fameuze slotwoorden: "And now, Mr. De Mille, I`m ready for my close-up."

Het mooie aan Sunset Boulevard is dat de film op meerdere niveaus te bekijken is. Het verhaalniveau biedt een onderhoudende `whodunnit` die ik zojuist verklapt heb. Veel belangrijker is de cynische, zwartgallige kijk die geboden wordt op Hollywood: hoe mensen gebruikt worden, hoe oude sterren afgedankt worden, en wat dat met mensen doet. Iedereen wordt door puur opportunisme gedreven, iedereen gebruikt elkaar. Dit krijgt extra lading door de casting. De sterren uit de periode van de stomme film die we zien hebben dit verhaal echt ondergaan. Butler Erich Von Stroheim regisseerde Gloria Swanson in haar glorietijd, waarvan we voorbeelden in de huisbioscoop zien. Ook Cecil B. DeMille speelt zichzelf, net als het bedrijf Paramount, dat ook de productiemaatschappij van deze film was. Dat komt nog steeds over als erg gewaagd, en wekt de indruk dat de betrokkenen behept waren met een gezonde dosis zelfrelativering en ironie. Natuurlijk gaat deze thematiek veel verder dan Hollywood. Ook elders worden mensen die ooit belangrijk waren gedumpt, met catastrofale gevolgen voor de ego`s in kwestie. Dat maakt de film universeel en tijdloos. 

De manier waarop deze fantastische film op DVD is gezet is ronduit voorbeeldig. De beeldkwaliteit is haarscherp en er zijn vele interessante extra`s. Naast een making of en filmpjes over de componist van de soundtrack en de kostuumontwerpster Edith Head is er een aardige plattegrond met de locaties waar gefilmd is in Hollywood. Oorspronkelijk was het begin van de film anders. Met pagina`s uit het script en geschrapte passages wordt deze oorspronkelijke versie gereconstrueerd, wat erg interessant is. Naast gebruikelijke toevoegingen als fotomateriaal en een trailer is er een buitengewoon informatief maar niet in het Nederlands ondertiteld commentaarkanaal waarop Ed Sikov, schrijver van de biografie On Sunset Boulevard, the life and time of Billy Wilder, uitvoerig uitleg geeft. Alle voor niet ingewijden onmogelijk te begrijpen subtiele grapjes worden uitgelegd, waaruit eens te meer blijkt hoe ongelofelijk vol deze briljante film zit. De DVD is een absolute must voor iedereen voor wie film meer is dan een middel om zo veel mogelijk spektakel uit je homecinema apparatuur te halen. Ook is het schijfje zeer bruikbaar als taalcursus. De film is naast het Engels te beluisteren in het Frans, Duits, Italiaans en Spaans, en er zijn ondertitels in vijfentwintig talen.

Over de DVD:
Speelduur hoofdfilm: 105 minuten
Zwart/wit, mono
Beeldformaat: fullframe (4:3)
Regie: Billy Wilder
Scenario: Charles Brackett, Billy Wilder en D.M. Marshman Jr.
Productie: Charles Brackett
Muziek: Franz Waxman
Met: William Holden, Gloria Swanson, Erich Von Stroheim e.a.
Distributie: www.paramount.nl