Out of Season
Als muzikanten elkaar tegenkomen wordt het vaak gezegd: we moeten nog eens een keer iets samen doen. Soms komt het er daadwerkelijk van, en deze plaat is een van de zeldzame gevallen waarbij er iets geweldigs uit zo’n plannetje voortgekomen is.
Even voorstellen eerst. Paul Webb was bassist van het al tien jaar opgeheven maar nog altijd invloedrijke Talk Talk. In 1982 begonnen als populair bandje rond Mark Hollis, ontwikkelde zich geleidelijk een zeer
eigen geluid dat op hun tijdloze en invloedrijke meesterwerken Spirit of Eden en Laughing Stock niets meer met popmuziek te maken had. Beth Gibbons is de stem van Portishead, een van de toonaangevende bands die het label ‘triphop’ opgeplakt kregen. Beats en krakende samples van Geoff Barrow, met daaroverheen de Billie Holliday achtige zang van Gibbons, aangevuld met de gitaar van Adrian Utley en soms een compleet orkest. Ze maakten twee sfeervolle CD’s, die nu en dan lijken op de soundtrack van oude griezelfilms. Dummy verscheen in 1994, Portishead in 1997. Een opvolger is voor volgend jaar aangekondigd.
Na de tournee van Portishead gingen Webb en Gibbons aan de slag. Ze brachten ieder een liedje mee: Gibbons had Mysteries en Webb de tekst van Rustin’ Man, welke titel tevens zijn pseudoniem werd. Het werden de ankers van een collectie van tien eigen, zelfgeproduceerde composities van uitzonderlijke
kwaliteit. Na een minuutje met regenachtige sfeergeluiden zet het onaards mooie openingsnummer Mysteries de toon voor het album. Begeleid door een akoestische gitaar en een ijl vrouwenkoor heeft het meteen de impact van de klassieker die het verdient te worden. Het neemt de ontvankelijke luisteraar
in een houdgreep waar je pas een kleine drie kwartier later, na het abstracte en bijna melodieloze Rustin Man uit losgelaten wordt. Indien de repeatknop niet ingedrukt was, natuurlijk.
Meer dan Portishead of Talk Talk horen we op Out of Season de invloeden van de muziek waar Gibbons en Webb van houden. Een mooie, weemoedige stem, begeleid door een groot orkest, als bij Frank Sinatra of Nina Simone, maar ook verstild met alleen een akoestische gitaar, als bij Nick Drake en Neil Young. Drake werd zelfs tot songtitel verheven. Daarbij worden stijlcitaten uit de muziekgeschiedenis vanaf de dertiger jaren door elkaar gehusseld. Naast de instrumentatie varieren ook de stem en intonatie van Beth Gibbons per nummer. Als een actrice kruipt ze in de rol die het nummer haar aanbiedt. Altijd met een maximum aan emotie, zonder dat het ergens gemaniereerd wordt. Meer dan bij Portishead mogelijk is bewijst zich op deze plaat als een zangeres van uitzonderlijke klasse. De virtuoze muzikanten, afkomstig uit Portishead en het voormalige Talk Talk (drummer Lee Harris en mondharmonicaspeler Mark Feltham), beperken zich zeer functioneel tot de essentie. Dat geldt ook voor de arrangementen voor de strijkers en koperblazers die bij een paar nummers ingezet worden.
Out of Season heeft een herfstige, melancholieke sfeer. Het buitengewoon warme, analoog op tape vastgelegde geluid draagt hier sterk toe bij. Prachtig hoe diep de contrabas gaat. De teksten sluiten daar perfect bij aan: veel herfstbladeren en somberheid. De titel Out of Season verwijst tevens naar het amodieuze, tijdloze karakter van deze fantastische plaat. Het enige minimale kritiekpuntje dat ik verzinnen kan betreft de verpakking. Deze CD is een van de nog steeds voorkomende gevallen dat de tekst op de zijkant van het doosje ondersteboven afgedrukt is. Voor de herkenbaarheid dient ze daarom ondersteboven of achterstevoren in de kast geplaatst te worden.
Over de cd
Universal / Go Beat
www.bethgibbons.com
