REVIEW

Copie conforme

Jan Luijsterburg | 15 januari 2011

Een schilderij kan veel waard zijn maar een kopie is dat zelden, ook al zie je geen verschil met het origineel. Vreemd eigenlijk, zo betoogt de Engelse kunsthistoricus James Miller, het gaat toch primair om de indruk die het werk maakt op de toeschouwer? Hij is in Toscane om het boek dat hij over deze kwestie schreef te promoten. Een Franse galeriehoudster die zijn lezing bijwoont neemt hem mee voor een tocht door het schilderachtige landschap.

Tijdens hun rit hebben ze levendige gesprekken over het onderwerp dat ook gemakkelijk is te verplaatsen naar de wereld van de hifi. Exacte kopie, lossless. Al heb je bij muziek natuurlijk nog een schakel extra: van compositie via uitvoering naar reproductie. Het gesprek tussen de twee, dat we op de voet volgen, is levendig. Als een vrouw die ze tegenkomen hen aanspreekt als echtpaar, gaan ze zich van het ene op het andere moment helemaal anders gedragen, alsof ze echt een echtpaar zijn dat na vele jaren op elkaar uitgekeken zit te kibbelen over alledaagse sores.

Echt en onecht, waar ligt de grens, wat is van waarde? Die essentiële vraag staat centraal in het hele oeuvre van de Iranese grootmeester Abbas Kiarostami, van wie hier eerder Ten besproken werd. In zijn eerste buiten Iran gemaakte film blijft hij trouw aan zijn thema`s. Als altijd benadrukt hij de dubbelzinnige relatie tussen film en werkelijkheid. Niet voor niets leren we als kind al: het is niet echt, het is maar film. Anderzijds beoordelen we acteurs op hun geloofwaardigheid, hun echtheid.

Kiarostami maakt het zijn kijkers nooit gemakkelijk. Hij stelt de uitgangspunten van het medium ter discussie, en dat levert iets heel anders op dan een film waarin je lekker mee kunt leven met de avonturen van herkenbare personages. De vervreemding is er vanaf het eerste moment, als James een praatje gaat houden bij de presentatie van zijn boek. De vrouw, gespeeld door Juliette Binoche, gedraagt zich vreemd. Ze zit op een gereserveerde plaatst, trekt storend de aandacht met haar zoon. Het wordt niet duidelijk hoe de relaties nu echt in elkaar zitten. De omslag, als het koppel zich echt als een stel begint te gedragen, haalt de kijker helemaal uit de illusie een realistisch verhaal te aanschouwen, hoe echt of herkenbaar de gedragingen op zich zijn.

Verwachtingspatronen en conventies worden op de schop genomen. De personages kijken allebei op een moment in de film langdurig in de spiegel. Zoals alle details in de film is ook dit niet zonder betekenis in het spel dat Kiarostami speelt met de kijker.

Operazanger William Shimell debuteert overtuigend als filmacteur, maar de show wordt gestolen door Juliette Binoche. Ze won in Cannes een Gouden Palm voor haar subtiele, rijk geschakeerde spel in deze bijzondere film.

Aanvullende informatie:
Frankrijk/Italië/Iran, 2010
Speelduur: 102 minuten
Regie en scenario: Abbas Kiarostami
Productie: Angelo Barbagallo, Charles Gillibert, Marin Karmitz, Nathanaël Karmitz, Abbas Kiarostami
Camera: Luca Bigazzi
Montage: Bahman Kiarostami
Art direction: Giancarlo Basili
Met: Juliette Binoche, William Shimell, Jean-Claude Carrière, Agathe Natanson
Beeld: 16:9 anamorf
Geluid: DD5.1
Uitgave: A-film www.a-film.nl / Wild Bunch www.wildbunch.nl 






EDITORS' CHOICE