Natasha Gerson is gefascineerd door afgesloten werelden. Ze maakte voor Vrij Nederland een reportage over het circus Harlekino, maar bleef er terugkeren en reisde jaren mee als spreekstalmeester. Het scenario dat ze schreef is een ontroerend familieverhaal dat zich afspeelt in deze wereld van de arena. Eugenie Jansen verkent in haar verfilming de grenzen tussen documentaire en speelfilm door te werken in het echte circus, met de echte artiesten. Resultaat is een in fictie ongekende mate van realisme.

Calimucho is een mixdrank van rode wijn en cola. Goedkoop en onopvallend, het ziet er uit als cola. Willy heeft het nodig, want de dood van zijn vrouw, twee jaar geleden, is hem niet in de koude kleren gaan zitten. Hij is clown en messenwerper in het circus. De zus van zijn vrouw, Dicky, is zijn nieuwe partner. Dat lijkt vooral omdat zij zich over zijn zoontje ontfermt. Een beetje teveel naar zijn zin, wat hem betreft kan de kleine beter naar een internaat. De relatie is moeizaam en gespannen, er is veel ruzie. Dicky ruikt even aan het glas van Willy voor ze klaar gaat staan voor oefening met het messenwerpen. Hij is er al niet zo’n ster in, en met een slok op wordt dat er niet beter op. De verhoudingen worden er door de ouders, directeur respectievelijk geldschieter van het circus, niet gemakkelijker op. Dicky komt, als ze verliefd wordt op tentenbouwer Tarek, voor een moeilijke keus te staan.

Eugenie Jansen draaide haar film tijdens en tussen de circusvoorstellingen. Het materiaal werd voor een groot deel documentair gedraaid. Tegelijk was er wel een verhaal en moest er geacteerd worden. Daarvoor werd een bijzondere aanpak gehanteerd, die uitgelegd wordt in de informatieve ‘achter de schermen’ docu die ook op de DVD staat, naast ook een portret van Omroep Brabant over circusdirecteur Peter Verberk. De spelers kregen geen script te zien maar werden apart van elkaar door drie spelregisseurs geïnstrueerd. Daarbij moesten ze vooral spontaan op de situatie en op elkaar reageren. Het verhaal loopt hierdoor vaak wat anders dan in het script bedoeld. Toevalligheden worden dankbaar omhelsd, bijvoorbeeld als het zoontje zowat stikt in een snoepje, wat hem op een hardvochtige toevoeging (‘je mot kauwen lulhannes!’) van zijn vader komt te staan.

Heel origineel is de rol van het circusorkestje. In rommelige intermezzi leveren zij als het koor in een klassiek Grieks drama zingend commentaar op en toelichting bij de gebeurtenissen. Daarmee leveren zij tegelijk een broodnodige komische noot en uitleg die nodig is om het verhaal te kunnen volgen en die anders lelijke ingrepen als een voice-over nodig gemaakt had. Een briljante vondst.

Calimucho, winnaar van de prijs van de kritiek bij het Nederlands Filmfestival, werd in de filmhuizen uitgebracht met maarliefst één schamele kopie. Dat is jammer, want de vaak in totalen gefilmde totalen vragen om een groot scherm, anders gaat veel detail verloren. Een schitterende film met en over echte mensen, die tegelijk heel veel vertelt over het medium film. Er wordt gespeeld met conventies, het kijken is een avontuur. Als een circus, inderdaad.

Aanvullende informatie:

Nederland, 2008
Speelduur: 93 minuten
Regie: Eugenie Jansen
Scenario: Natasha Gerson, i.s.m. Rogier de Blok
Productie: Stienette Bosklopper
Camera: Adri Schrover
Montage: Patrick Minks
Muziek: Ralf, Manfred & Joshy Huppertz
Met: Dicky Kilian, Willy Soeurt, Peter Verberk, Ellie Teeuw, Tarek Hannoudi
Extra’s: Achter de Schermen (25 min), Vergezichten: het wonderlijke leven van circusdirecteur Peter Verberk (22 min)
Beeld: 1:2,35 in 16:9 frame, anamorf
Geluid: DD 5.1
Uitgave: A-film