Het Franse woord voor Vlaanderen is onlosmakelijk verbonden met de eerste wereldoorlog. In de nieuwe film van Bruno Dumont komen de jonge mannen van het dunbevolkte boerenland voor hun oorlog terecht in een niet nader benoemd woestijnlandschap. De gruwelen zijn er niet minder om, maar uiteindelijk gaat deze noeste film over de liefde.

Nu moet je daar niet iets romantisch bij voorstellen. De personages van Dumont zijn altijd zwijgzaam en introvert. Het is met name bij de mannen zwaar zoeken naar een spoor van innerlijk leven. Dierlijk is dan een term die snel opkomt. Snelle, vreugdeloze seks, een pilsje en verder alleen wat staren over het modderige land. André Demester is geen type waar veel uitkomt. Als men bijvoorbeeld vraagt of hij iets heeft met buurmeisje Barbe, ontkent hij flegmatiek. Voor de teleurgestelde Barbe meteen aanleiding om met de ook aanwezige Blondel aan te pappen. Veel aandacht of genot levert al het geneuk haar niet op. Wel heeft ze nu twee jongens waarvan ze afscheid moet nemen omdat ze ten oorlog trekken. Naar welk land, dat weten ze niet te vertellen.

De strijd lijkt zich vooral tegen kinderen en vrouwen af te spelen. Het is een slachtpartij en alle remmen gaan los als ze een Arabische vrouw te pakken krijgen. Daar wordt wel op gepaste wijze wraak op genomen. Juist de enige van het regiment die niet aan de groepsverkrachting meedeed wordt gecastreerd en daarna vermoord. Uiteindelijk is Demester, als hij ook zijn vriend Blondel achter heeft moet laten, de enige overlevende van de groep. Barbe lijkt op telepathische wijze op afstand het gevoel te ervaren dat de jongens missen. Ze draait helemaal door en wordt opgenomen in een psychiatrische kliniek. De terugkeer leidt tot een ontroerende slotscène die door de een als hoopgevend en de ander als dieptriest wordt ervaren. Ik neig naar de eerste optie.

Net als in zijn eerdere meesterwerken over dezelfde streek, La vie de Jésus en L`humanité, werkt Bruno Dumont met amateurs in de plaats van professionele acteurs. De consequenties voor de werkwijze wordt mooi verduidelijkt in de uitgebreide making of die op de DVD meegeleverd wordt. Alle emoties moeten daadwerkelijk beleefd worden om ze overtuigend vastgelegd te krijgen, van toneelspelen is geen sprake. Dumont gaat ver met zijn acteurs, bijvoorbeeld door ze uit te putten, maar weet ze wel te binden aan het project, waar ze net zo weinig van begrijpen als de personages van hun oorlog. Grip hebben op je leven is een illusie, erover nadenken niet aan de orde.

Deze beklemmende, weerbarstige film brengt alles terug tot de essentie. Geen muziek, nauwelijks dialoog, zo weinig mogelijk handeling. Wel zijn er prachtige beelden van het landschap, met daarin onopvallend de kleine mens. Geweldige cinema, terecht in Cannes bekroond met de juryprijs.


Aanvullende informatie:
Frankrijk, 2006
Speelduur: 87 minuten
Regie en scenario: Bruno Dumont
Productie: Rachid Bouchareb, Jean Bréhat
Camera: Yves Cape
Montage: Guy Lecorne
Met: Adelaïde Leroux, Samuel Boidin
Beeld: 1:2,35, anamorf
Geluid: DD 5.1
Uitgave: Contact film 
Distributie: de Filmfreak 
Website: http://www.tadrart.com/tessalit/flandres