Onze beeldcultuur wordt tegenwoordig gedomineerd door snelheid. Drukke montages, veel toegevoegd geluid, actie. De Mexicaanse regisseur Carlos Reygadas laat zien dat we daarmee wel veel van de kracht en de magie van het beeld weggooien. Hij doet dat aan de hand van een eenvoudig liefdesverhaal dat zich afspeelt binnen een afgesloten Mexicaanse Mennonietengemeenschap. Een soort Amish light, met een eigen taal.

Gesproken wordt in het Plautdietsch, een uitstervende Germaanse taal. De titel betekent Stil Licht, verbeeld in de vijf minuten durende openingsshot van een adembenemend mooie zonsopkomst, begeleid door de bijbehorende natuurgeluiden. Een beeld dat aan het eind van de film gecompleteerd wordt met een even fraaie zonsondergang. Als de zon op is worden we geconfronteerd met een omvangrijk gezin, om half 7 in gebed verzonken aan de ontbijttafel. Vader Johann kijkt het eerst op, met vertwijfelde blik. Moeder kijkt lijdzaam. Als iedereen de deur uit is blijft Johann zitten denken. Hij zet de klok stil en barst in snikken uit.

De achtergrond wordt geleidelijk duidelijk. Johann blijkt er al geruime tijd een vriendin op na te houden. Niet dat hij niet meer van zijn vrouw Esther houdt, maar hij drang om af en toe bij Marianne op bezoek te gaan is niet te bedwingen. Hij is daar heel open over tegen zijn vrouw. Na een laatste vrijpartij deelt Marianne echter mee dat het maar eens afgelopen moet zijn met hun affaire. Esther heeft inmiddels dermate geleden dat ze aan een hartaanval bezwijkt. Als ze in de kist opgebaard ligt en Marianne haar een afscheidskus geeft gebeurt er een wonder.

Met een speelduur van 142 minuten is Stellet Licht een lange film te noemen, maar als je kijkt naar het verhaal en het aantal shots waaruit de film bestaat is hij juist heel kort. We kijken lang vanuit statische camerastandpunten naar alledaagse situaties. Vaak zijn de personen al ruimschoots uit beeld verdwenen als de opname stopt. Deze aanpak leidt ertoe dat je als kijker continu naar betekenissen zoekt. Reygadas probeert je daarbij in interviews en in de meegeleverde Making of documentaire zo weinig mogelijk houvast te bieden, het zou de eigen verbeelding maar verstoren. Liefde, rust en de verdwijnende cultuur van de Mennonieten, dat waren de eenvoudige uitgangspunten. Een duiding voor de wonderbaarlijke ontknoping, die gelijkenis heeft met Lars von Trier’s Breaking the Waves, wordt nadrukkelijk vermeden.

 

Religieuze motieven heeft Reygadas duidelijk niet. Desalniettemin heeft het kijken naar deze film iets van een meditatie. De stilte van het dagelijks leven wordt alleen onderbroken door een televisiefragment van een optreden van Jacques Brel, bekeken in een trailer. De expressiviteit van Brel is in veel opzichte lijnrecht tegengesteld aan de omgangsvormen van de Monnonieten, maar Johann en de kinderen genieten. Brel is altijd indrukwekkend, maar in deze serene omgeving fascineert hij dubbelop.

Om de prachtige beelden zo goed mogelijk over te brengen op DVD is ervoor gekozen de extra’s op een apart schijfje mee te leveren. De making of, het interview met hoofdrolspeler, die in het dagelijks leven een vrolijke deejay blijkt, en enkele weggelaten scènes leveren geen wezenlijke toevoeging aan de even schitterende als weerbarstige film, die zeker niet iedereen zal bekoren.


Aanvullende informatie:
Mexico, 2007, speelduur 142 minuten
Regie & scenario: Carlos Reygadas
Productie: Jaime Romandia, Carlos Reygadas
Camera: Alexis Zabé
Montage: Natalia López
Art direction: Nogemi González
Met: Cornelio Wall Fehr, Miriam Toews, Maria Pankratz
Extra’s: Making of (35 minuten), Interview met Cornelio Wall (8 minuten), Weggelaten scènes (7 minuten)
Beeld: 1:2,35 anamorf; extra’s 4:3
Geluid: DD 5.1
Label: Lumiere / Filmmuseum 
Distributie: Video/FilmExpress