In de reeks Koinobori verscheen de samuraifilm The Assassin (Ansatsu) uit 1964. De film behandelt een woelige periode uit de Japanse geschiedenis, rond het jaar 1853. Buitenlandse invloeden, in de vorm van Amerikaanse fregatten voor de kust, dwingen de grenzen open te stellen voor handel, maar ondertussen gaat alle aandacht gaat naar interne verwikkelingen in een land waar eeuwenoude machtsverhoudingen op hun eind lopen. 
De film begint met enkele minuten uitleg over de historische situatie. Handiger is voor het kijken eerst het begeleidende boekje met een toelichting van Oliver Kerkdijk te lezen, tenzij u natuurlijk ingewijd bent in de geschiedenis van Japan. Anders kost het wel enige moeite het verhaal vol verraad en slinks gekonkel te volgen. Want wat heb je zoal rondlopen in het feodale Japan. De keizer heeft net zo weinig te zeggen als de burgers. De feitelijke macht ligt bij het Tokugawa-shôgunaat, de landheren die controle uitoefenen op alles en iedereen. Invoering van de dienstplicht in 1873 maakt de samurai, de in verhalen verheerlijkte stand van zwaardvechters in dienst van een landheer, werkeloos. Als ronin (samurai zonder heer) trekken ze door het land en maken de boel onveilig.
Hachiro Kiyokawa, het kernpersonage in deze film, is zo’n ronin. Hij wordt vrijgelaten uit de gevangenis, waar hij zit voor een moord, op voorwaarde dat hij huurlingen vindt om tegen de keizerlijke loyalisten te gaan strijden. De charismatische Kiyokawa, een historische figuur, heeft echter een eigen agenda, en gaat daarbij als het moet over lijken. Uiteindelijk gaat hij zelf aan de door hem opgeroepen intriges onderdoor.
The Assassin is uiteindelijk een parabel over de niet te trekken grens tussen goed en kwaad. De film, in zwart-wit cinemascoop, ziet er schitterend uit. De contrastrijke beelden, grotendeels bij nacht gefilmd, zijn strak gecomponeerd, met veel doorkijkjes tussen de karakteristieke huisschermen. Het geweld is haast grafisch, vaak buiten beeld. Als Kiyokawa zich uiteindelijk ook aan het betere executiewerk overgeeft gebeurt dat in onwezenlijke stilte, waarbij we alleen zijn zwaard zien zwaaien. Een klein voorbeeld van de haast abstracte laag die de vorm over het historische verhaal legt.
Kijken naar een Japanse zwart-wit film uit 1964 is misschien niet ieders beeld van een leuk avondje, maar dat berust op vooroordelen. De visuele kracht van de Japanse cinema in haar hoogtijdagen is namelijk ongekend. De prachtig verzorgde Koinobori reeks, slank en elegant vorm gegeven, biedt een mooie gelegenheid kennis te maken met een in veel opzichten totaal vreemde wereld, die tegelijk in bepaalde opzichten vertrouwder is dan je zou denken, want de thema’s zijn uiteindelijk universeel.
Aanvullende informatie:
Japan, 1964
Speelduur: 104 minuten
Regie: Masahiro Shinoda
Met: Tetsuro Tamba, Shima Iwashita, Eiji Okedo, Isao Kimura, Eitaro Ozawa
Beeld: 1:2,35 anamorf, zwart-wit
Geluid: 2.0 mono
Label: Koinobori
Distributie: de Filmfreak
