REVIEW

Tan Dun – Tea / Broken Silence

Jan Luijsterburg | 14 februari 2008

Twee muziekdocumentaires over hedendaagse Chinese klassieke muziek. Verbindende schakel is de componist Tan Dun. Frank Scheffer maakte in 2005 een film over zijn opera Tea, Eline Flipse maakte tien jaar daarvoor onder de titel De oogst van de stilte een portret van Tan Dun en vier generatiegenoten uit het China van na de Culturele revolutie.

Tan Dun – Tea / Broken SilenceTea is een tragisch liefdesverhaal over een Japanse prins en een Chinese prinses, met een grote rol voor het drankje waarnaar de opera vernoemd is. Hoewel ik persoonlijk als ik mag kiezen toch de voorkeur geef aan een kopje espresso, is thee in veel culturen meer dan een `koppie`. In Engeland is het de oplossing voor zowat alle problemen, in China en Japan het centrum van veel ceremonieel. Deze opera, naar een libretto van Xu Ying, geregisseerd door Pierre Audi, laat een mooie combinatie horen van oosterse en westerse muziektradities, zowel in het instrumentarium als in de technieken.
De film is een toonbeeld van het in vele jaren door Scheffer ontwikkelde specialisme dat hem wereldwijd faam bezorgde. Soepel mixt hij interviews, uitvoeringen en Oosterse sfeerbeelden tot een indrukwekkend nieuw (meta-) kunstwerk. Je wordt als kijker geïnformeerd, bent getuige, en wordt gecompenseerd voor wat je ten opzicht van de live belevenis mist aan sfeer met de door Melle van Essen geschoten beelden van het Chinese platteland. De film concentreert zich niet alleen op de muziek, maar gaat vooral ook diep in op het fenomeen thee.

Ook in de film van Eline Flipse is sfeer een belangrijk middel. In de beperkte draaitijd die ze in China had met haar team ging ze uiteindelijk associatief te werk, wat prachtige beelden opgeleverd heeft. Naast Tan Dun komen Guo Wenjing, Chen Qigang, Qu Xiaosong en Mo Wuping, die kort na de opnamen overleed. Een generatie die na het isolement van de Culturele Revolutie perplex was na de kennismaking met Beethoven ontdekte. Uit die gezamenlijke oorsprong ontwikkelden de componisten zich in heel verschillende richtingen, vonden ieder een eigen stem. Net als de film van Scheffer is ook De oogst van de stilte niet zomaar muziek met een camera erbij, maar een volwaardige film. Een compositie als een muziekwerk, waarbij de inhoudsopgave in het bijgeleverde boekje, de structuur van de film fraai blootlegt.

Het is jammer dat beide film ondanks het feit dat ze gemaakt zijn in breedbeeldformaat niet anamorf gemasterd zijn. Dat gaat ten koste van de beeldscherpte, en geeft bovendien problemen met het in beeld houden van de ondertiteling, waarbij Nederlands als mogelijkheid ontbreekt. Daar staat tegenover dat De oogst van de stilte voor een groot deel in het Nederlands gesproken is.


Aanvullende informatie:
Tea: regie Frank Scheffer, productie Allegri films / NPS, 96 minuten
De oogst van de stilte (Broken Silence): regie Eline Flipse, productie Scarabee films / AVRO, 80 minuten
Beeld: 4:3
Geluid: stereo
Uitgave: Juxtapositions / Ideale Audience 
Distributie: Codaex 
Website Tan Dun: www.tandunonline.com


EDITORS' CHOICE