REVIEW

Egidius Kwartet & Consort – The Songbook of Hieronymus Lauweryn van Watervliet

Jan Luijsterburg | 18 januari 2007

Rond 1500 hadden ze nog geen iPod om liedjes op te verzamelen. Sterker nog, er waren niet eens CD-winkels of verkopers van bladmuziek. Men moest derhalve zelf muziek noteren om thuis iets te zingen of spelen te hebben. Hieronymus Lauweryn, Heer van Watervliet en Poortvliet, legde tussen 1495 en 1507 een flink boek aan, dat nu als museumstuk in de British Library verblijft.

Egidius Kwartet & Consort – The Songbook of Hieronymus Lauweryn van WatervlietHieronymus Lauweryn was een belangrijk man in zijn tijd. Hij legde talrijke polders aan in de provincie Vlaanderen en stichtte enkele steden. Naast zakenman was hij een groot kunstliefhebber, een hobby die resulteerde in het privé-chansonnier waaraan deze fraai uitgevoerde dubbel-CD gewijd is.

Er zat weinig ordening in het boek, er werd gewoon een liedje toegevoegd als er een gevonden werd. Het zijn hoofdzakelijk wereldlijke werkjes, de religieuze motetten zijn sterk in de minderheid. Er zijn 63 Franse chansons in diverse stijlen, zowel klassiek als voor de tijd modern.

Het Egidius Kwartet, bestaand uit leden van Ton Koopman’s Amsterdam Baroque Choir die zich toelegden op Nederlandse muziek, verdiepte zich vooral in de 25 Nederlandstalige ‘liedekens’ in het boek, van de Franstalige liedjes zijn er slechts enkele opgenomen.

Hoewel er veel bekende componisten in het boek voorkomen zijn bijna alle Nederlandse onderdelen afkomstig van anonieme auteurs. De Oud-Nederlandse teksten wijken qua thematiek weinig af van hedendaagse populaire muziek: liefde en het verdriet en verlangen dat daarbij komt kijken staan centraal. Alleen de taal is wat anders. `Waer is hy nv die my myn herteken doet quelen, hy heeft een ander liever dan my.` Of: `Ic weet een vrauken wel bereet, zy heeft myn hert bevaen met haerder groeter mynlicheit.` Er wordt volop ondeugend gedaan; lol is duidelijk het primaire doel, al komen ook treurige emoties aan bod in deze renaissancewerken van voor de reformatie.

Egidius Kwartet & Consort – The Songbook of Hieronymus Lauweryn van Watervliet

Vrolijke lichtheid kenmerkt ook een groot deel van de meerstemmige toonzettingen, overtuigend en aanstekelijk neergezet door het Egidius kwartet, voor de gelegenheid uitgebreid met sopraan Susan Jonkers en op twee stukjes tenor Sebastian Brouwer. De boel wordt extra aangekleed door instrumentale voor- en tussenspelen door het Egidius consort, met blokfluiten, viola da gamba’s, slagwerk en luit als instrumentarium.

In de boeiende toelichting wordt duidelijk gemaakt dat het nog niet zo gemakkelijk vast te stellen is hoe deze muziek gezongen moet worden. Er is namelijk onduidelijkheid over de vraag welke lettergreep bij welke noot hoort. Bij wijze van experiment is hier getracht zo veel mogelijk de letterlijke notatie te volgen, ook als dat tekstueel of muzikaal onlogisch lijkt. Het resultaat lijkt me overtuigend, maar het ontbreekt me aan materiekennis om hierover een gefundeerd oordeel te vormen. Het klinkt in ieder geval bijzonder aangenaam, de teksten zijn met het boekje in de hand goed te volgen, in noodgevallen uitwijkend naar de Engelse vertaling. Leuke muziek uit een periode waaruit verder weinig Nederlandse liederen bewaard zijn gebleven.


Aanvullende informatie:
2CD, 15+17 tracks, speelduur 47:12 + 42:47
Uitgave: Etcetera KTC1314
Distributie: Codaex
Website : www.egidiuskwartet.nl


EDITORS' CHOICE