Tot voor kort was de meest boeiende wisselwerking tussen Monk’s piano en John Coltrane’s saxofoon te horen op ‘Thelonius Monk with John Coltrane’, de lp waarop nummers van beide super individualisten te vinden zijn die opgenomen zijn in een periode waarin zij begeleid worden door Ray Copeland op trompet, Gigi Grice op alto sax, Wilbur Ware op bas en Art Blakey & Shadow Wilson op drums.

In februari 2005 zijn er bij het digitaliseren van oude tapes in the Library of Congress echter - voor ‘Voice of America’ gemaakte - tapes gevonden van een op 29 november 1957 gehouden benefiet concert ten behoeve van het Morning Side Heights community center in Harlem. Met daarop onder andere opnames van het Thelonious Monk Quartet met John Coltrane op tenorsax, eerder genoemde Shadow Wilson op drums en Ahmed Abdul-Malik op bas.

Met het verschijnen op cd en lp van ‘The Thelonius Monk Quartet with John Coltrane at Carnegie Hall’ is de eerdere lp onherroepelijk verwezen naar een tweede plaats. Voortaan zal ik deze lp in één adem noemen met Miles Davis’ ’Kind of Blue’, zo veel indruk heeft dit album op mij gemaakt.

Coltrane, die net van zijn heroïne verslaving af is, blaast vurig energiek, fris en helder terwijl Monk, die net weer zijn Caberet Card terugheeft - die hem in 1951 ontnomen was toen hij niet wilde getuigen tegen zijn vriend Bud Powell nadat er drugs in Powell’s auto gevonden waren - schittert als nooit te voren; intens, gedisciplineerd en tegelijkertijd onvoorspelbaar als altijd.

Het topduel tussen beide giganten wordt uitgevochten in ‘Sweet and Lovely’; tot halverwege het nummer in midtempo, waarna Trane een versnelling doorvoert die Monk naadloos volgt. In dit geweld zou bijna de ritmesectie vergeten worden. Hetgeen overigens onterecht zou zijn omdat ook Ware en Wilson dynamisch en opwindend klinken bij het vertolken van de negen door Monk geschreven songs. Ondanks een licht beperkte dynamiek is de geluidskwaliteit van de mono opname gelukkig goed. Een absoluut essentieel album voor iedere jazzliefhebber.