REVIEW

Elac BS 602 X-JET

René van Es | 10 november 2005 |

De eerste kennismaking thuis met Elac vroeg om enige gewenning. Elac is geen merk waarvan er 13 in een dozijn gaan. De luidspreker oogt anders, klinkt anders, gedraagt zich anders en maakt bij mij andere gevoelens los. Welke gevoelens leest u verderop. Een beetje vooruitlopend op het verhaal deel ik u vast mede dat de Elac een speaker bleek die uiterlijk koppelt aan innerlijk en een hoogwaardig staaltje techniek is.

De Elac BS 602 X-JET krijg ik geleverd in Titan Shadow hoogglans grijs met een voet die exact dezelfde kleur heeft. Het is een bouwpakket dat van onder naar boven grote verstelbare spikes kent, die vlijmscherp door de vloerbedekking prikken. Een enkele buis, niet vulbaar met zand of ander materiaal, maar wel met een grote opening voor de speakerkabels. Dan een set van drie top spikes waarop de monitor komt te staan. Om te voorkomen dat de monitor eraf kan vallen kun je hem vastzetten aan de voet met een enkele dunne schroef. De luidspreker zelf is een naar achter toe taps gevormde kast van ruim 13 kilo. De voorkant kenmerkt zich door een tweetal units. Een 180 mm woofer met een metalen conus en de X-JET coaxiaal opgebouwde tweeter/midrange.

Elac BS 602 X-JET (c) Xingo (c) Xingo (c) Xingo

De in de BS 602 toegepaste X-JET is een combinatie van een ringvormig, vlak aluminium membraan, met een op een honingraat lijkend oppervlak. Daarbinnen zit een concentrisch gebouwde JET III bandtweeter. Een volledig afgeschermde Neodymium magneet systeem drijft de 78mm doorsnede spreekspoel van het ultra lichte vlakmembraan aan. De uit Kapton geproduceerde spreekspoeldrager is omwikkeld met verkoperd aluminium vlakdraad. Het chassis zorgt voor een optimale geluidsafstraling met een in alle richtingen homogene geluidsverdeling. Met de X-JET wordt het ideaal van "puntbronweergave" volgens Elac zeer dicht benaderd. De JET III-bandtweeter is een afgeleide van de beroemde "Air Motion Transformer", van een pioneer op luidsprekergebied: Dr. Oskar Heil. Het principe is een tot harmonica gevouwen foliemembraan met een vouwdikte van slechts 0,84 mm, dat eveneens door een sterk neodymium magneetsysteem wordt aangedreven. Het geheel beweegt de lucht wezenlijk sneller dan bij de conventionele dome-membranen het geval is. Het resultaat is een groter rendement en een buitengewoon goede dynamiek.

Elac BS 602 X-JET (c) Xingo (c) Xingo (c) Xingo (c

Een geperforeerd metalen frontje is te verwijderen van de voorkant van de kast. De achterkant laat een bi-wire aansluiting zien, met WBT materiaal gemaakt, en een ruime reflexpoort. Voor de poort worden schuimrubber doppen meegeleverd mocht de BS 602 X-JET teveel bas leveren. Hoewel de luidspreker oogt als een 2-weg systeem is het een echt 3-weg. Immers de tweeter is opgebouwd uit een ringvormige middentoner en een band tweeter. De scheidingsfrequenties liggen op 410 Hz en 2350 Hz. De belastbaarheid is nominaal 120 watt, de gevoeligheid is laag met 87 dB. Dat is ten opzichte van een 8 Ohm speaker gelijk aan 84 dB/1 watt/1 meter. Maximaal bereikbare geluidsdruk is 105 dB op een meter afstand. Impedantie nominaal 4 Ohm. Met een dip naar 3.1 Ohm rond 90 Hz. Dat lijkt lastig maar zowel mijn Van Medevoort klasse D als mijn PrimaLuna buizenversterker hadden geen probleem met deze Elac’s. Het mijns inziens optimistisch opgegeven frequentiebereik is 32 Hz tot 50 kHz. Maar mede door het kiezen voor een lager rendement, de toepassing van neodymium en de sandwichtechniek is het mogelijk om de afstemming van een luidspreker verder naar beneden te brengen. Daardoor wordt als laagste frequentie 32 Hz bereikt volgens de EN60268-5 of IEC 268-5 norm. 0 dB ligt op ca. 40 Hz. De JET III is volgens dezelfde norm opgegeven en loopt vanaf ca. 40 kHz/0 dB terug naar –10 dB bij 50 kHz. Niet onbelangrijk zijn de afmetingen: 21 cm breed, 29 cm diep en 110 cm hoog inclusief de stand op spikes. Zonder stand meet de monitor 40 cm in de hoogte. De set is bovendien leverbaar in Titan Shadow antraciet grijs.


Kleine ruimte


In een kleine ruimte van 2,80 x 4,40 meter is het noodzakelijk het laag af te remmen met de meegeleverde pluggen. Daarna is er geen vuiltje aan de lucht en speelt de Elac BS 602 X-JET met groot gemak de standaard set CD’s, zelfs een enkele LP nadat ik een platenspeler te leen kreeg. De CD-speler steekt met kop en schouders uit boven de platen dus laat ik het daar even op houden. De versterker is een vM MA240 en bekabeling bi-wire Chord Company Odyssey 4. Zonder in details te treden, ik heb daar voornamelijk geluisterd om een globale indruk op te doen, kan ik stellen dat de Elac een boeiende speaker is die zich gedraagt als een kostbaar systeem in een beperkte ruimte. Het laag, ingehouden door de pluggen, is beter aan te vullen met een kleine subwoofer (bij mij was dat een Dynaudio Sub 250) dan met open poorten. Wat geheel volgens verwachting is. Wie een hoogwaardig systeem wil maar beperkt is qua ruimte kan goed met de Elac uit de voeten. Krijgt u later wel de ruimte dan verhuisd de Elac mee. Net als bij mij. U haalt de proppen eruit en u speelt lustig verder.

Elac BS 602 X-JET (c) Xingo (c) Xingo (c) Xingo (c

In de grote kamer staat een PrimaLuna ProLogue 5 buizen eindversterker met JJ KT-88 eindbuizen, die samen goed zijn voor 2 x 40 watt. Ervoor een Marsh P2000b voorversterker. Als bronnen dienen CD, SA-CD, DVD-Video, radio en LP. In diverse combinaties (zie onderaan de tekst). Bekabeling voornamelijk Crystal Cable. Stroomvoorziening verzorgt door Kemp, Lapp en wederom Crystal Cable. Een Focal–JMlab Electra SW900 actieve subwoofer mag af en toe meespelen. De Elac speelt telkens op de eigen stands. Ter vergelijk dienen Focal–JMlab Electra 927 Be vloerstaanders. De Elac staat vrij ver uit de muur en vrij van de zijwanden. Licht ingedraaid voor het beste resultaat. Bass traps blijken niet nodig, de Elac is strak en heeft geen problemen met de ruimte.


EDITORS' CHOICE