De naam John Cage is verbonden met de rol van het toeval in de muziek en met schroefjes, dempers en andere dingetjes die zorgvuldig in een piano gestopt worden om hem te ‘prepareren’ tot iets wat heel anders klinkt. In de jaren dertig en veertig van de vorige eeuw componeerde hij echter ook voor de ‘gewone’ piano.

John Cage (1912-1992) stond altijd haaks op de heersende ontwikkelingen. Toen het romantische idioom als uitgeput werd beschouwd, was hermetisch complexe en atonale muziek de norm in de klassieke muziek. Cage sloeg precies de andere kant in: die van de eenvoud. Hij sloot daarmee aan bij een andere eenling, Erik Satie, en was de voorloper van nieuwe meesters van de stilte als Morton Feldman en Brian Eno. Hij benaderde muziek zeer conceptueel, waarbij de versobering cumuleerde in het beroemde werk 4’33" uit 1952, dat gedurende die aangegeven tijd bestaat uit toevallig optredende geluiden; de muzikanten doen niets. Het equivalent van het effen witte schilderij. Bovendien integreerde hij invloeden uit niet-westerse, meditatieve muziek, zonder tot zweverigheid te vervallen.

Dat Cage een volstrekt origineel denker was valt al goed te beluisteren in zijn vroege pianowerken. Het zijn wondertjes van soberheid en puntigheid, volledig transparant maar steeds verrassend in onverwachte ritmiek of nootkeus. Dikdoenerij of dramatiek is Cage vreemd, alles is licht en helder.

De stukken verzameld op deze CD zijn te verdelen in twee ontstaansperiodes. Uit midden jaren dertig stammen Metamorphosis, Two Pieces for Piano en het korte Quest. Dit zijn geconcentreerde, hoekige werkjes, die nog redelijk aansluiten bij moderne klassieke muziek van die tijd, van bijvoorbeeld Anton Webern. De andere werken stammen uit de tweede helft van de jaren veertig, en laten vaak een quasi onschuldige eenvoud horen. Het meditatieve The Seasons, Ophelia, een set die ook Two Pieces for Piano heet en vooral het prachtige, op Satie geïnspireerde In a Landscape. Vanuit dat laatste stuk, het meest toegankelijke van de CD, is de stap naar de ambient klankwereld van bijvoorbeeld Brian Eno niet groot.

De twee periodes zijn kriskras door elkaar gehusseld, waardoor een lekker afwisselende CD ontstaat met muziek die niet alleen interessant, maar ook nog eens erg mooi is. Herbert Henck is al vele jaren een expert in het werk van Cage en weet als geen ander hoe deze stukken bedoeld zijn en moeten klinken. Hij speelt ze prachtig en zorgde ook nog eens voor een heldere en diepgaande toelichting. Alles weer prachtig verzorgd zoals we dat van ECM New Series gewend zijn.

Aanvullende informatie:
Herbert Henck - piano
Werken: The Seasons (1947), Metamorphosis (1938), In a Landscape (1948), Ophelia (1946), Two Pieces for Piano (ca. 1935, revised 1974), Quest (1935), Two Pieces for Piano (1946)
Speelduur: 69:20
Label: ECM New Series 
Distributie: Challenge