John Coltrane - Ballads

John Coltrane is voornamelijk bekend geworden door zijn met grote intensiteit vertolkte avontuurlijke, avant-gardistische, experimentele stukken. Gevraagd naar zijn meest bekende werk zullen de meeste jazz liefhebbers aan komen dragen met namen van albums als ‘Blue Train’, ’Soultrane’, ’Giant Steps’ of met zijn meest bekende opname ‘A Love Supreme’. ‘Ballads’ is in de lange reeks van albums die ‘Trane’ met zijn kwartet opnam een enigszins vreemde eend in de bijt.

Er doen meerdere verklaringen de ronde omtrent de reden waarom Coltrane besloot om juist dit album – en ook de daarmee vergelijkbare plaat ‘John Coltrane and Johnny Hartman’ die in hetzelfde jaar verscheen – op te nemen. De eerste is dat ‘The Heavyweight Champion’ – als notoire zoetekauw en ex heroïne verslaafde - een zeer slecht gebit had en in het voorafgaande jaar steeds meer mondproblemen kreeg waardoor hij gedwongen was om enkele maanden met spelen te stoppen. Op zich een heel plausibele reden want nadat hij in 1960 zijn eigen kwartet geformeerd had – met McCoy Tyner op piano, Elvin Jones op drums en Reggie Workman op bas – begon hij aan zijn experimentele, lichamelijk zware, en spiritueel intensieve, muzikale zoektocht waarbij hij 10 tot 12 uur per dag speelde. Het lijkt dan ook aannemelijk om bij het herstarten na een periode van rust te beginnen met lichamelijk minder belastend materiaal.
De tweede reden heeft te maken met de repertoirekeuze van deze saxofonist die maakt dat hij in die periode zowel excentriek als onorthodox genoemd wordt. Zijn muziek wordt afgedaan met termen als ‘niet-muzikaal’ en ‘anti-jazz’. Producer Bob Thiele zou het album uit hebben willen brengen om aan te geven dat deze ‘modernist’, deze ‘angry young man who made his tenor saxophone scream out’, het wel degelijk in zich had om op muzikale en invoelende wijze ‘ballads from the great American songbook’ te vertolken. 

Welke van de twee redenen uiteindelijk aan de totstandkoming ten grondslag ligt vind ik eerlijk gezegd nog het minst interessant. Veel interessanter is de plaat zelf met nummers afkomstig uit het genoemde songboek en uit musicals, bekend geworden in de uitvoeringen van artiesten als Frank Sinatra, Ella Fitzgerald en Peggy Lee. Met opnames in december 1961 en in september en november van 1962 behoort het tot het beginwerk van wat wel genoemd wordt ‘The Classic John Coltrane Quartet’ waarin Reggie Workman inmiddels vervangen is door Jimmy Garrison. De acht nummers reflecteren het grote lyrische talent van de saxofonist en maken duidelijk dat hij één van de grootste ballad spelers uit de jazz wereld is. Stuk voor stuk worden ze op delicate wijze gespeeld en de op deze opname dieper klinkende sound van Coltrane is elegant en bij tijden teder wanneer hij de nummers als het ware streelt. Hij houdt zich vrij strak aan de melodie en wanneer hij improviseert is dat kort en met gevoel waarmee hij voldoende ruimte laat voor een speelse solo van McCoy Tyner. De ritmesectie klinkt gepast relaxed. In de oase van rust - die deze LP vormt tussen zijn overige, voornamelijk door ‘sheets of sound’ gekenmerkte werk - grijpt Coltrane terug op een eerdere periode uit de jazz die door Rudy van Gelder in zijn studio in Englewood Cliffs, NJ, USA op superbe wijze vastgelegd is. Hoe mooi ik het twee jaar later opgenomen ‘A Love Supreme’ ook vind, in de praktijk draai ik vaker deze ‘Ballads’. De Speakerscorner persing kenmerkt zich door een grotere helderheid waarbij de instrumenten een grotere dichtheid ten toon spreiden. De kwaliteit van het artwork is navenant. Een schijf die, gelijk een nobele karaktervolle wijn, zorgvuldig gesavoureerd dient te worden.

Over de LP:   
John Coltrane; Ballads.
Impulse AS-32

Speakers Corner Records
Starkenbrook 4
D-24214 Gettorf
Deutschland
www.speakerscorner.de 

Distributeur voor Nederland;
Technicom
Tel. 035-6237170