Het zal u mogelijk helemaal niet opgevallen zijn in de krant. Of zelfs niet toen het NOS journaal het bericht doorgaf dat Jack St. Clair Kilby op 20 juni 2005 overleed ten gevolge van kanker. Kilby werd 81 jaar. Maar wie was die man wiens naam ineens in het nieuws kwam?
Kilby raakte geïnteresseerd in elektronica en de toepassing daarvan via zijn vader. Zijn vader verzorgde een deel van de energievoorziening in Kansas. Als gevolg van een ijsstorm vielen zowel de elektriciteitsvoorziening als de telefoons uit. Vader Kilby onderhield contact met zijn afnemers via zendamateurs. En de jonge Jack raakte gefascineerd van die zenders. Logisch gevolg was zijn opleiding aan de universiteit van Illinois, die werd onderbroken toen hij dienst nam tijdens de tweede wereldoorlog, waarna hij in 1947 afstudeerde als bachelor electrical engineering. Hij begon met werken bij Centralab in Milwaukee, ging druk aan de slag met transistors, ondertussen doorstuderend op zijn vakgebied aan de universiteit van Wisconsin, waar hij zijn master titel haalde. In 1958 maakte hij de overstap naar Texas Instruments. Bij TI was het de gewoonte dat alle employees in augustus op vakantie gingen, met uitzondering van de nieuwelingen zoals Kilby. In een verlaten kantoor maakte Kilby schetsen van een plaatje halfgeleider materiaal waarop niet alleen een transistor, maar ook weerstanden en een condensator zaten. Alles gemaakt uit dat halfgeleider materiaal. Na de vakantie liet hij de ontwerpen zien aan zijn manager. Die raakte niet erg onder de indruk, maar toch kreeg Kilby de ruimte om verder onderzoek te doen. Dat leidde ertoe dat op 12 september 1958 het eerste werkende Integrated Circuit met succes werd getest. Een zeer simpele schakeling van één transistor, drie weerstanden en één condensator. Kilby veroorzaakte daarmee een revolutie op elektronica gebied. In 1960 gaf TI de eerste IC’s vrij voor consumenten gebruik. In 1962 sloot TI een contract voor het ontwerp van een familie van 22 IC’s die gebruikt zouden worden in de ruimtevaart industrie, in het bijzonder in een Minuteman raket.
Kilby bleef lange tijd in dienst bij TI en werd daar uiteindelijk directeur van de divisie componenten. In 1970 vestigde hij zich als zelfstandig adviseur maar bleef veel werk doen voor Texas Instruments, zelfs nadat hij zich in 1983 terugtrok en zijn actieve loopbaan afsloot. Inmiddels was hij naast zijn adviseurschap opgeklommen tot de status van professor aan de universiteit van Texas, wat duurde van 1978 tot 1984. Kilby kreeg ongeveer 60 patenten op zijn eigen naam. Hij was bijvoorbeeld de grondlegger van de elektronische rekenmachine en mede uitvinder van de thermische printer. Maar het meest bekend werd hij toch door de uitvinding van de chip. Men vergelijkt hem met mensen als Henry Ford, Thomas Edison en de gebroeders Wright. Van zo grote invloed waren zijn hersenspinsels. Texas Instruments heeft duizenden patenten op haar naam, patenten waarin Kilby een rol heeft gespeeld. Om het belang enigszins te schetsen, de industrie voor chips behaalde in 2004 een omzet van 179 biljoen dollar. De geschatte omzet in elektronische apparaten bestemd voor consumenten, waarin chips zijn verwerkt, bedraagt 1200 biljoen. In oorsprong te danken aan die ene man die tijdens de vakantie periode zijn ideeën neerkrabbelde op een notitieblokje.
Het hele leven van de moderne mens is gevuld met chips zoals een Integrated Circuit al snel genoemd wordt. Als uw elektrische wekker afloopt heeft u ermee te maken. Uw koffiezetapparaat heeft ze, uw radio, uw autoradio, uw auto zelf, uw computer op kantoor en ga zo maar door. En wat te denken van uw audio installatie. Een CD speler zou nooit gebouwd kunnen zijn zonder chips. Home cinema, wat zoveel processing kracht vereist, het is onmogelijk zonder chips. In sommige gevallen hangt uw leven van chips af. Denk maar aan scanners, monitors, infuuspompen, hartbewaking. Dat u nog leeft heeft u wellicht mede aan Jack Kilby te danken. En toch is het berichtje van zijn overlijden aan u voorbij gegaan. Misschien wel omdat chips maar zo klein zijn dat we ze vergeten. En misschien omdat Jack St. Clair Kilby naar het schijnt een bescheiden en innemende man was, die overigens binnen en buiten de gelederen van Texas Instruments uiterst gewaardeerd werd. Hij is ten dele verantwoordelijk voor onze welvaart en onze rijkdom. Daarom mogen we best even aandacht aan hem geven en stilstaan bij zijn dood. Zijn erfgoed blijft bij ons, elke dag, te beginnen als de wekker afloopt.
Met vriendelijke groet,
René van Es
Hoofdredacteur hifi.nl
