De zomer is onderweg. Dat betekent dat we alles weer lekker strak in het vel willen hebben om in de zomermaanden volop te kunnen flaneren op boulevards, langs meren en langs de kust. De sportscholen maken overuren en kunnen de stroom “overgewichten” nauwelijks aan. Thuis hoor ik ook ach en wee klagen als het spiegelbeeld niet helemaal biedt wat er van wordt verwacht. Strak is mode. Zelf leg ik mij neer bij het welvaartsbuikje dat is ontstaan door een te goed leven, met te lekker eten, waarbij te lekkere wijn wel eens te vaak geschonken is. Strak staat in mijn woordenboek alleen onder het hoofdstuk audio.
Nadat ik enige maanden geleden geluisterd heb naar ATC SCM12 luidsprekers, die ik combineerde met een subwoofer, ben ik wat meer gaan nadenken over gesloten systemen als luidsprekerbehuizing. De strakheid van het, helaas vanwege de afmetingen van de behuizing, beperkte laag deed mij heel erg goed. Het kon hard spelen of zacht, het laag bleef in proportie. Al ging het niet echt diep. Daarom zette ik een subwoofer in welke voor een test in huis was. De resultaten die ik daarmee bereikte gingen in kwalitatief opzicht veel verder dan met een basreflex negen van de tien keer bereikbaar is. Beide systemen gesloten, zowel de subwoofer als de monitors. Beide hoogwaardig en niet vallend in de categorie “satelliet met centrale baskast”. Het laag ging met de inzet van de sub diep, bleef strak, de monitor presteerde binnen de eigen grenzen, genoot echter van het goed ondersteunende fundament en bloeide helemaal op. Reden genoeg om de aanschaf van een permanente sub te overwegen en die toe te voegen aan mijn tweede set.
De sub staat er inmiddels, de ATC monitors zijn vertrokken. Resteren mijn eigen luidsprekers op stands, die volgens het basreflex principe werken. Ik heb daarvan bij wijze van experiment de poorten al eens dichtgestopt. Wat als resultaat niet alleen een beperkt laag inhield, maar tevens een mate van heesheid introduceerde waardoor het middel erger was dan de kwaal. Gesterkt door de ervaring met ATC en na de komst van de sub heb ik weer de poorten dicht gemaakt. Een paar (schone) sokken doen tijdelijk dienst als “stopper”. Door de sub zo af te regelen dat hij aansluit op de nieuwe frequentie, waarop het laag van het nu gesloten systeem gaat afvallen, en het volume aan te passen aan de hoofdluidsprekers, voorkom ik heesheid in het systeem. Ik realiseer in wezen een drie-weg systeem met actief laag vanaf ongeveer 65 Hz naar beneden. De monitors blijven op hun plaats, op dezelfde stands.
Ik ervaar een aantal significante verschillen die het geluid alleen maar ten goede komen. Die overigens ook te maken hebben met de akoestiek van de ruimte. Helaas is akoestiek niet altijd beïnvloedbaar omdat een geluidsinstallatie zelden in een daartoe geoptimaliseerde ruimte staat, veel vaker in een woonkamer of multifunctionele ruimte. Je kunt dan iets doen met basstraps en diffusers, helemaal optimaal maken gaat nooit. Als basstraps al worden toegelaten door partners van audiofielen. Zelf bleek ik last te hebben van poortresonanties die aan de onderkant van een vrouwenstem zitten qua frequentiebereik. Zeer hinderlijk, want de meeste muziek die ik draai wordt gesteund door zangeressen. Het viel me heftig op met een CD van Patricia Barber en bleef daarna irriteren. Door de poort af te sluiten raakte ik het probleem kwijt, waarvoor andere problemen in de plaats kwamen. Heesheid, gebrek aan laag, gebrek aan fundament, het missen van informatie die ik op een groot systeem wel met gemak hoor.
Het toevoegen van een gesloten subwoofer aan een nu gesloten set monitors heft de problemen op. Ik heb nu mijn diepe laag, mijn fundament waarop de muziek steunt, ik heb de volle vrouwenstem die lucht in de longen laat ademen en ik heb de kracht van een groot systeem. Weg is het gonzen van de poort in die vervelende interactie met de kamer. Het laag is zo een heel stuk strakker, de welvaartsbuik is verworden tot een gespierd wasbord. Het eindresultaat verbaast mij nog steeds. Ik heb het gevoel dat grotere systemen niet dit eindresultaat kunnen bieden tegen vergelijkbare kosten (1600 euro monitors, 150 euro stands en 800 euro sub). Niet in deze kamer. De sub, met geringe afmetingen van 30x30x30 cm, vond gemakkelijk een plekje achter de stand van een speaker. Het resultaat is strak, heel strak, uren en uren trainen in een sportschool strak. Waarmee ik het concept van hoogwaardige gesloten monitor met actieve sub wederom van harte aanbeveel. Heeft uw monitor een poort? Een flinke prop in de bek is voldoende.
Met vriendelijke groet,
René van Es
Hoofdredacteur hifi.nl
