COLUMN

Een analoge Pinksteren

Jan de Jeu | 16 juli 2001

 Enige tijd voorafgaand aan Pinksteren krijg ik, net als de andere redactieleden van hifi.nl, een email van de initiatiefnemers van hifi.nl met de vraag of ik geïnteresseerd ben in de Excellence lifestyle beurs. Ik kan twee vrijkaarten krijgen om deze beurs namens hifi.nl te bezoeken en te verslaan voor de website. Dat is de eerste variant om een invulling te geven aan deze vrije dagen. Een aantal dagen voorafgaand aan Pinksteren vraagt mijn vrouw of ik zin heb om eerste Pinksterdag met haar en onze dochter Isabeau mee te gaan naar haar ouders in Brabant. Dat is dus de tweede optie. Zelf heb ik al lang een derde variant in mijn hoofd; een dagje analoog genieten. Maar hoe breng ik dat?

De dag voor Pinksteren breekt aan. Ik heb nog niet gereageerd op de vraag van hifi.nl en van die kant wordt er dus niet op mij gerekend. Mijn vrouw heeft inmiddels besloten om, ongeacht of ik wel of niet meega, de eerste Pinksterdag bij haar ouders door te brengen. Wetende dat zij terug zal keren beladen met enkele kilo’s verse asperges heb ik daar geen enkel probleem mee. Ik verheug me op de dag van morgen.Toch analoog genieten?

De ochtend van de eerste Pinksterdag is daar en de dames reizen af naar het Brabantse land. Hoewel ik hen iedere minuut zal missen kan ik mijn geluk niet op. Een hele dag alleen om de genieten van alle audiofiele geneugten des levens. Dan bedenk ik me dat ik beloofd heb om voor mijn broer en voor een goede vriend een aantal cd’s in te branden. Ik weet het, de kwaliteit is niet gelijk aan het origineel maar klaarblijkelijk hebben deze heren daar geen moeite mee dus wie ben ik om daarover met hen verder in discussie te gaan. Tenslotte hoef ik er niet naar te luisteren.

Terwijl ik achter mijn computer zit bedenk ik me dat het digitale medium toch eigenlijk erg doods is. Niet meer dan een verzameling van nulletjes en eentjes die in de juiste combinatie overgenomen dienen te worden. De ene na de andere cd wordt gekopieerd en ik begin er ernstig genoeg van te krijgen. Dit heeft toch niets met genieten te maken. Ik besluit dan ook te stoppen en een begin te maken met mijn analoge luistermiddag.

Ik loop naar mijn verzameling vinyl en daar aangekomen neem ik eerst de tijd om visueel van de verzameling te genieten. Een bonte rij hoezen strekt zich voor mij uit. Iedere rug vertelt zijn eigen verhaal. De een is volledig versleten doordat hij ontelbare malen uit de rij genomen is en weer teruggezet is. De ander is voornamelijk genegeerd en heeft dan ook nog steeds een onberispelijk gave, rechte, gestrekte rug. Vergelijk dat eens met een rij cd jewel cases. Deze vertonen nauwelijks slijtageplekken. Ongeacht of zij weinig dan wel vaak gedraaid zijn, er is geen verschil te zien. Voor mijn gevoel hebben ze dan ook niet geleefd. Mijn vingers glijden liefkozend langs de naar mij toe gekeerde hoezeruggen. Iedere hoes herinnert me aan een bepaalde fase uit het verleden. John Barleycorn van Traffic komt uit een tijd dat ik nog, op diverse terreinen in het leven, zoekende was. De stem van Stevie Winwood….Ik zie mezelf nog met een aantal vrienden op mijn zolderkamer zitten. Eindeloze discussies van jonge gedreven socialisten. Kom daar nu nog eens om. Wat is er al niet besproken terwijl ik “4 way street”van Crosby, Stills, Nash & Young op had staan.

Een dubbelelpee van Frank “old blue eyes” Sinatra met al zijn grote nummers. “This is Sinatra…..his very best.” Lady is a tramp, Chicago, I get a kick out of you, Come fly with me, Love and marriage, ze staan er allemaal op. En beter dan je ze ooit op cd gehoord hebt. Wanneer je naar mijn leeftijd kijkt hoort deze “crooner” mij eigenlijk helemaal niet aan te spreken. Toch ben ik dol op zijn stem. “The Pasadena Roof Orchestra”; heerlijke muziek uit de twintiger jaren die je op lp dient te beluisteren. Op cd klinkt het minder; sowieso. Ik begin met het samenstellen van een selectie die ik deze middag wil horen.

Alle digitale afspeelapparatuur haal ik van het net alvorens ik de Clearaudio Champion met het Aurum Alpha mm element opstart. De blauwe leds van de draaitafel en de Clearaudio Basic phono voorversterker lichten fel op. Ik pak de lp “The best of Basie” verschenen op Roulette SR 52081. Het eerste nummer is een “all time favourite” getiteld “Jumping at the woodside”. Terwijl de schijf ronddraait pak ik de hoes. Wat een verschil met het minuscule boekje dat in het cd doosje opgesloten zit. Dit is artwork op z’n best. Een grote foto van “The Count”met een peukje van zijn sigaret in zijn hand. In die tijd kon dat nog. Tegenwoordig kan dat alleen nog wanneer er een waarschuwing onder staat dat je er kanker van kunt krijgen. De hoes is van karton; stijf en met een oppervlaktestructuur die je met je vingers kunt voelen. Er zit zelfs een geur aan. Alle zintuigmodaliteiten worden bediend. Alleen de smaak ben ik niet zeker van. Zelf heb ik er nooit aan gesabbeld. Ik kan me echter wel voorstellen dat mijn dochter, zodra ze eenmaal zal kunnen kruipen, mij daarover meer zal kunnen vertellen. Of ik daar vervolgens dan weer blij mee zal zijn is een tweede. De 180 grams plaat is onbuigzaam; niet zoals die latere soms als kroepoek kromgetrokken schijven die op sommige draaitafels nauwelijks af te spelen zijn en die gaan wapperen als je ze iets te snel beweegt.

De tweede lp is een dynagroove recording van RCA getiteld; “Mellow moods of love” gezongen door The Anita Kerr Singers. Twee keurige “southern belles” met bijpassende heren. Waarschijnlijk onbekend bij het merendeel van de bezoekers van hifi.nl. Jammer, het klinkt heerlijk analoog en doet je denken aan de AVRO zondagen van weleer waarop Willem o’Duys zijn plaatjes draaide en mr. G. B. J. Hiltermann ons vertelde hoe de wereld in elkaar stak. Een Duitse persing van een plaat van Mel Torme, nog zo’n grootheid uit het verleden. En wat te denken van een Franse persing van een in Buenos Aires opgenomen Concert de Tango van Astor Piazzolla et son quintet. Pure nostalgie. De ene schijf na de andere wordt op de draaitafel geplaatst en vervolgens zorgvuldig van denkbeeldig stof ontdaan. De cantilever nadert het vinyl en de naald vlijt zich er behoedzaam op neer waarna de ruimte gevuld wordt met muziek.

Opvallend toch dat, iedere keer wanneer ik deze zwarte schijven draai, ik tijdens het luisteren allerlei gedachten krijg aan eerdere situaties waarin ik die elpees gedraaid heb. Met cd’s heb ik dat eigenlijk nooit. En het ligt niet aan een specifiek genre muziek of aan een gedateerde opname want ik ervaar het ook bij een Noorse zangeres waarvan ik de plaat nog maar enkele maanden in huis heb. Met cd’s luister ik slechts naar wat mijn oren voor mij opvangen en naar mijn brein doorgeven. Daaraan gekoppeld zit de emotie van het hier en nu. Bij platen wordt deze emotie van het hier en nu nog eens gekoppeld aan tijdens eerdere draaimomenten opgedane emoties waardoor deze niet alleen krachtiger is maar ook bestaat uit meerdere geledingen.

Tegen de avond van eerste Pinksterdag zit ik te luisteren naar “The Köln Concert”van Keith Jarrett op ECM. Deze dubbelelpee die op 24 januari 1975 live opgenomen is in de Keulse Opera in Duitsland is een juweeltje van analoge opname kunde. Ik geniet het meest van de eerste kant van elpee nummer een. Keith Jarrett leeft zich helemaal uit op dit stuk en er wordt vakkundig toegewerkt naar een climax. Hij stampt op het podium en kreunt mee met de muziek. Imposant wat voor geluidsbeeld een enkel mens neer kan zetten wanneer hij de beschikking heeft over zo’n prachtige vleugel en dit kan combineren met een geweldig talent en een schitterende ambiance. Zoals altijd ben ik aan het eind van dit muziekstuk tot tranen toe geroerd. Dan komen mijn vrouw en dochter thuis. Ik kijk naar mijn kleine spruit en vraag me af; Zal zij in de toekomst in de gelegenheid zijn om net zo vaak en net zo intens van analoog te genieten als ik dat doe? Ik hoop het van harte. Aan mij zal het in ieder geval niet liggen. Ik zal het haar met de paplepel ingieten. Ongeacht welke digitale formaten er nog mogen komen; analoog heeft iets en dat iets is voor mij zeer waardevol.


EDITORS' CHOICE