Met een behoorlijke portie pretenties moet Sergeij Prokofiev zich tot het componeren gezet hebben van een opera naar het magistrale epos "Oorlog en Vrede" van Ruslands grootste romanschrijver, Leo Tolstoi.
De componist moet zich terdege bewust geweest zijn van het feit, dat die monumentale en veelzijdige roman niet alleen velerlei perspectieven van menselijke zieleroerselen en dramatische gebeurtenissen openbaarde, maar ook de achtergrond tot de verbeelding riep van de toenmalige historische panorama`s, zoals o.a. de mislukte veldtocht van Napoleon.
Dat betekende vanzelfsprekend dat Prokofiev en de librettiste, zijn vrouw Mira Mendelson-Prokofieva, keuzes moesten maken om volgens strikt dramaturgische uitgangspunten een aantal vitale episoden uit het totaalbeeld van de roman te gebruiken voor de muziek-dramatische bewerking en ombuiging tot een afgeronde, samenvattende opera. Dat is de kracht zowel als de zwakte van deze in de jaren 1940-`41 gecomponeerde grootse en ondanks alles meeslepende opera, die behalve alle kenmerken van de "Grand Opéra" volgens de breed opgezette spektakelvisie a la Meyerbeer, ook aan de intimiteit van de menselijke verhoudingen binnen dat grootse raamwerk ruimte moest bieden.
In de loop der jaren is aan dit meesterwerk nogal eens gesleuteld. Er zijn sinds de gecoupeerde premiere op 16 oktober 1944 in Leningrad diverse eveneens ingekorte versies van "Oorlog en Vrede" uitgebracht. In 1955 echter vergde de premiere van de complete ongecoupeerde versie eveneens in Leningrad, twee avonden. Nu is de opera, voor zover mij bekend, voor de tweede keer op dvd in de handel en welvolgens de op 8 november 1957, vier jaar na Prokofievs dood, in Moskou uitgevoerde versie met 13 scenes. Genoeg om Tolstois magnum opus recht te doen? Voor zover daarvan sprake kan zijn in n`ímporte welke opera-versie dan ook? Die vraagtekens zullen blijven, ook al gaat het hier om een voortreffelijk concept, waarbinnen de dramatische wendingen ondanks de episoden-structuur, volgens een min of meer logisch ordenend vermogen op hun beloop gelaten zijn. Of de oorspronkelijk niet minder dan 60 solisten en dito zangrollen ook allen daadwerkelijk aan bod komen? Eerlijk gezegd heb ik ze niet geteld, maar het zijn er tientallen, in deze uitmuntend geregistreerde voorstelling uit 2000, van de Opéra national de Paris, in het operatheater Bastille.
Dat het merendeel van de vele solisten Russen zijn is natuurlijk van het grootste belang en nogmaals, het zijn er te veel om op te noemen, maar hun vokale en dramatische prestaties zijn, net als die van het koor en orkest van de Opéra national de Paris,onder muzikale leiding van de uitermate ervaren opera-dirigent Gary Bertini, uitstekend. De vele afwisselende en imposante scenes van deze enscenering in de regie van Francesca Zambello en de prachtige toneelbeelden en kostuums van resp. John MacFarlane en Nicky Gillibrand, maken van deze monumentale uitvoering, met de voortdurend meeslepende, vitale en kleurrijke muziek van Prokofiev, tot een theatrale en imposante vastlegging op dvd, die dus zowel visueel, mede door de effecten rijke beeldregie van Francois Roussilon, als muzikaal excellente kwaliteiten biedt.
Aanvullende informatie:
"War and Peace": opera van S. Prokofiev, naar Leo Tolstois roman.
Dvd (2x)
Solisten, koor en orkest olv Gary Bertini.
Regie: Francesca Zambello
Opéra national de Paris.
Met oa Olga Guryakova, Elena Obraztsova, Nathan Gunn, Robert Brubaker, Anatoli Kotcherga e.v.a.
Duur: 210 min en bonus 79 min.
Ondertitels: GB, D,F, Sp, It. Chin.
Arthaus Musik/Opera Paris/ 107 029.
