"Music is my country"; dit motto van de vermaarde en geliefde Tsjechische dirigent Rafael Kubelik (1914-1996) is het sterke en lichtende alternatief geweest voor het lot dat hij 42 jaar in vrijwillige ballingschap in het buitenland heeft doorgebracht, omdat eerst de nazi`s en vervolgens communistische regiems in zijn vaderland de dienst hebben uitgemaakt.
Arthaus heeft nu een DVD-documentaire over hem uitgebracht. Een beeldend, gesproken en muzikaal portret van een der grootste dirigenten uit de vorige eeuw. Primair een gevoelvol, meeslepend en menselijk profiel van Kubelik, waarin zijn grote gaven als musicus weliswaar uitstekend belicht worden, maar de muziekgedeelten zijn in feite te kort om Kubeliks grote kwaliteiten in dit opzicht expliciet te belichten. Net als Eduard van Beinum, beschouwde Kubelik zichzelf ook als een van de medemusicerende collega`s in een orkest. Bij het Koninklijk Concertgebouworkest waarmee hij veelvuldig is opgetreden, zullen diverse musici nog dankbaar aan die episoden terugdenken.
In de documentaire wordt slechts terloops aan de Amsterdamse optredens van de Tsjechische maestro herinnerd; de meeste fragmenten zijn ontleend aan zijn concerten voor de Bayerische Rundfunk in München, natuurlijk zijn "eigen" Tsjechische Philharmonie, zijn operadirecties in Londen en de VS, zijn chef-dirigentschap van het Chicago Symphony Orchestra en talrijke gastdirecties overal ter wereld, tot kort voor zijn dood ook in Japan. Interessante statements van o.a de vermaarde Britse sopraan Elsie Morrison, zijn tweede vrouw, van zijn - zeer baardige - zoon Martin Kubelik, van Daniel Barenboim die veelvuldig als pianist met Rafael Kubelik is opgetreden. Ik miste korte titels bij de muziekfragmenten, al zullen fervente kenners en liefhebbers de meeste wel herkennen.
Dat Rafael Kubelik, zoon van de grote Tsjechische violist Jan Kubelik, zelf een uitstekend pianist, maar meer nog, een componist van formaat is geweest, had ook wel wat sterker mogen worden benadrukt. Slechts een kort fragment uit zijn opera "Cornelia Faoroli" illustreert dat. Elsie Kubelik-Morrison vertelde dat haar man soms hele nachten zat te componeren om de volgende ochtend, zo fris als een hoentje, weer concerten voor te bereiden. En nu maar hopen dat Arthaus het initiatief neemt om ook deze onbekende kant van Kubelik eens onder de aandacht te brengen.
Aanvullende informatie:
DVD: "Music is my country"
Documentaire van Rainer E. Moritz over de dirigent Rafael Kubelik (1914-1996).
Arthaus Musik
PCM-stereo
Ondertitels: D, F. GB, Tsjech.,Sp, Jp.
Duur: 125 min.
Regio code: 0
