In de luisterruimte staat de Devialet Astra in stereoconfiguratie. Een tweetal exemplaren van de Astra in bridge mode zijn tevens op een externe locatie beluisterd. De Astra is een compacte geïntegreerde versterker met een streamer en phonostage aan boord. Bedoeld voor de consument die een hoge geluidskwaliteit zoekt en een designitem dat geen aanval opent op een zorgvuldig gekozen en geïmplementeerd esthetisch waardepatroon, dat een synergetisch verbond sluit met het visuele aspect van de muziekbeleving.
Rondom de relatie tussen audio-apparatuur en de acceptatie daarvan in de huiselijke context kun je veel vragen stellen, met een mogelijkheid om te promoveren. Winkeliers weten als geen ander dat hier altijd discussies over zijn. Luidsprekers moeten zo klein mogelijk zijn, elk draadje moet weggewerkt zijn en zelfs de roostertjes van inbouwluidsprekers kunnen stoken in een goed huwelijk. Waarom wordt een luidspreker met een fraai design soms moeilijk geaccepteerd terwijl in datzelfde interieur vaak een foeilelijke kast of andere uit de toon vallende objecten staan? Waarom komt de weerstand in de richting van audio-apparatuur vaak vanuit de vrouw des huizes? Hebben de dames een verder ontwikkeld esthetisch gevoel? Houden vrouwen niet van muziek? Zijn de ladies in mindere mate hardware-fetishisten, waar de heren in trance voor hun subwoofer geknield gaan?
Waarom zie je bij dames die echt muziekliefhebber zijn vaak wel grote luidsprekers en wat daar dan verder bij hoort? Hebben de vrouwelijke muziekliefhebbers meer belangstelling voor live-muziek? Hebben dames een veel beter gehoor, waardoor ze hifi-systemen maar als een slap aftreksel zien van livemuziek? Hebben heren genetisch gezien meer belangstelling voor techniek, waardoor een rack met streamers, versterkers, filters en switches in de woonkamer geen steen des aanstoots zal zijn? Gebruiken de mannen hun grote luidsprekers en enorme versterkers vooral om te imponeren en bovenop de apenrots te zitten?
Hoe dan ook, als audiofabrikant heb je een dilemma. Slimme fabrikanten zoals Braun, Brionvega en Bang & Olufsen hadden al zeer vroeg in de geschiedenis door dat je door middel van een fraai design een snellere toegang tot de huiskamer kon krijgen. Andere fabrikanten begrepen dat pas in derde instantie.
Tegenwoordig is vrijwel iedereen bezig met design. Zelfs dan worden luidsprekers als te groot ervaren en moeten fraaie audio-apparaten nog steeds weggemoffeld worden in een kastje. Voor degenen die het echt begrijpen is er geen alternatief voor heel grote luidsprekers. Uw auteur sprak laatst een dame die bezig was om een audiosysteem te plaatsen. De bekabeling vormde een complete chaos zonder enige structuur. Dat staat haaks op de haast autistische drang van veel hifi-liefhebbers om alle kabeltjes netjes parallel aan elkaar te leggen en muurvast te zetten met tie wraps of op van die bruggetjes. Die bruggetjes veroorzaken overigens een enorme kabelresonantie. De kabel hangt namelijk steeds vrij tussen twee ophangpunten. Die kabel kan dan ook als een gek uitslingeren. Volgens de deskundigen kan deze kabelresonantie de geluidskwaliteit verminderen. De betreffende dame begreep heel goed dat kabels die zich at random rondliggen en op afstand van elkaar bevinden minder invloed ervaren van magnetische velden. Spaghetti smaakt beter en klinkt in dit geval ook beter.
Design
Devialet is een Franse fabrikant die vol inzet op een fraai design. Over smaak valt absoluut te twisten. Een voorwerp kan een hoog esthetisch niveau hebben of echt kitsch zijn. Er zijn absoluut richtlijnen voor wat verantwoord is en voor waar je beter niet mee voor de dag kunt komen. Goede smaak hebben is een competentie die je kunt leren. Dat is een plezierige gedachte in deze tijd van overmatige zelfreflectie. De versterkers van Devialet hebben de vorm van een dunne vierkante stoeptegel, uitgevoerd in metaal, zelfs leverbaar in een goudfinish en zonder opvallende knoppen, Las Vegas-achtige displays en schreeuwende logo's. Zelfs de aangesloten connectoren zijn niet zichtbaar. Het is uitermate chique, discreet, minimalistisch en straalt een ingetogen luxe uit.
Ook de remote is een toonbeeld van ingetogen glamour en kent geen honderdtwintig knoppen. Veel bezoekers zullen een Devialet nauwelijks herkennen als zijnde een audiocomponent. Iemand uit de omgeving dacht dat het een superluxe weegschaal was. De bezoekster vroeg zich vervolgens af waarom het apparaat haar gewicht van te voren wist, want het display geeft een volume-aanduiding in cijfers.
Naast de vormgeving zet het merk vol in op de modernste technologie. De Devialet Astra is formeel gezien een geïntegreerde stereoversterker/streamer. Er zijn analoge ingangen voor phono- en lijnsignalen via RCA en er zijn ingangen voor digitale signalen (coax en glas). De RCA-aansluitingen zijn configureerbaar. Sommige kunnen geschakeld worden als phono-input, line input of digitaal in. Andere RCA's kunnen ook geschakeld worden als digitale output. Er is USB-C en deze is niet geschikt om de remote control op te laden. De bijgeleverde USB-kabel is bedoeld om de remote op te laden, maar via een externe lader. Via USB-C kunnen onder andere computers en streamers aangesloten worden. USB-C wordt vaak gebruikt voor Android smartphones en tablets. Prangende vraag waarom er geen USB-B is. Er is ook een ethernetaansluiting (RJ45). Netwerkaansluiting kan ook via wifi. Er is een analoge lijnuitgang. Via een adapter kan er ook een hoofdtelefoon op aangesloten worden.
Veel mogelijkheden
De Astra is een stereoversterker, maar met meerdere exemplaren zijn er een aantal configuraties mogelijk. Een stereoversterker kan geschakeld worden als bridged monoblok. Daarnaast is bi-amping mogelijk. Je hebt dan aparte versterking voor het hoog en aparte versterking voor het laag. De ingebouwde equalizer kan de benodigde overgangsfrequenties dan inregelen en die heeft ook een functie als er een subwoofer of twee subwoofers aangesloten moeten worden. Ook kan de equalizer als toonregeling ingezet worden.
RAM® betekent Records Active Matching. Je kunt dan tijdens het spelen (dynamisch) de phono-parameters aanpassen teneinde het optimale geluid te krijgen. Daarbij horen gevoeligheid, weerstand, capaciteit en een aantal gangbare equalizercurven. Die zijn bedoeld voor platen die platenlabel-eigen curves gebruikten voordat de RIAA-standaard werd geïntroduceerd (1955). De software heeft ook een aantal voorgedefinieerde cartridges aan boord waaruit te kiezen valt. Devialet is voorlopig niet van plan om deze selectie verder uit te breiden.
Met de Astra zijn ook online bronnen te streamen. De beschikbare connectieprotocollen zijn Tidal Connect, Spotify Connect, AirPlay 2, Bluetooth, Google Cast, Roon RaaT en UPnP & Audirvana. RaaT is de audiodistributietechnologie van Roon. Kort door de bocht is het vergelijkbaar met Airplay, maar dan voor audiofielen. De manual kent een tabel die aangeeft welke streamingdiensten via welk protocol bereikbaar zijn.
SAM® is een functie waarmee de gebruikte luidspreker is te kiezen. Fundamenteel voor een goed geluid is de match tussen een versterker en luidspreker. Voor een consument is het lastig om luidsprekers en versterkers te vinden die bij elkaar passen. SAM simuleert het gedrag van een gekozen luidspreker. De versterker past zich dan aan, aan de gekozen luidspreker en de match is veel idealer. De Devialet-versterker kan daardoor met een veel groter aantal luidsprekers een match vormen.
Een versterker zonder die functie past idealiter maar bij een heel klein aantal luidsprekers waarmee de match from heaven mogelijk is. Er is een database aan boord met een groot aantal luidsprekers waaruit gekozen kan worden. Online is de handleiding voor de remote control en voor de betekenis van de kleurcodes van de LED's te vinden.
Techniek
ADH is de naam van de in de Devialet-versterkers gebruikte techniek. Hoewel Devialet wisselend spreekt over een digitale versterker of een klasse-D, gaat het hier om een klasse-D. Je ziet in de documentatie van fabrikanten een wisselend gebruik van de term 'klasse-D' en 'digitale versterker'. Aan een klasse-D is niets digitaals. Het is een analoge schakelende versterker. Een gangbare beschrijving van een digitale versterker is dat er een digitale ingang is, waarbij het signaal steeds digitaal blijft en de schakelende eindtrap moduleert.
Een voorbeeld is de vroegere Wadia PowerDAC. Dat is een DAC, maar de uitgang daarvan kan een enorm vermogen leveren. Dat is er niet met een 'gewone' DAC, waar een braaf lijnsignaal uit komt.
Aan de ingang van de Devialet Astra is een DAC. Een digitaal inkomend signaal wordt omgezet in analoog. Een analoog inkomend signaal gaat om de DAC heen. Deze signalen komen dan terecht in een analoge klasse-A stage die alleen de spanning versterkt. Je hebt dan alle voordelen van een klasse-A versterker. Dus hele lage vervorming, er zijn geen condensatoren in de schakeling, er hoeft niets opgewarmd te worden, er is geen thermische vervorming, er is een enorme bandbreedte en geen fase-vervorming in het audiobereik. Volgens Devialet is er dan een optimale weergave van transiënten en een enorm dynamisch bereik.
De output van die klasse-A stage kan wel 120 Volt halen, vanwege de hoge voedingsspanningen die aanwezig zijn. Een line level klasse-A schakeling werkt meestal op maximaal twee keer veertig volt (plus en min). In de praktijk blijkt dat de Devialet Astra wel degelijk een betere geluidskwaliteit levert na een tijdje te hebben gespeeld. Een reden dat converters, streamers en allerlei functies die klokgestuurd zijn een tijdje nodig hebben om de maximale geluidskwaliteit te halen, heeft te maken met het stabiliseren van de klok.
Na de klasse-A trap gaat het analoge signaal naar een modulator. Daar wordt het signaal omgezet in een signaal dat de output stage aanstuurt. Die schakelende transistoren leveren dus de stroom voor de luidspreker. Bekende modulatietechnieken zijn PWM, PDM en delta-sigma. Het is niet bekend op welke manier de Devialet-versterker het analoge signaal omzet teneinde de eindtrap aan te sturen. In deze 'hybrid', zoals Devialet de versterker noemt, zit de zogenaamde Magic Wire. Dat betekent dat de afstand tussen de uitgang van de DAC en de luidsprekeruitgangen maar 5cm is. Dat heeft een positief geluidsmatig effect. De hybride versterker heeft een zeer lage ruisvloer, een extreem lage thermische vervorming en er is sprake van een perfecte impedantiematch met de luidsprekers.
Klasse-D
Klasse-D zal de komende jaren steeds vaker toegepast worden. Er zijn grote voordelen zoals een veel lager energiegebruik en kleinere afmetingen. De tijd dat klasse-D minder goed presteerde dan klasse-AB of klasse-A is vrijwel voorbij. De betere klasse-D versterkers leveren high-end prestaties en doen geluidsmatig in vrijwel niets onder in vergelijking met de klassieke ontwerpen. Het geluid is in het algemeen wel krachtiger, vaak dynamischer en neutraler. Het kan soms helderder klinken dan de realiteit, maar daar zijn ook stappen in gemaakt. Sommige consumenten vinden dan het stukje kleuring van sommige buizenversterkers en klasse-A weer aangenaam.
Audiofile
De Devialet Astra is aanwezig in de studio van de auteur en stuurde daar diverse sets luidsprekers aan. Een tweetal exemplaren in bridged mode zijn beluisterd bij Audiofile in 's Gravenmoer, een van de Devialet dealers in ons land. Michel en Daniëlla staan bekend om de unieke manier waarop de winkel draait. Vanuit hun achtergrond ontwikkelen ze businessconcepten die je nergens in de hifi tegenkomt.
Zeer kort door de bocht duiken zij in het innerlijk van de klant. Niet om snel te kunnen verkopen of vanuit het idee dat ze wel even weten wat goed is voor die klant. Door de toepassing van auditieve metingen en allerlei verschillende businesstools laten ze de klant inzicht in zichzelf doen ontstaan. Wat is je doel met geluidsweergave? Hoe werkt dat met al die verschillende apparaten? Wat is voor jezelf belangrijk? Waar zitten je vooroordelen en welke opvattingen heb je die haaks staan op de wetten van de natuurkunde en elektronica?
Je wordt meegenomen in een innerlijke zoektocht waaruit inzichten ontstaan. Puur vanuit jezelf en los van alle onzin die iedereen oppakt uit folders, via online, van familie en vrienden en van winkels die nog een magazijn vol hebben van het vorige model. Zelfinzicht is best confronterend maar kan leiden tot een betere aankoopbeslissing. De klanten van Audiofile zijn in ieder geval zeer enthousiast over deze klantreis.
Het favoriete geluid
Luidsprekers, draaitafels, cartridges en versterkers hebben absoluut nog een eigen karakter. Er wordt wel gezegd dat allerlei apparatuur tegenwoordig neutraler is dan vroeger, maar dan heb je het eigenlijk alleen over klank. Er is ook nog energie, focussering, detaillering, dynamiek, ruimte, ritme en snelheid. Je kunt dus een luidspreker of versterker kopen die dat allemaal uitstekend doet maar wel een fikse kleuring heeft of kil en onbetrokken presteert.
De ultieme uitdaging voor veel muziekliefhebbers, bij het bouwen van een systeem, is om ten eerste dat hele rijtje eigenschappen op een hoog niveau te krijgen. Het is de basis om een zo realistisch mogelijk geluid te krijgen. Vervolgens moet de klank ook zeer goed zijn, zonder dat die ontstaat door kleuring als gevolg van ontwerpfouten. De ervaring van uw auteur is dat het zeer lastig is om een realistisch klinkend systeem te bouwen dat ook tonaal rijk, warm en uitnodigend is. Een cello of Stradivarius van hout en niet met het geluid van een koekblik. Los van de uitzonderingen kunnen digitale bronnen, schakelende versterkers en sommige luidsprekers een sound maken die erg afwijkt van realistisch en analoog geluid. Dan zijn er ook weer consumenten die niet gewend zijn aan realistisch geluid. Geen probleem, want je moet luisteren naar wat je goed vindt. Toch is het wel een groeiproces. Van Lada naar Lamborghini is een leerproces, net zoals van wekkerradio naar livegeluid. Een goede dealer weet precies wat bij een klant in een bepaalde fase past en waarmee de klant gelukkig kan zijn.
Ruimtelijke weergave en 3D zijn twee heel verschillende concepten. Hifi-systemen kunnen een ruimtelijk plaatje neerzetten waar alles zich ver achter de luidsprekers afspeelt. De instrumenten en stemmen hebben vaak wel een fraaie focus, dus een duidelijk gedefinieerde plaats binnen die stage, maar zijn ook een beetje plat. Andere systemen plaatsen de objecten dan op verschillende posities in de diepte. Pal voor de luidsprekers tot ver naar achteren. Soms hebben de stemmen en instrumenten ook een fysieke 3D-vorm. Ze hebben meerdere dimensies en zijn geen zogenaamde cardboard images.
Resultaten
De Devialet Astra plaatst de stemmen en instrumenten naar achteren en zeer fraai gefocusseerd in een brede en diepe stage. De afmeting van stemmen en instrumenten blijft bij elk geluidsvolume gelijk en heeft realistische afmetingen. Zowel op de studiomonitoren als op de YG Acoustics luidsprekers. Er is veel rust in het geluidsbeeld en de detaillering is extreem goed. De Astra klinkt neutraal, niet te helder, erg zuiver, razendsnel en het laag is krachtig en goed gedefinieerd. Als de bron dat biedt kan deze versterker uithalen met een gigantische dynamiek.
De Astra is ook een streamer en de realiteit leert dat de doelgroep voor dit apparaat veel gebruikers zal hebben die naar online-bronnen luisteren. Derhalve is ook naar de streaming-functionaliteit geluisterd. Streaming klinkt goed en Spotify (als voorbeeld) biedt een verrassende kwaliteit, maar die is logischerwijze niet vergelijkbaar met de plaat en de cd. Met de Astra zijn ook streamingsites bereikbaar die een hogere geluidskwaliteit bieden. De Astra heeft een dusdanige kwaliteit dat de verschillen tussen streaming en het afspelen van cd's en grammofoonplaten wel duidelijk waarneembaar zijn. Als eindgebruiker heb je in ieder geval al die mogelijkheden.
In principe heeft de Astra vrijwel alle eigenschappen om een zo realistisch mogelijk geluid neer te zetten. Wie dat wil, dient dan ook luidsprekers te kiezen die realisme op dat niveau kunnen presenteren. De consument die gaat voor een geluidsbeeld dat iets minder de aandacht, betrokkenheid en concentratie vraagt, heeft eveneens een goede basis in de vorm van deze Astra. Kies dan gewoon een luidspreker met het gewenste karakter.
De aanschaf van twee Astra's teneinde bridged te kunnen spelen heeft voordelen. In 4 ohm is er bridged dan 600 watt beschikbaar en 300 watt in 4 ohm. Is dat vermogen zinvol? De meeste hifi-systemen cruisen rond de 10-20 watt. Dan is er een geluidsdruk van ongeveer 75 dB en dat is al erg hard (Gewoon als voorbeeld in een doorzonkamer van normale Hollandse afmetingen, een goede en niet bovenmatig dempende akoestiek en met luidsprekers die geen enorm laag rendement hebben).
Waarom dan zo'n hoog beschikbaar vermogen? Dat merk je als je opera gaat draaien of muziek met een koor. Zo'n uithaaltje klink alleen onvervormd als de versterker kan leveren. Ook je tweeters blijven dan heel, want die gaan het liefst kapot bij 20 watt en veel vervorming. Zo'n piek in die muziek kan soms kortstondig 400 watt vragen. Je merkt dat een configuratie met een tweetal Astra's in brugschakeling rustiger klinkt en ook zuiverder in de pieken.
Devialet Expert Pro
Tussen de niet meer leverbare Expert Pro en de Astra zijn verschillen. De belangrijkste daarvan zijn dat de Astra een nieuwe versie van het operating system heeft, een snellere processor, verkrijgbaar is in twee kleuren, USB-A ingeruild heeft voor USB-C, geen AES-EBU en trigger-aansluitingen meer biedt, extra streaming protocollen kent, Bluetooth heeft, een Devialet App en een betere online configurator. De Devialet Astra komt met een zeer fraai en minimalistisch design. Er zullen consumenten zijn die de Astra alleen aanschaffen om te streamen. Dat biedt gemak en bespaart dertig meter plankruimte voor platen en cd's.
Daarnaast zijn externe bronnen aan te sluiten zoals een platenspeler of andere analoge of digitale bronnen. De phono-ingang biedt de traditionele pre-RIAA curven en uiteraard RIAA, waardoor dit apparaat ook geschikt is voor de meer bevlogen vinylfanaat. Wie platen heeft tot het jaar 1955, heeft te maken met veel verschillende equalizercurven die op de Astra instelbaar zijn.
De geluidsmatige eigenschappen van deze Devialet vormen een basis voor een realistisch geluid. Wat je uiteindelijk krijgt is afhankelijk van de combinatie met de gekozen luidspreker. Een deskundige dealer kan adviseren met betrekking tot een gewenst geluidsbeeld binnen de marges die deze versterker en de gekozen luidsprekers bieden. De klasse-D eindtrap doet niet onder voor veel traditionele versterkers. De Astra past in het huidige tijdsbeeld en veel functionaliteit is dan ook beschikbaar via een app. Daarnaast ook een uitermate degelijke en fraaie remote control. De dagelijks praktijk leert dat er maar een beperkt aantal functies worden gebruikt. Configureren doe je maar een enkele keer. Streamen gaat heel vaak via de smartphone.
Devialet Astra
16.000 euro | www.dendaudio.nl
