Stereofans hoef je écht niet te vertellen wie GoldenEar is. Het Amerikaanse merk is echter ook gericht op thuisbioscopen, en dat is bij ons minder geweten. Omdat het niet altijd eenvoudig is om een uitgebreide surroundopstelling in een winkel te ervaren, heeft GoldenEar een eigen cinemazaal gecreëerd die dealers en klanten op afspraak kunnen bezoeken. Een uitgelezen kans om de GoldenEar-producten te horen in een ruimte die door akoestische experts van Mutrox helemaal op punt is gezet.
“We wilden iets creëren waar iedereen kon meemaken wat GoldenEar te bieden heeft”, legt Erik-Jan Embregts, de Brand Manager van het merk uit. “Daarom lieten we hier een echte thuisbioscoop bouwen, met de hulp van Mutrox.” Maar, en dat vinden we wel slim gezien, er is niet gekozen voor een ultieme homecinema. “Want laten we eerlijk zijn: die zijn voor de meeste mensen onbetaalbaar."
"De bedoeling is mensen te demonstreren dat je bij je thuis een echte high-end cinema-ervaring kunt krijgen voor een bereikbaar budget.” Is die missie geslaagd? Precies dat komen we onderzoeken.
Bereikbare thuisbioscoop
De bioscoopruimte waar Erik-Jan ons binnenloodst is niet veel groter dan een ruimere woonkamer. Positief, want die relatief kleine omvang maakt het meteen een realistischer project. Als je ergens een landhuis hebt, kun je een thuisbioscoop bouwen ter grootte van een sportveld. Vast een optie voor bepaalde EK-deelnemers, maar de meeste mensen wonen toch iets bescheidener en beschikken over andere budgetten. Grotendeels is dat wat GoldenEar met dit initiatief wil aantonen: bewijzen dat een echte thuisbioscoop haalbaarder is dan je misschien eerst dacht. En dat is toch wel interessant voor iedereen die droomt van films (of waarom niet: games) echt te beleven, met maximale onderdompeling. Een toegewijde ruimte met apparatuur op bioscoopniveau blijft uiteraard echt een ‘project’ met een zeker prijskaartje, maar het hoeft niet per se astronomische bedragen te kosten.
Niet iedereen beschikt over hetzelfde budget, dus Erik-Jan heeft een rekenmodule ontwikkeld zodat hij met dealers en klanten snel kan berekenen hoeveel een bepaalde surroundopstelling kan kosten.
In de GoldenEar-cinema krijg je wel de Full Monty-ervaring uit zijn module: 7.2.4, dus helemaal geschikt voor Dolby Atmos- en DTS:X-soundtracks, en met projectie op een groot scherm.
De totaalsom van dit alles, incluis het projectiescherm (een onderschatte kost), en natuurlijk de elektronica die je nodig is om die GoldenEar-speakers aan te sturen? Circa 25.000 euro. De bekabeling en de akoestische behandeling (incluis die mooie zetels die de ervaring helemaal compleet maken) komt daar nog bij, maar is zeer afhankelijk van de ruimte en de wensen. Een ruimte van 80 m2 met vier rijen stoelen helemaal in orde maken is iets anders dan eentje van 40 m2 met drie zetels in de sweet spot.
25K is geen peulenschil, maar gegeven de volledige transformatie van een lege ruimte naar een volwaardige bioscoop ook niet echt overdreven. In de (hogere) totaalprijs zitten ook twee rijen stoelen. “Stoel” is wel een beetje oneerbiedig, want het zijn echte bioscoopzetels, knus en met de onmisbare drankenhouder. Persoonlijk blijven wij weg van de grote cinemaplexen omdat je omringd wordt door nachokauwers, maar als je in je eigen thuisbioscoop wil snacken raak je die pot popcorn er ook in kwijt. We vallen wel voor de rode kleur van deze comfortabele fauteuils, het is toch iets anders dan de traditionele zwarte of grijze modellen die je vaak in thuisbioscopen ziet.
Stemmen recht uit het scherm
Vooraf krijgen we nog een hele uitleg over de werken die Mutrox uitvoerde om de ruimte akoestisch in orde te maken. Natuurlijk ook over de speakers van GoldenEar die in de wanden, achter het projectiescherm en in het plafond zijn aangebracht, met speciale backboxes. Als ‘motor’ van de surroundopstelling is gekozen voor toestellen van Arcam: de AVR20 AV-receiver en een extra PA410-eindversterker voor de hoogtekanalen. Die zijn belangrijk, want die height-speakers zorgen voor een echt driedimensionaal karakter dat je met een gewone surroundopstelling – laat staan een soundbar – moeilijk helemaal juist krijgt.
Een goede stroomvoorziening mag niet ontbreken, en daarom is er voor een Niagara 5000 gegaan. Als je dan toch het AudioQuest-magazijn binnen handbereik hebt… Ook de vele meters aan kabels die je nodig hebt bij een thuisbioscoop met alle speakers en bekabeling netjes uit het zicht verstopt komen uiteraard van AudioQuest. Aan bronzijde herkennen we meteen het opvallende Z-logo van Zappiti, maar ook een Apple TV 4K is present.
We zijn uiteraard heel benieuwd naar welke speakers Erik-Jan koos om deze 7.2.4-opstelling te bouwen. Hoewel het Amerikaanse merk een ijzersterke reputatie opbouwde met zijn losse Triton-speakers die uitgerust zijn met een actieve laagweergave, is voor deze ruimte een ander pad bewandeld. Een thuisbioscoop moet niet vol met grote zuilen staan, dus werd er geopteerd voor inbouwspeakers uit de Invisa-reeks. Die kun je helemaal onzichtbaar in de muur of plafond monteren, eventueel achter doek.
Vooraan in de kamer is er gekozen voor de beste opstelling die je kunt krijgen: de speakers voor het linkse, midden en rechtse kanaal zitten achter het projectiescherm. Door te kiezen voor een akoestisch transparant projectiedoek, doet dat geen afbreuk aan de geluidskwaliteit. Waarom is deze manier van werken het beste? Heel simpel, omdat je zo de meest overtuigende kijkervaring beleeft. Dialogen en vooraan gepositioneerde geluidseffecten komen letterlijk uit het scherm, uit precies dezelfde plaats als waar de acteurs staan.
GoldenEar Invisa
Je kunt bij een surroundopstelling zelden voor alle kanalen hetzelfde luidsprekertype toepassen. Ook in deze ruimte is er een mix van Invisa-speakers gebruikt. Top of the line is de Invisa Signature Point Source, een indrukwekkende luidspreker met vier 5¼-inch unit’s waarvan er 2 voor het mid/laag zijn en de buitenste 2 onder de 500Hz de laagweergave ondersteunen, plus een ribbontweeter die gelijk is aan die van het Triton Reference-vlaggenschip. Er is echt aan alles gedacht; zo kun je deze speaker voorzien van een speciaal gedempte backbox en is de tweeter roteerbaar zodat je deze GoldenEar zowel staand (links en rechts) en liggend (als center) kunt inzetten.
Erik-Jan toont ons ook de speakers die aan de zijkanten en achter zijn gebruikt. Bijzondere toestellen, die Invisa MPX’s: boven en onder de centrale ribbontweeter is er een 4,5 inch midrangewoofer onder een hoek en in een schuine waveguide gemonteerd.
Een alternatief kan de Invisa SP 652 zijn. Dit is een veelzijdige speaker met twee ribbontweeters die opnieuw onder een hoek zijn geplaatst. Je kunt hem als een bi-pole-speaker inzetten, wat een goede keuze kan zijn voor een hoogtekanaal of rears. Door die bi-pole-opstelling krijg je immers een diffusere, kamervullende weergave. Dat draagt bij aan een surroundveld dat je echt omhult. Voor de heights zijn de HTR7000 gebruikt. Bij deze Invisa’s staan de tweeter en de mid/woofer onder een hoek zodat je ze richting de luisterpositie kan draaien. Over de Invisa-speakers vind je trouwens uitgebreide informatie bij GoldenEar zelf.
Het handige aan die rekenmodule van Erik-Jan is dat hij makkelijk de projectprijs kan berekenen als iemand opteert voor een andere opstelling (bijvoorbeeld 5.1.4) of net weer andere speakers kiest. Als je ons zou laten dromen (en de ruimte is een stukje groter dan hier), dan zouden we die linkse en rechtse speaker vooraan durven vervangen door een paar Triton Reference-zuilen. Iets minder subtiel, maar voor luisteren in stereo net weer machtiger. En zo kun je altijd wel een thuisbioscoop iets persoonlijk maken.
Dim de lichten!
Gedaan met de uitleg, want in een thuisbioscoop wil je vooral weten hoe het presteert. Erik-Jan heeft gelukkig een heel aanbod aan filmmateriaal op de Zappiti-speler staan, zodat je als bezoeker keuze genoeg hebt uit knappe surroundopnames. Eerst wat muziek. Dat lijkt misschien een rare keuze in een thuisbioscoop, maar live-opnames in het bijzonder komen echt tot leven als je ze in surround hoort. Zeker als het gaat om een concert van Rogers Waters, zoals in dit geval. We pikken een nummer mee van ‘US + THEM’, een van zijn laatste concerten op Blu-ray en volledige in Dolby Atmos. Ja, Roger Waters blijft altijd geweldig om mee te maken.
Dankzij het enorme scherm – en ja, projectie op dit formaat klopt elk tv-scherm qua onderdompeling – en de knappe muzikale prestaties van de GoldenEar-surroundspeakers is het een heel fijn weerzien met een artiest die je niet anders kunt dan bewonderen. Goed gekozen van Erik-Jan, want het is meteen het bewijs dat je in deze thuisbioscoop ook veel plezier kunt beleven als je eens geen zin hebt in actiefilms. Veel thuisbioscopen zijn helemaal gericht op spectaculaire filmactie en missen de verfijning die nodig is voor een mooie muziekweergave. Maar dat is hier zeker niet het geval. Onder meer door de ribbontweeter waar GoldenEar zo van houdt, krijg je een snelle, gedetailleerde weergave die muzikale werken en optredens levensecht neerzet.
Wil dat zeggen dat we in de Cinema GoldenEar geen echte machtige, grijpt-naar-je-keel momenten konden ervaren? Zeer zeker niet. We vroegen aan Erik-Jan om iets gepast te spelen met een dynamische, spannend karakter. Daarvoor is er een perfect stukje film: “Speel even de racescène uit Ready Player One?”. De surroundmix in dat fragment kennen we heel goed, omdat we gebruiken als een referentie bij eigen surroundreviews. Het woord dat er best bij past is ‘knettergek’ – er gebeurt zoveel tijdens deze race in een virtueel New York. Auto’s knallen tegen muren, worden verpletterd door een wrecking ball, vermorzeld door een metrostel, worden opgegeten door een dino en uiteindelijk tot moes geklopt door King Kong. En dat is nog maar een korte samenvatting. Qua hoeveelheid geluidseffecten en Dolby Atmos-ervaring kan het echt wel tellen. Een uitdaging voor elk surroundsysteem, hier klinkt het uitstekend.
Voor een volgend lang fragment zitten we weer achter het stuur. Deze keer niet van een DeLorean, zoals bij RPO, maar wel een iconische Porsche 911 Carrera 4S in ‘Bad Boys For Life’. “Don’t puke in the Porsche”, we snappen wel waarom Will Smith het wil roepen. De kinetische 'achtervolging' door de straten van Miami hebben de Belgisch-Marokkaanse regisseurs Adil El Arbi en Bilall Fallah superspannend maar ook heel geestig gefilmd. Waarom investeren in een thuisbioscoop? Die vraag wordt meteen beantwoord als je een film zoals deze meemaakt in deze GoldenEar-ruimte. Het is echt een bioscoopgevoel, je zit helemaal in het middelpunt van de actie. Daarna terugkeren naar een televisie – zelfs een fraai 55-inch OLED-model – voelt toch als een serieuze downgrade. Je bent gewaarschuwd!
Geweldig laag
We zijn tijdens het kijken echt aangenaam verrast door de kwaliteit van het laag. Mutrox en GoldenEar hebben de bassen die zo belangrijk zijn voor een film- of game-ervaring (en ja, ook muziek) prima afgeregeld gekregen. Niet te dominant, wel rijk en gedetailleerd, zo moet het. Misschien dat we zelf iets meer baslift zouden inregelen, maar dat is persoonlijke smaak.
Het is ook tijdens het gesprek over het finetunen van het systeem dat we ontdekken dat GoldenEar zelf subwoofers maakt, iets dat we nog niet wisten. Deze SuperSubs zijn indrukwekkende dingen, vooral de SuperSub XXL. Maar in de GoldenEar bios is voor 2 maal de SuperSub X gekozen. Deze bassmonster(tjes) hebben ieder 1,4 KW vermogen aan boord, waarmee twee 8-inch ultralangeslag-woofers die rug tegen rug zijn gemonteerd aandrijft. En als dat nog niet genoeg ultrabas oplevert: boven en onder is de SuperSub ook voorzien van twee grote ovale passieve radiatoren van 9,5 x 10,5 inch. Gegamet hebben we niet gedaan in de GoldenEar-bioscoop, maar met deze monsters zou een sessie 'CoD: Warzone' vast ook een overdonderende ervaring zijn.
Een bedenking achteraf: de SuperSub XXL is véél te groot voor onze eigen testruimte, maar de Supersub X hadden we anders met plezier gecombineerd hebben met de BRX-monitors die we vorig jaar getest hebben!
Waarom bij AudioQuest?
GoldenEar is sinds 2019 deel van AudioQuest. Het is dus geen verrassing dat we de Benelux-hoofdzetel van de Amerikaanse luidsprekerbouwer terugvinden op hetzelfde adres in Roosendaal als het kantoor van AudioQuest. Ook hier te vinden: een magazijn dat verbijsterend groot blijkt te zijn. Het kabelmerk heeft het altijd wel bijzonder druk, nu nog meer vanwege de grote interesse in de stroomproducten en de nieuwe lijn HDMI-kabels die beter passen bij de HDM 2.1 8K60-compatibele consoles en televisies.
Maar ook GoldenEar zelf heeft wat ruimte nodig voor zijn vele speakermodellen, die gaan van compacte inbouwunits tot de kolos die de Triton Reference is.
We lopen met Erik-Jan even door het deel van het magazijn dat voor GoldenEar gebruikt wordt. Ook dit is niet te onderschatten groot. Naast de modellen uit de Triton-reeks, de SuperSubs en de verschillende Invisa-modellen, zien we hier nog modellen uit de SuperSat-lijn die je op een muur kunt hangen. Als je dit combineert met een opmerkelijke Supercenter, krijg je wellicht ook iets moois qua bioscoopervaring.
Zo’n SuperCenter is een centerspeaker zoals we niet vaak gezien hebben. Het komt met een of meerdere passieve woofers, naast de actieve drivers. Hierdoor komen er ook lage bastonen uit het centerkanaal, wat stemmen natuurlijker doet klinken. Mannenstemmen in het bijzonder beginnen immers aan 100 Hz (of zelfs lager). Ons oog valt ook op een SuperCinema 3D Array XL, een lange speaker die een passieve soundbar blijkt te zijn. Oftewel een heel lange behuizing waarin acht woofers en drie ribbontweeters zowel links, center als rechts in een surroundopstelling voor hun rekening nemen. Kortom, het staat hier vol met leuks!
Tijd voor een bezoekje?
De locatie van de GoldenEar-ruimte is handig gekozen: in Roosendaal, op enkele minuten van de A17 en de A58. Parkeren is geen probleem, want de thuisbioscoop is ondergebracht in het gebouw van AudioQuest op het bedrijventerrein Hoge Bergen. Voor de deur is er dus plek zat voor je auto. Als je het OV verkiest: het station is niet heel ver weg. De GoldenEar-cinema bezoeken kan na een afspraak met je dealer.
