Als Cyrus Audio voor één ding staat, dan is het wel een Britse hifi-sound in een klein, huiskamervriendelijk formaat. Het merk lanceert nu de nieuwe XR-familie: meer high-end en krachtig maar nog altijd bijzonder compact. De i9-XR die we hier testen is het topmodel en overdondert met een enorme connectiviteit en een nieuw DAC-gedeelte.
Er zijn muziekliefhebbers die wel dromen van een hifi-geluid en alle mogelijkheden, maar die helemaal niet verlangen naar een groot muzieksysteem dat de woonkamer overheerst. Vanuit die observatie timmert Cyrus Audio nu al bijna veertig jaar aan compacte alleskunners die toch op een hoog niveau presteren. Nu zijn er wel meer merken die af en toe een apparaat met bescheiden afmetingen op de markt brengen, maar de Britten van Cyrus zijn overtuigde believers in de zogenaamde 'half width form factor'; alles wat ze bouwen heeft circa de helft van de breedte én de hoogte van een traditioneel hifi-apparaat. De diepte wijkt bij deze nieuwe Cyrus dan weer niet af van grote stereoversterkers, maar dat is op zich minder erg. En wellicht ook onvermijdelijk; je kunt veel verkleinen, maar uiteindelijk moet je die elektronica en voeding wel nog de plaats geven.
Het eindresultaat is in elk geval een toestel dat spectaculair klein is. Iets dat makkelijk een onopvallende plaats op of in een tv-meubel kan kregen. Is alle innovatie dan gericht op miniaturisering? Neen, zegt de fabrikant. De i9-XR is ondanks zijn kleine formaat echt bedoeld als een premiumtoestel, dankzij onderliggende technologie waaraan de afgelopen tien jaar is gewerkt.
Cyrus Audio i9-XR
De Cyrus i9-XR positioneert zich met een adviesprijs van 3.399 euro dus als een uitdager voor gevestigde (en grotere) rivalen van merken zoals Hegel, NAD en vele anderen. Een ding moet je wel toegeven: het gaat die strijd aan met een set unieke troeven.
De i9-XR is de eerste alles-in-één-versterker in de gloednieuwe premium XR-familie, samen met de i7-XR van 2.499 euro. Er nog andere XR-toestellen, waaronder de Pre-XR-voorversterker, twee cd-spelers (met en zonder eigen DAC) en de PSU-XR. En Cyrus laat uitschijnen dat nog meer kan volgen. De PSU-XR neemt in dit familieverhaal een bijzondere plek in. Het is namelijk een externe voeding die je optioneel kunt combineren met de i9-XR. Het is een optie die de fabrikant in het verleden ook bij Classic-apparaten aanbood, bedoeld om een potentiële storingsbron uit de behuizing te halen en zo de weergave te verbeteren. Ongewoon is dat de PSU-XR niet zomaar een vervangvoeding is voor deze ene versterker. Het is compatibel met vier huidige XR-apparaten (enkel de i7-XR niet) en zal ook toekomstige XR-producten van stroom kunnen voorzien.
Met zijn bescheiden afmetingen, veelvoud aan aansluitingen, extra aandacht voor de hoofdtelefoonuitgang en een eigenzinnige vormgeving vinden we de i9-XR een opvallende verschijning in het uitgestrekte hifi-landschap. Ook vergeleken met de toestellen uit de twee andere Cyrus-series heeft de duurdere XR-familie echt een eigen smoel en design. De Classic-lijn is volbloed-Cyrus met gelijkaardig formaat en het kenmerkend groene display, terwijl de One-toestellen een strak no-nonsense design combineren met de nieuwste features, zoals Chromecast-streaming en een HDMI-poort. Zelf omschrijft Cyrus zijn drie lijnen op z'n Apples: One is ‘good’, Classic is ‘better’ en XR is ‘best’. Zelfs in de hifi-wereld ontsnap je niet aan de invloeden uit Cupertino.
Bij de i9-XR heeft Cyrus verschillende onderdelen aangepakt om de toestellen naar een premiumgehalte te tillen. Dat moet ook, want op dit prijspunt zijn er nu eenmaal waardige rivalen. Het eerste doelwit was het bestrijden van ‘noise’, ook de voeding werd verbeterd. Het bedrijf had altijd een eigen implementatie van ESS-DAC’s, QXR genaamd, waarbij er extra aandacht werd besteed aan de filters en analoge buffers die op de DA-converters volgde. Dat laatste onderdeel is bij de tweede generatie QXR in deze nieuwe Cyrus helemaal opnieuw ontworpen. Via de USB-poort kan het daarom de hoogste resoluties aan. Nieuw is dat je kunt wisselen tussen een vijftal filters, zodat je de klank op een bescheiden manier kunt tweaken naar je smaak.
Maximaliseer het minimalisme
Het is bijna een natuurwet van de hifi: als het toestel compact is, dan heeft een fabrikant minder opportuniteiten om de hifi-liefhebber te verleiden. Met blitse designelementen zoals grote VU-meters – al dan niet blauw licht uitstralend – of met massieve volumeknoppen waar een volwassen hand net over past gaat dat nogal makkelijk. Een mastodont van 40 kilo glimmend staal valt nu eenmaal meer op dat dan een kleine doos van enkele kilogrammen. Dat is dus een nadeel als je Cyrus heet en net inzet op compacte toestellen. Maar net zoals pakweg TEAC met zijn Reference 500-reeks weten de Britten hoe van weinig veel te maken.
Concreet: de i9-XR komt in een betrekkelijk heftige behuizing met een zeer solide en toch ook geraffineerde uitstraling. Dat heeft ook wel te maken met het gebruikte materiaal (die-cast metaal) en zijn vorm. Neen, het is niet zomaar een rechthoekige doos. Hoeken zijn afgevlakt, een kleine ingreep die het apparaat moderner en intrigerend maakt om naar te kijken. Een blikvanger is zonder twijfel ook de voorkant: in de onderste helft etaleert het paneel een knik naar voren en de hoeken zijn nog meer afgeschuind. Dat geeft het toestel meteen wat meer karakter en het is functioneel eveneens een pluspunt. De bedieningstoetsen worden door het gekantelde frontje beter aan de gebruiker gepresenteerd. Het zijn trouwens toetsen die bijna aanraakgevoelige touchknoppen lijken. Een lichte aanraking volstaat om ze te bedienen.
Vooraan gaat de aandacht ook wel naar het scherm, rechts geflankeerd door een volumeknop die ook dubbelt als selectieknop als je in de menu’s duikt. Het display is niet zwart op groen zoals bij klassieke Cyrus-apparaten, maar zwart op wit. Vind je witte letters op een donkere achtergrond beter? Via de instellingen kun je de kleuren omwisselen, een kleine maar leuke optie. De helderheid is ook instelbaar of je kunt het scherm helemaal uitschakelen. Handig, want het LCD-scherm kan behoorlijk fel. Door het hoge contrast kun je het van verder weg aflezen dan je zou verwachten, maar het blijven wel kleine letters.
De i9-XR heeft dankzij al die zaken een waardevollere uitstraling dan eerdere Cyrus-toestellen. Het bling-bling-gehalte is weliswaar beperkt, maar je ziet wel dat het hier een premiumproduct betreft.
Grotere impact dan je zou verwachten
Je moet bereid zijn je vooroordelen over kleine toestellen op te bergen als je naar de i9-XR luistert. Deze klasse AB-versterker belooft 2 x 91 Watt (6 Ohm) aan vermogen, wat zeker niet te weinig is. We sluiten een set KEF R3’s aan, prima staanderspeakers die ook goed pasten bij de One Cast. Waarom geen grote vloerstaander? We vermoeden stilletjes dat muziekliefhebbers die kiezen voor een klein hifi-toestel niet opeens zullen opteren voor manshoge luidsprekers. Al heeft dat contrast tussen klein en groot ook wel iets, natuurlijk.
De One Cast van een klein jaar geleden was wel een klasse D-versterker en Cyrus zegt zelf dat de XR-reeks daarnaast ook neutraler getuned is. Toch vinden we dat de i9-XR nog veel van zijn Britse karakter laat doorklinken als we naar muziek luisteren via Roon (deels Qobuz, deels eigen collectie), aangeleverd via de USB-poort. Er hangt een gezellige warme gloed over ‘Stay Tuned’ van de Canadese jazzzangers Dominique Fils-Aimé, heel aangenaam om bij weg te dromen terwijl het buiten giet. Bij de veel minder slome remix van ‘Free Dom’ schakelt de kleine Cyrus moeiteloos naar een hogere versnelling, zonder last te hebben van de genadeloze beats. Zelfs als we het volume naar buuronvriendelijke niveaus jagen, blijft de i9-XR die R3’s zeer goed aansturen. Wanneer we even langs het opzwepende ‘Zu Asche, Zu Staub’ uit het Duitse tv-reeks Babylon Berlin passeren, met een geweldige drumsolo vooraleer heel het orkest losbarst, blijft het genieten van een impactvolle, maar toch iets warmere presentatie waarin het fijnere detail niet ontbreekt.
Buiten wat demonstraties op shows, kennen we de vorige QXR-generatie niet zo. Maar de vernieuwde DAC stelt zeker niet teleur wanneer we richting klassiek muziek trekken, en het Craig Armstrong – Cecilia Weston thema dat hoort bij ‘Far from the Madding Crowd’ beluisteren. De vioollijn is heel soms heel speels en kwiek, als een stormachtige wind die door een bos waait, maar toch krijg je heel gelaagde, schrappende vioolklanken opgediend. Ook bij de dynamische opvoering door het LSO Chamber Ensemble van Stravinksky’s ‘The Soldier’s Tale’ is het echt genieten van natuurlijke, innemende live-weergave van deze klassieker, hier aangevuld met een reeks Engelse dialectstemmen. Het is niet zo bombastisch als pakweg de Decca-versie door L’Orchestre de la Suisse Romande, maar wel véél leuker om te beluisteren. Hoe dan ook, het blijft opmerkelijk dat Cyrus in de kleine behuizing een voldoende grote voeding heeft voorzien zodat de versterker ook die moeilijke dynamische sprongen echt aankan. Dat wil je natuurlijk van een product uit een hogere klasse.
Propvol aansluitingen
Draai je de i9-XR om, dan ontdek je wel een klein nadeel aan het bescheiden formaat. Aangezien Cyrus inzet op maximale connectiviteit, zijn er heel veel ingangen op een kleine oppervlakte gepropt. Het is eigenlijk ongelooflijk wat je hier allemaal kunt ontdekken: vier analoge cinch-paren én één phono-aansluiting, vier digitale ingangen (2 x optisch, 2 x coaxiaal) én een USB klasse B. Cyrus ziet ook een rol weggelegd voor de i9-XR als voorversterker, want er zijn twee pre-outs voorzien (met vast en variabel uitgangsniveau).
Omdat er nog enkele vierkante centimeters lege ruimte overbleven, heeft Cyrus M-Bus-connectors voorzien (zodat je meerdere Cyrus-producten samen kunt bedienen) en een aparte aansluiting die wat doet denken aan een VGA-poort van antieke computers maar die dient voor de optionele PSU-XR-voeding. Kortom, ook op vlak van connectiviteit doet de kleine i9-XR niet onder voor grote rivalen.
Als je zoals de meerderheid van mensen alles aansluit en dan nooit meer aan die kabels komt, is het enorme aanbod aansluitingen op een kleine opppervlakte geen enorm probleem. Zit je vaker stekkers in te steken en uit te trekken, dan ga je dat met meer aandacht moeten uitvoeren. Ok, in de meeste gevallen sluit je een versterker aan en kijk je niet meer naar die verbindingen. Dan ga je niet echt last hebben van het drukke achterpaneel.
De enige uitzondering is als je af en toe met de hoofdtelefoon wil luisteren. Die aansluiting is namelijk ook achteraan geplaatst en is iets minder handig om te bereiken. Dat lijkt eerst heel spijtig, want Cyrus heeft bij dit toestel extra aandacht besteed aan de hoofdtelefoonversterking. Maar dan valt ons oog op de ‘Phones’-knop op de voorkant. Als je in de instellingen duikt, kun je instellen dat de hoofdtelefoonuitgang inschakelt (en de luidsprekers uitschakelen) als je op deze knop tikt. Zo kun je bijvoorbeeld een kleine adapter/verlengkabel aangesloten laten, zodat je snel je hoofdtelefoon kunt connecteren. Cyrus koos trouwens om de hoofdtelefoonuitgang achteraan te plaatsen omdat de voorkant op esthetisch vlak geslaagder te maken.
Dat de hoofduitgang van goede kwaliteit is, merken we meteen als we de Focal Stellia aansluiten. Bij een geïntegreerde versterker heb je nooit de garantie dat de hoofdtelefoonuitgang even goed klinkt, maar dat lijkt in dit geval zeker niet het geval.
Ook voor tv
In tegenstelling tot de Cyrus One Cast die we in maart getest hebben, beschikt de i9-XR niet over een HDMI-ARC-ingang. Als we naar het drukke achterpaneel loeren, vragen we ons sowieso af waar je hem nog kwijt zou raken. Qua integratie met je televisie heb je dus minder mogelijkheden, maar heel moeilijk is het nu ook weer niet. Het televisiegeluid kun je gewoon via een optische kabel naar de Cyrus-versterker brengen.
Sommigen zal dat omslachtig in de oren klinken, maar dat valt heel goed mee. We schreven het dit jaar al vaker: het resultaat dat je dan krijgt kan heel goed zijn. Ook met de i9-XR is dat zo. Zelfs bij de Sony KD-65AF9 die in onze testruimte hangt, krijg je een mooie geluidsupgrade voorgeschoteld. Die tv komt met Acoustic Surface-speakers en een aparte subwoofer, en toch is het veel fijner om Bruce Springsteens ‘Letter to You’-documentaire die je op Apple TV+ vindt via de Cyrus en de KEF R3-speakers te beluisteren.
In deze documentaire zie je hoe Springsteen en de E Street Band sleutelen aan hun nieuwe album, een proces waarbij er veel geleuterd wordt en uiteraard ook wat muziek gespeeld. Het is vooral een documentaire met heel veel sfeer, en daar krijg je een veel grotere portie van via die aparte speakers. Niet alleen als er nummers van Letter to You worden gespeeld, maar ook tijdens het speelse geklets tussen de opnamesessies. Dialogen zijn ook beter verstaanbaar bij een stereo-opstelling zoals deze, als je er over waakt dat de speakers goed geplaatst zijn ten opzichte van je scherm. In het geval van de R3’s betekende dat dat ze ook wat ingedraaid waren.
Conclusie
Cyrus wil met de i9-XR bewijzen dat je ook high-end prestaties mag verwachten uit iets dat een fractie van de grootte van een typisch hifi-toestel is. Een missie waarin de Britten grotendeels slagen, want klein staat hier duidelijk niet voor spierloos. Het kleine formaat brengt wat gevolgen mee voor het gebruikscomfort, zoals een kleiner scherm (dat wel heel contrastrijk is) en een druk achterpaneel. Die doen echter geen afbreuk aan de kernwaarden van de Cyrus i9-XR: je muziek in hoge kwaliteit en op een warme, intimistische manier afspelen, ook op Goliath-luidsprekers die vele malen groter zijn dan deze kleine David.
Cyrus Audio i9-XR
3.399 euro | www.cyrusaudio.com
Beoordeling 4.5 / 5
