DALI trad met de Callisto-lijn enige tijd geleden toe tot het segment van de actieve, draadloze luidsprekers. In navolging hiervan werden onlangs de actieve producten van de welbekende Rubicon-lijn gepresenteerd. Net als bij de Callisto zijn er twee varianten; het compacte 'boekenplank'-model Rubicon 2 C en de vloerstaander Rubicon 6 C. We kregen beide ter review aangeboden en beginnen vandaag met de grote 6 C samen met de Sound Hub, welke is voorzien van de BluOS NPM-1 module voor netwerkconnectiviteit, 2 USB-ingangen en streaming via de BluOS-app.
Collega Jamie legde eerder in de review van de Callisto 6 C al uit waarom de meegeleverde Sound Hub en de BluOS NPM-1 module belangrijke en feitelijk onmisbare schakels zijn in de aansturing en bediening van deze actieve luidsprekers. Of zoals DALI het zelf verwoordt; de Sound Hub in combinatie met de BluOS NPM-1 module vormen samen het brein achter de actieve luidsprekers. Tevens is de draadloze techniek achter de actieve lijn met Rubicons ook gelijk aan die van de Callisto, namelijk het lossless KleerNet-protocol dat DALI inzet op 5,8 GHz. Hierdoor is onderlinge bereik van maximaal 10 meter tussen de luidsprekers weliswaar relatief gezien beperkt, maar is de verbinding wel uiterst stabiel.
Daarnaast biedt de bandbreedte van circa 22 Mbit/s voldoende ruimte voor high-res stereo op 24-bit/96 kHz, wat zorgt voor een ongecomprimeerd stream van 4,6 Mbit/s aan data. Hierdoor is er in theorie zelfs voldoende ruimte voor een 5.1 setup. Wat ons betreft een slimme en weloverwogen keuze.
DALI Rubicon actief: samenstelling
Wat trouwens ook knap genoemd mag worden is dat DALI in de - qua afmetingen - zelfde kast van een reguliere Rubicon 6 (990 x 200 x 380 mm) de techniek van de Rubicon 6 C heeft weten onder te brengen. Hetzelfde geldt trouwens ook - op 3 mm hoogte na - voor de compactere Rubicon 2 (350 x 195 x 335 mm) en Rubicon 2 C (353 x 195 x 335 mm). De driverbezetting van de Rubicon 6 C is gelijk aan die van de 'normale' Rubicon 6, oftewel twee 16,5 centimeter met houtvezel versterkte woofers, met ieder een eigen baspoort en DALI'S hoogfrequente hybride module die opgebouwd is uit een gecombineerde band-/softdome tweeter. De ingebouwde versterking wordt verzorgd door een 250 Watt klasse D-versterker, die stroom ontvangt vanuit een even krachtige voeding in combinatie met een 50MIPS DSP en een 24-bit D/A converter in de hoedanigheid van een Burr Brown PCM1796.
Het oog wil natuurlijk ook wat
Daar waar de Callisto's uitsluitend verkrijgbaar zijn in het zwart of wit, is de keuze bij de actieve Rubicons iets uitgebreider. Want naast de zwarte en witte pianolak is er ook walnoot fineer beschikbaar. De zwarte en walnoot uitvoering worden overigens gecombineerd met een zwart front. De witte uitvoering krijgt standaard een stemmig grijs front mee. Estetisch gezien een verstandige keuze, want dit zorgt voor een vriendelijkere uitstraling. Waar de eerder geteste Callisto's duidelijk zichtbaar opgebouwd zijn uit panelen en onderdelen ervaren we bij de Rubicon een totaal andere beleving.
Zo zijn onze testexemplaren voorzien van witte pianolak, die bijdraagt aan een strakke en hoogwaardige uitstraling. Het freeswerk voor de hybride tweeter, de wijze waarop de woofers in de licht gebogen front baffle verwerkt zijn, de wijze van (af)monteren; nergens bespeuren we onvolkomenheden. De afwerking is dus van een zeer hoog niveau en mag wat ons betreft zelfs uitmuntend genoemd worden. Een constatering die trouwens hoort en past bij de prijsstelling van deze luidspreker. Goed om te vermelden; in tegenstelling tot de Callisto beschikt de actieve Rubicon niet over een 'touch'-volumeregeling op de luidspreker zelf. Wel is aan de voorzijde de LED-strip aanwezig waarop het volume niveau wordt weergegeven.
Bekijken we de Sound Hub nader, dan zijn ook hier complimenten op zijn plaats. Het kunststof kastje met rookglazen bovenplaat is niet alleen zorgvuldig afgewerkt, ook de centrale volumeknop met LED-display geeft een aangenaam bedieningsgevoel. Een voldoende zware en prima in de hand liggende, 5-tal knoppen tellende afstandbediening maakt het geheel af.
Opstelling en ingebruikname
Zoals iedere DALI-luidspreker is ook de Rubicon 6 C ontworpen om parallel aan de achterwand te staan. Het indraaien van de luidsprekers is dus niet nodig en wordt zelfs sterk afgeraden. Afhankelijk van de beschikbare ruimte en mogelijkheden adviseert men een afstand van minimaal 20 en maximaal 180 cm ten opzichte van de achterwand. De meegeleverde voetstrips kunnen eenvoudig bevestigd worden middels inbusboutjes, waarbij er keuze is uit de meegeleverde rubberen dempers of spikes.
Vervolgens is het een kwestie van elk onderdeel voorzien van stroom, de Sound Hub openstellen voor de koppeling met de luidsprekers via de LINK & CONNECT-knop en deze handeling herhalen per luidspreker. Er volgt telkens een kort geluidssignaal om aan te geven dat de koppeling daadwerkelijk tot stand is gekomen.
Bediening en ingangen
Dankzij de ingebouwde BluOS NPM-1 module kunnen we direct aan de slag met de BluOS-app. En dat is inmiddels voor ons een bekende verschijning, want hiermee worden naast DALI ook de producten van NAD en Bluesound bediend, maar dat terzijde. De menustructuur van de app is overzichtelijk en na het opstarten kom je automatisch in de bibliotheek terecht. In het hoofdmenu zijn naast de afspeellijsten, presets en favorieten alle beschikbare muziekdiensten gerangschikt. De app reageert snel en zowel muziek als albumhoezen worden vlot geladen, al hangt dit succes natuurlijk deels af van de specificaties van de gebruikte smartphone en/of tablet in combinatie met de (internet)verbinding.
Direct streamen via Bluetooth over aptX HD is ook mogelijk. Een kwestie van de Bluetooth-ingang selecteren op de Sound Hub, welke knipperend op zich laat wachten totdat het gewenste apparaat de connectie tot stand brengt. Wie niet beter weet zou zweren bij deze eenvoud van muziek streamen, maar toch doe je dan jezelf tekort, waarover later meer.
Naast bovengenoemde streamingsmogelijkheden accepteert de Sound Hub aan de achterzijde ook fysieke connectiviteit: tweemaal optisch, eenmaal coaxiaal RCA en analoog in de vorm van RCA plus mini-jack. Kortom; voldoende mogelijkheden om bestaande apparatuur zoals een tv, cd-speler, platenspeler, enz. aan te sluiten.
Maar hoe klinkt het?
Genoeg over de techniek, het uiterlijk, de afwerking en bediening. De hoogste tijd om helder te krijgen waar deze Rubicons toe in staat zijn. Op advies van de importeur (en de meegeleverde documentatie) hebben we de luidsprekers een inspeeltijd van ongeveer 100 uur gegund. Direct vers uit de doos klonk het dus allemaal nog wat vlak, maar werd al snel duidelijk dat er meer de voldoende power aanwezig is om een ruimte van anderhalf tot tweemaal zo groot te vullen. De druk in het laag is daarbij ronduit imponerend.
Voor de beeldvorming; de review ruimte is circa 35 m² groot en kent een kubieke inhoud van om de nabij 90 m³. DALI staat erom bekend een toegankelijke warme sound te willen brengen en dat is bij deze actieve Rubicons niet anders. De weergave komt daarbij makkelijk los van de speakers en over het algemeen zijn de instrumenten goed te plaatsen op een podium dat zich tussen en rondom de luidsprekers bevindt.
Van het album 'Fleetwood Mac - Tango In The Night' (HR via Qobuz) beluisteren we meermaals het nummer 'Family Man', waarin de Spaanse gitaar van Lindsey Buckingham heel fraai gecentreerd ver boven de luidsprekers uitstijgt. Maar ook modern geproduceerd mierzoet werk als 'Crush' van 'Yuna - Chapters' laat goed horen waartoe deze Rubicons in staat zijn. Het laag wordt hier met veel overtuiging moeiteloos de ruimte ingestuwd. Bij de track 'Reste' van het album 'Maître Gims - Ceinture Noire (Transcendance)' in duet met Sting hebben een soortgelijke ervaring, namelijk één met veel nadruk en precisie. Deze Rubicons zijn gelukkig verre van genregevoelig, want met hetzelfde gemak verslinden we complete albums als 'Yes - 90125', 'Depeche Mode - Violator' of 'Paul Simon - Graceland'.
Het moet gezegd worden, onze luisterervaring is vooral gebaseerd op het afspelen van HR-tracks via BluOS. In dat opzicht is hier een waarschuwing voor de liefhebber zeker op zijn plaats: high-res streamen is ronduit verslavend. Met name albums en tracks die je goed kent, maar tot nu toe alleen op cd-kwaliteit (of lager) beluisterd hebt, komen namelijk opnieuw tot leven. Want met gecomprimeerde muziek doe je dit soort luidsprekers en je oren echt tekort. Het eerder aangehaalde streamen naar de Sound Hub via Bluetooth verdient nog een toelichting. Het is makkelijk en de presentatie is zonder meer bovengemiddeld, maar niet te vergelijken met de beleving wanneer we luisteren via BluOS. Echter, voor het even snel even kijken/streamen van een videoclip op YouTube via je smartphone of tablet is de Bluetooth-verbinding zeker van toegevoegde waarde.
Conclusie
Het is DALI gelukt om met de Rubicon 6 C - voortbordurend op het eerder ontwikkelde draadloze platform voor Callisto - door te breken naar het hogere segment van actieve draadloze luidsprekers. De geboden functionaliteit is (nagenoeg) gelijk aan die van de Callisto, maar klankmatig bevindt de Rubicon zich meerdere treden hoger op de muzikale weergaveladder. Zowel de Sound Hub als de BluOS NPM-1 module zijn wat ons een must. Dat zorgt echter wel voor een stevig prijskaartje. Aan de andere kant; stel een set van gelijk niveau samen op basis van een traditionele versterker, een streamingsdevice, twee luidsprekers en bekabeling en de kans is groot dat er alsnog een fors hoger totaalbedrag afgerekend moet worden.
DALI Rubicon 6 C
€ 2799 euro per stuk | dali.nl
Beoordeling 4 op 5
Dali Sound Hub
€ 649 euro
Beoordeling 5 op 5
Dali NPM-1 module (met BluOS)
€ 499 euro
Beoordeling 5 op 5
DALI Rubicon actief: specificaties
DALI Rubicon 6 C
- Frequentiebereik (+/- 3 dB): 37 - 30.000 Hz
- Maximum SPL: 110 dB
- Wisselfilter principe: hybride, volledig actief 24-bit DSP en volledig passief analoog
- Overnamefrequentie: 800 - 2.600 - 14.000 Hz
- Hybride tweeter module, supertweeter: 17 x 45 mm ribbon
- Hybride tweeter module, hogetonen weergever: 29 mm textiel softdome
- Lagetonen luidsprekers: 2 x 16,5 cm houtvezel conus
- Type behuizing: basreflex
- Max. uitgangsvermogen versterker: 250 RMS Watt
- Versterkertype: discrete Klasse D (closed loop, zelf-oscillerend)
- D/A converter: Burr Brown PCM1796 (gebalanceerde uitgang)
- Draadloze ingang: volledig 24bit/96kHz (bitverlies niet gedempt)
- Max. digitale resolutie: 24bit/96kHz
- Afmeting met voet (h x b x d): 990 x 200 x 380 mm
- Gewicht: 20,8 kg
DALI Sound Hub
Inputs
- 2 x Optical (TosLink)
- Coax (S/PDIF)
- RCA (Analouge Stereo)
- 3.5 mm Mini Jack
- 2 x Plug-In Module
- Chromecast voorbereiding
Outputs
- Stereo Line Level (RCA)
- SUB Out (RCA)
- USB Charge Output (5V/1A)
DALI NPM-1 module (met BluOS)
- MQA Certified
- LAN
- 2 x USB
