Voor wie onder een steen heeft gelegen (of het simpelweg druk had): Opeth is terug met een hagelnieuw album. In Cauda Venenum is de titel van het dertiende studiowerk van de progressief musicerende Zweedse band onder leiding van meesterbrein en multitalent Mikael Åkerfeld. Opeth kon niet kiezen en bracht het album meteen maar in twee talen uit, die in deze box-set op mooie wijze samenkomen. En de muziek? Het is niet alleen op het eind heftig, verklap ik u vast…

Het is alweer drie jaar geleden dat Opeth Sorceress uitbracht. Hun derde plaat waarop de progressieve weg die sinds Heritage (2011) werd ingeslagen werd voortgezet, gevolgd door de fijne live registratie Garden Of The Titans van vorig jaar. Opeth, dat ooit begon als melodieuze death metal band, hing de grunts en zwaarste riffs aan het begin van dit decennium aan de wilgen om plaats te maken voor progressieve rock met stevige wortels in de zeventiger jaren. Al dan niet voorzien van opsmuk in de vorm van art rock of lichte psychedelische elementen, het progressieve genre bleef de hoofdtoon voeren.

Hoewel die omslag voor sommige oudere fans wat teveel van het goede was, wist Opeth trouw aan zichzelf te blijven en deed de band dat waar ze goed in waren: prachtige muziek componeren en uitvoeren. In Cauda Venenum (Latijn voor ‘het venijn zit hem in de staart’) is het resultaat van een flinke componeerperiode die Mikael Åkerfeld zichzelf gunde. Naar verluidt was het tijdens het naar school brengen van zijn kinderen dat Mikael besloot om het nieuwe album geheel in zijn moedertaal uit te voeren. Toen In Cauda Venenum min of meer klaar was, kwam daar toch de twijfel of fans het album niet liever in het Engels wensten. Dus werden de vocalen nog een keer opgenomen, voor een tweede versie die Åkerfeld (en waarschijnlijk vooral ook de platenmaatschappij) van geestesrust moest voorzien.

Of de Zweedse of de Engelse versie nu opstaat, In Cauda Venenum is Opeth ten voeten uit. Nee, de tijd van ‘extreme vocals’ is echt geweest, maar Opeth weet nog steeds te rocken. En hoe! Alleen is de muziek stukken diverser geworden en is Opeth geëvolueerd. In Cauda Venenum kent bijvoorbeeld een nog grotere diversiteit aan de manier van inzetten van instrumenten dan voorheen, wisselt akoestische elementen met versterkte klanken af en staat bol van kleine auditieve verrassingen die soms pas na meerdere luisterbeurten opvallen.

De ontdekkingsreis die deze box-set behelst middels twee gekleurde dubbel-lp’s, een dubbel-cd en een in 5.1-kanaals surround gemixte blu-ray disc blijft een imposante. Ongeacht het medium of de gekozen taal weet Opeth namelijk te blijven boeien met fraaie intermezzo’s, veel toetsen en vroeg-zeventiger-jaren progressieve rockmuziek. Afgewisseld met de zware riffs en eclectische gitaarsolo’s en de meerstemmig opgenomen refreinen die eigenlijk nog steeds als vanouds klinken.

Opeth daagt zichzelf echter uit en weet met veelvuldige tempowisselingen en een diversiteit aan vocale en instrumentale invullingen te blijven boeien. Heel af en toe neigen de orkestrale toevoegingen aan de muziek de overhand te nemen, wat gelukkig nooit echt gebeurt. In plaats daarvan zijn fenomenale akoestische elementen en een voor Opeth bijna vernieuwende zangstijl (Mikael gaat zichzelf bijna voorbij en dwingt zijn stembanden tot nieuwe kunsten) intelligente manieren waarop de band tot de luisteraar blijft spreken.

Saai of eentonig wordt het op In Cauda Venenum dan ook nergens. Rust en spanning wisselen elkaar af en Opeth weet nog steeds uitermate overtuigend uit de hoek te komen om de composities en de tekst kracht bij te zetten. Slepende riffs, trage progressieve melodielijnen, jazzy invloeden en frivole akoestische klanken, de band verweeft het ogenschijnlijk moeiteloos tot een welluidend geheel. Met tracks als het pure progressieve Charlatan, het mooi opgebouwde Allting Tar Slut / All Things Will Pass en de instant Opeth-klassieker Kontinuerlig Drift / Continuum als persoonlijke favorieten moet ik bekennen dat In Cauda Venenum geen dieptepunten of zelfs ook maar matige tracks kent. Het album verdient wel enkele luisterbeurten om tot volle wasdom te kunnen komen, maar wanneer je In Cauda Venenum de aandacht geeft die het verdient, biedt het album je vele uren ontdekkings- en muzikaal reisgenot. En hoewel ik de voor mij niet eens volledig verstaanbare Zweedse versie prefereer, is er eigenlijk geen noemenswaardig verschil te noemen tussen de twee versies. Misschien geeft het onbekende meer mystiek?

Hoe dan ook, Opeth heeft zichzelf geperfectioneerd aangaande de ingeslagen progressieve weg. Wie na het luisteren van In Cauda Venenum van mening is dat Opeth nooit bij de death metal roots weg had moeten gaan, gebruikt waarschijnlijk nog een telefoon met draaischijf of gelooft nog dat de aarde plat is. Deal with it, want dit is Opeth zoals Opeth anno 2019 behoort te klinken!

De box-set is fraai verzorgd met twee dubbel-lp’s in doorzichtig geel en oranje, voor respectievelijk de Zweedse en de Engelstalige versies, een dubbel-cd in digipack uitvoering en een in een kartonnen hoesje gestoken blu-ray. En een poster met het fraaie artwork in extra groot formaat. Klankmatig zijn alle media voorzien van een redelijk dynamisch bereik, iets dat wat mij betreft wel wat beter had mogen zijn. Niet dat het tenenkrommend gecomprimeerd klinkt, maar door de wat ‘drukke’ productiekeuzes loopt het geluid vanaf cd nog wel eens onnodig vol in het middengebied, met een wat dunnig laag.

Ook de vinylversies vertonen deze klankmatige keuze, die wat ondergetekende betreft eigenlijk wel te betreuren is. De in meerkanaals audio gemixte blu-ray klinkt nog het meest dynamisch en voegt met de surroundeffecten ook nog extra verdieping toe aan het album, hoewel de purist liever naar stereo zal luisteren. Gelukkig schaar ik mezelf onder de groep ‘Music-First Audiophiles’ en blijft In Cauda Venenum genieten geblazen. Van het hele album, ongeacht het medium of de uitvoering. Derhalve aanbevolen, want dit album missen wens ik niemand toe.

Muziek: 9,1
Klank cd: 6
Klank LP: 6,5
Klank Blu-ray: 8
Label: Moderbolaget/ Nuclear Blast
Speelduur: 67:44 minuten
Website: www.opeth.com