2017 heeft ons een hoop gegeven. Het jaar zal in de annalen worden bijgeschreven als opmerkelijk, bewogen en individualistisch. Jazeker, het individu heeft gezegevierd in de afgelopen 365 dagen. Populisme won op globaal niveau van menselijkheid, social media lijkt belangrijker dan persoonlijk contact en mede dankzij nare gebeurtenissen worden onderbuikgevoelens van de massa steeds gemakkelijker geaccepteerd of nepnieuwtjes voor waar aangenomen.

Dit artikel komt uit het FWD Jaarboek 2018, dat je hier kunt bestellen

Gelukkig is er de thuishaven, waar ieder zich kan en mag ontspannen. Ook een vorm van individualisme, maar dan een goede. Aangezien u dit leest, zult u met mij de passie voor muziek en goede weergave delen. Iets waarin wij beiden ontspanning vinden. Kunst is er om van te genieten, in welke vorm dan ook. Samen is het leuk (bijvoorbeeld tijdens het bezoeken van een concert of hifishow), maar thuis kom je met je favoriete muziek echt tot rust.

En, waarde lezer, het maakt echt niet uit wat u graag beluistert. Niets is zo persoonlijk als smaak en hoewel de beursbezoeker het nog steeds vaak moet doen met uitgekauwde, saaie of doodgedraaide nummers is er echt niets mis mee als u gewoon geniet van muziek die u aanspreekt. Of het nou van krautrock, klassiek, oude muziek, audiofiele vrouwelijke zangeressen of voor mijn part Vader Abraham is, het maakt echt niets uit. Durf te genieten van datgene wat u raakt, sans gêne.

Afgelopen jaar kwam ik in aanraking met een voor mij nieuwe term waarin ik mezelf erg herken, en ik hoop ook dat dat voor u geldt: de Music-First Audiophile. De liefhebber van goed weergave, die eerst naar de muziek luistert en dan pas naar de klank. Geloof me, het geeft rust om niet continu technisch te luisteren, maar in plaats daarvan simpelweg te genieten van datgene wat de artiest(en) in kwestie echt over wil(len) brengen. Gewoon genieten van muziek, die als het even kan op een fraaie manier wordt weergegeven. Ik gun het iedereen.

Misschien is dat ook wel de sleutel naar een stap terug in de maatschappij. Gewoon accepteren dat niet iedereen dezelfde smaak (of overtuiging) heeft, en die persoon of groep datgene gunnen wat hen raakt. Zonder de eigen mening te laten prevaleren over de keuze van een ander. Wie weet is muziek wel een goede stap richting een betere maatschappij? Richting vrede en verdraagzaamheid?

De muziek die in 2017 uitkwam is al even divers als er mensen zijn. Hierbij een opsomming van enkele albums die op noemenswaardige wijze bijdroegen aan het kalenderjaar, met voor ieder wat wils. Ik wens u veel muzikaal genoegen in 2018 toe!

Richard Barbieri – Planets + Persona (Kscope)

Planets + Persona is het derde soloalbum van Richard Barbieri. Fans van de man die in het verleden aan de oprichting van veel bekende bands en projecten hebben maar liefst negen jaar moeten wachten op de plaat, die door Barbieri is gevuld met sfeervolle, met jazzinvloeden doorspekte soundscapes. Oude akoestische synthesizers worden gecombineerd met fraaie akoestische elementen gecompleteerd door schaarse maar zeker wel aanwezige vocale toevoegingen. Die vocalen herbergen geen tekst, maar dienen als soundscapes en geven de tracks een extra verdieping in de sfeer. Natuurlijk spelen ambient en klassieke invloeden weer een glansrijke rol in de composities van Barbieri, maar de kunst van de man ligt er nu juist in om de muziek nooit volledig in een enkel hokje te laten passen.

Ondanks zijn minimalistische aanpak en dito composities slaagt Barbieri erin om de aandacht volledig vast te blijven houden. Elke track werkt verslavend en doet hunkeren naar meer. De enorme hoeveelheid atmosfeer die door Barbieri en de musici die aan het album meewerkten wordt opgeroepen nipt zowel aan het duister als aan een gevoel van euforie en loopt op het album op zeer effectieve wijze in elkaar over. Daarnaast zijn de composities enorm beeldend van aard, prikkelen de tracks de fantasie en raakt je als luisteraar verloren in de abstracte wereld die wordt geschept. Maar dan met veel spanningsopbouw en goed te volgen muzikale verkenningen, in plaats van pretentieus te klinken. Mede dankzij de sterke productie een topalbum!

Daniel Cavanagh – Monochrome (Kscope)

Daniel Cavanagh, bekend van de progressieve rock band Anathema, bracht afgelopen jaar zijn eerste officiële soloalbum uit. Monochrome laat horen dat er naast de band ook ruimte is voor persoonlijke ontwikkeling en als multitalent blijkt dat gegeven zeker aan Daniel besteed. Met zeven tracks en een flinke speeltijd wordt meteen duidelijk dat Monochrome zich niet richt op de commercie of de grote massa. Elke track ontvouwt zich langzaam in een serene, maar enorm pakkende atmosfeer, waarbij er naast gitaar ook veelvuldig gebruik wordt gemaakt van nogal fraai toetsenwerk.

De combinatie van de vocalen van Daniel en Anneke van Giersbergen, die hem bijstaat op het album, zorgt ervoor dat de ietwat minder krachtige stem van Daniel op subtiele maar onmiskenbare wijze wordt gecompenseerd en de toevoeging van de door Anna Phoebes viool op drie nummers vergroot de beleving van de luisteraar. Dat Daniel Cavanagh letterlijk zijn ziel en zaligheid in de tracks heeft gestoken wordt duidelijk aan de ronduit filosofische teksten op Monochrome, die net als de muziek weliswaar spanning met zich meebrengen maar nooit volledig tot eruptie komen. In plaats daarvan wisselt Cavanagh stijlen af en speelt hij op prima wijze met dynamiek.

Monochrome is het intieme toonbeeld van een geslaagde combinatie van stijlen, perfect spel en verder durven kijken dan je eigen beperkingen. Dat is net zo gedurfd als bewonderingswaardig en maakt dat Monochrome keer op keer weer beluisterd kan worden zonder vermoeidheid.

Minco Eggersman – Kavkasia (Volkoren)

Kavkasia is het vierde album van Minco Eggersman (ME). Geïnspireerd een reis die Minco maakte door Georgië, creëerde hij de soundtrack die perfect past bij het land. Kavkasia (vertaald: Kaukasus) neemt de luisteraar mee op een reis door het land, omgeven door hoop, rust en vrede. Aan het album werkten vele artiesten mee. Zo weerklinken sfeervolle cello’s bespeeld door Svante Henryson en voegde Jonas Nyström orgel toe aan sommige nummers.

De opnames van de orgelpartijen vonden plaats in een kerk in Zweden, dat een prachtige akoestiek herbergt. Bas wordt bespeeld door Audun Erlien en naast Minco’s eigen -overigens schaars aanwezige- vocalen heeft Kavkasia extra karakter gekregen door de toevoeging van de stem van Buba (afkomstig van het Iberi Choir) aan twee tracks. Viool verzorgden Oene van Geel en het Macedonisch Symfonieorkest en Paul van der Feen van het Metropole Orkest vulde het muzikale geheel aan met saxofoon. Ingetogen klanken worden afgewisseld met hoogtepunten, terwijl de muziek en composities de luisteraar meevoeren naar de natuur, steden en dorpjes van Georgië.

Kavkasia is een echte soundtrack met een fijne productie, die als album prima genoten kan worden en de luisteraar uitnodigt tot fantaseren en overpeinzen. Een prachtplaat, waaruit vooral respect voor een land met een rijk verleden, een indrukwekkende cultuur en een prachtige natuur naar voren komen.

Emptiness – Not For Music (Season of Mist)

Het Belgische Emptiness lijkt zich in 2017 definitief aan de underground van de zware metalen te hebben onttrokken met hun vijfde langspeler. Op Not For Music verrast het gezelschap rondom Jeremie Bezier en Olve Lomer met een enorm krachtige, maar net zo wonderbaarlijke mix van post metal met ambient invloeden. Met de roots duidelijk in het death en black metal genre, weet de uit Brussel afkomstige band een zeer coherent album af te leveren dat de luisteraar zo’n veertig minuten in een klamme, duistere greep weet te houden.

Progressieve invloeden komen ruimschoots aan bod en van cleane zang is geen sprake, maar van echte grunts kan men ook niet spreken. Zwaar fluistergrunten op bezwerende gitaren, fraaie melodielijnen en goed verstopte subtiele elementen maken van Not For Music een duister sprookje dat gewoonweg heerlijk is om van te genieten. Shoegaze en zelfs Dark Wave vermengd met een onheilspellende atmosfeer, een verslavende groove die met een wisselend tempo door het album heen lijkt te lopen en knap verlegde accenten: Not For Music ontstijgt eigenlijk ieder genre en legt een mooie - zij het intens donkere – toekomst open voor de liefhebber.

Enslaved – E (Nuclear Blast)

Het Noorse Enslaved laat op hun veertiende langspeler E vernoemd naar de rune Ehwaz (ᛖ) – horen dat ook viking-/ black metal nog steeds bestaansrecht heeft. E is het eerste werk van Enslaved met de van Seven Impale afkomstige toetsenist Hakon Vinje, die tevens de cleane zang op de nieuwe langspeler voor zijn rekening neemt. Vinje volgt Herbrand Larsen op, die het na dertien jaar voor gezien hield. E komt twee jaar na In Times uit en zet de ingeslagen weg van viking metal met veel progressieve elementen in de vernieuwde bezetting voort. Zonder geforceerde complexiteit op te zoeken luistert E zich heerlijk weg, terwijl het vooral opvalt dat de cleane zang van het jongste bandlid lijkt op die van zijn voorganger, zij het wat donkerder.

Enslaved wisselt ouderwets tempo’s af, hanteert prettig in het gehoor liggende riffs en een goede combinatie van cleane vocalen (Hakon) en screams van Grutle, die zichzelf op dit album ook nog eens overtreft. De tracks kennen een zeer gedegen opbouw en dankzij invloeden van onder andere het nieuwste, jonge bandlid is de muziek meer dan ooit tevoren gevuld met sfeer. Dankzij de toevoeging van onder andere fluit en saxofoon treedt Enslaved alweer buiten de gebaande paden en mede dankzij de puike productie verdient E een terechte positie in deze lijst.

David Gilmour – Live At Pompeii (Columbia)

Pompeii is een plek die Pink Floyd fans meteen doet terugdenken aan 1971, toen de band daar hun legendarische concert gaf en er ook nog een film van maakte. Nu, bijna een halve eeuw later, keerde zanger/ gitarist David Gilmour terug naar die plek om zijn Rattle That Lock tournee luister bij te zetten. Niet zozeer vanwege de locatie en de geschiedenis die daaraan kleeft, maar simpelweg vanwege het feit dat hij bijzondere locaties koos voor de optredens.

Naast tracks van het jongste Gilmour album, komen op Live At PompeII natuurlijk ook weer iconische Pink Floyd nummers voor die de fan grotendeels weten te verblijden. Mede dankzij de erg goede productie, die op de fraai uitgevoerde vinyl boxset wel heel fijn is om te beleven. Nee, Gilmour heeft niet meer het jeugdige vuur van vroeger in zich, of kan het door de tand des tijds simpelweg niet meer uiten. Het is hem vergeven, want op de momenten dat hij zijn gitaar echt laat zingen en door de aanvulling op het konto van diverse sterke sessiemuzikanten is het gewoon genieten geblazen. Live At Pompeii is een warme, bijna audiofiele deken die je graag over je heentrekt. Keer op keer.  

Sevdaliza – Ison (Twisted Elegance, Music On Vinyl)

Een fijne verassing in 2017 was het debuutalbum van de Nederlandse artiest Sevdaiza (Sevda Alizadeh). ISON, zoals het album heet, vermengt al het goede dat triphop in de negentiger jaren groot maakte met haar eigen stijl en een prachtige productie. ISON bevat maar liefst zestien tracks, waarop Sevdaliza laat horen dat triphop perfect verweven kan worden met klassieke invloeden en meer. Ze levert een constante, goede vocale prestatie, waarbij de singer-songwriter haar stem soms in vreemde bochten kan wringen om haar boodschap over te krijgen.

Het album biedt overtuigende arrangementen ondersteund door vaak trage beats, drops en goed getimede echo’s. En ondanks de vele tracks die op de twee plakken vinyl zijn geperst, valt er geen enkele door de mand. Het niveau blijft meer dan voldoende om de aandacht van de luisteraar te pakken. Vette beats, strijkers, melancholie en triphop met een toegankelijk en toch uitdagend karakter doen denken aan het oudere werk van bijvoorbeeld Portishead.

Toch blijft ISON uniek en sleept het geheel de luisteraar moeiteloos mee in de artistieke wereld die alleen Sevdaliza lijkt te kunnen creëren. De bijna overdaad aan muziek op dit debuut geeft aan dat we zeker meer van dit soort prachtige nummers gaan horen in de toekomst.

Thundercat – Drunk (Brainfeeder)

Drunk is pure avant-garde voor de excentrieke fijnproever. Thundercat (het alias van Stephen Bruner, de bassist die met vele groten der aarde speelde en ooit bij Suicidal Tendencies speelde) laat op het derde album horen dat crossover een werkwoord is. Samen met onder andere Kenny Loggins, Michael McDonald, Kendrick Lamar, Wiz Khalifa en Pharell Williams voegt Thundercat absurdisme toe aan een eclatante mix van jazz fusion, R&B en elektronica, met veel afwisseling en niet te vergeten een duidelijke dosis humor. Zoals het een bassist betaamt, zorgt Bruner op het album voor een constante groove die nogal verslavend werkt.

Er wordt op briljante wijze geflirt met klassieke soulmuziek, de tracks zitten bomvol met kleine accenten die bij een hernieuwde luisterbeurt weer anders naar voren weten te komen en ondanks de op het eerste gezicht aan kakofonie gelijkende brij blijft gewoon interessant om telkens weer te beluisteren. De lijn tussen genialiteit en gekte lijkt flinterdun, zo blijkt uit Drunk. Maar het album blijft aan de gezonde kant van die lijn en mag derhave als baanbrekend worden beschouwd.

Roger Waters – Is This The Life We Really Want? (Columbia)

Vierentwintig jaar na zijn magnum opus bracht Roger Waters weer een rock-georiënteerd album uit. Is This The Life We Really Want is misschien ook wel het laatste album van de basgitarist annex zanger, die inmiddels de respectabele leeftijd van 73 jaar heeft bereikt. Ondanks die leeftijd toont de artiest zich nog steeds strijdbaar en kritisch. Hoewel niet vernieuwend, is het nieuwe toch album vrij gedurfd en uniek te noemen. Natuurlijk vormde de actualiteit weer een grote bron van inspiratie voor Waters, die messcherp en vol onbegrip zijn meningen niet onder stoelen of banken steekt. Is dit het leven dat wij -de mensheid anno 2017- nu echt wensen? Met een fraaie mix van rock en progressieve rock, die dankzij een prima productie uit handen van Nigel Godrich (Radiohead), is Is This The Life We Really Want in staat om de luisteraar te grijpen en te blijven boeien.

Hoewel de meewerkende artiesten misschien wel iets meer invloed op het uiteindelijke resultaat hadden kunnen hebben, voegen onder andere Jonathan Wilson en Lucius toch wat psychedelica en R&B toe aan een album dat de maatschappij op unieke, niet-pathetische wijze onder de loep weet te nemen. Roger Waters klinkt wat minder krachtig door de tand des tijds, maar komt niet minder overtuigend uit de hoek. En met diverse knipogen naar het oude Pink Floyd en sterke composities mag Is This The Life We Really Want niet ontbreken aan de collectie van de liefhebber.

White Moth Black Butterfly – Atone (Kscope)

Atone is het tweede geesteskind van songwriters Daniel Tomkins en Keshav Dhar en biedt toegankelijke en tegelijkertijd diepere dromerige popsongs met invloeden van folk en prog, die erg prettig in het gehoor liggen. Samen met producent/arrangeur en componist Randy Slaugh (bekend van zijn werk met Devin Townsend) en zangeres Jordan Turner werd Atone geschreven, een dromerige mix van popmuziek met invloeden van folk, klassieke elementen en natuurlijk progressieve rock, zonder exact in een enkel hokje te passen.

Het album klopt van A tot Z en neemt de luisteraar mee in een sfeervolle wereld waarin het hoge, fragiele zanggeluid van Daniel, aangevuld met de erg dromerige, ijle en soms ronduit klassieke vocalen van Jordan Turner de leidraad vormen. Het geeft de muziek wat kinderlijke onschuld mee, dat af en toe zelfs sprookjesachtig genoemd mag worden.

Er wordt geflirt met wereldmuziek, elektropop en rock, maar het eigen gezicht blijft behouden. Elke track is voorzien van een sterke opbouw en de refreinen blijven prima achter in het geheugen. Zonder dat het album overgeproduceerd lijkt, klinkt heel goed door dat er over elke maat, noot of echo zeer bewust is nagedacht. Fijne luisterplaat!

Ulver – The Assassination Of Julius Caesar (House of Mythology)

Ulver verraste in 2017 weer met een fijn album. The Assassination Of Julius Caesar is alweer het dertiende album van de Noorse band, waarbinnen alleen nog Krystoffer Rygg (Garm) over is gebleven uit de originele bezetting. Ulver klinkt toegankelijker dan ooit tevoren en neemt de luisteraar op het album mee terug naar een de klassieke synthpop van weleer, zij het met een prettige duistere twist.

Rustige tracks, gedragen door de erg goed klinkende vocalen van Rygg, hebben een hypnotiserende werking dankzij sterke melodielijnen en dito percussie. Met meer elektronische klanken dan we voorheen van Ulver gewend waren en zelfs wat goed ingepaste psychedelica weet The Assassination Of Julius Caesar te beklijven, terwijl Ulver zichzelf steeds weer opnieuw weet uit te vinden. Ondanks het ogenschijnlijke rustige karakter van de tracks gebeurt er genoeg rondom de zang om de spanning erin te houden. En als de productie, net als de composities, dan ook nog in orde is mag Ulver terugkijken op alweer een zeer geslaagde release.

Ook niet te missen albums/releases van 2017:

• Anathema – The Optimist (Kscope)
• Ayreon – The Source (Mascot)
• Björk – Utopia (One Little Indian)
• Cradle Of Filth – Cryptoriana: The Seductiveness Of Decay (Nuclear Blast)
• Father John Misty – Pure Comedy (Sub Pop)
• Fever Ray – Plunge (Rabid Records)
• Grizzly Bear – Painted Ruins (RCA Records)
• Denise Jannah & Atzko Kohashi – Lost & Found (Rhapsody Analog Recordings)
• Kreator – Gods Of Violence (War Records Inc.)
• LCD Soundsystem – American Dream (DFA Records / Columbia)
• Lorde – Melodrama (Lava Records)
• The War On Drugs – A Deeper Understanding (Atlantic Records)
• Steven Wilson – To The Bone (Caroline International)
• Wobbler  - From Silence To Somewhere (Karisma Records)
• Wolf Alice – Visions Of A Life (Dirty Hit)