Strijkkwartetten op.77, Quatuor Mosaïques
Een goede opname van een strijkkwartet is altijd een uistekend middel om uw geluidsapparatuur, en dan vooral de luidsprekers, te beoordelen. Veel mensen nemen spectaculair werk mee, om het laagbereik of de dynamiek eens te vergelijken. Natuurlijk is daar niets mis mee, maar de meeste noten die wij horen uit nagenoeg alle muziek bevinden zich echter nu eenmaal in het, om in hifi termen te gebruiken, middengebied. En laten we hopen dat allereerst dat zo belangrijke gebied adequaat wordt gereproduceerd. Een mooie opname van een piano, of een strijkkwartet is dan ook bij uitstek geschikt om allerlei kleuringen en vervormingen genadeloos aan te tonen, vooropgesteld dat u natuurlijk enigszins met de concertpraktijk op de hoogte bent. Het voordeel van zo´n kleine bezetting als een strijkkwartet (twee violen, een altviool en een cello) is dat het één en ander natuurlijk ook beter in uw kamer past dan al het geweld van een Mahler symfonie.
Om U op uw wenken te bedienen schreef Joseph Haydn er 103 voor U, om uw hifi honger te stillen, of gewoon omdat U toe bent aan heerlijke muziek.
Op deze cd horen we Haydn´s laatste werken in dit genre, gespeeld door het Franse Quatuor Mosaïques in de kwartetten opus 77, en fantastisch opgenomen door Michel Bernstein voor het Franse label Astree. Voor de interpretaties van de Haydn kwartetten kreeg het ensemble vele prijzen, waaronder meerdere Gramophone awards.
Haydn kunnen we de schepper noemen van de klassieke kwartetstijl, met als kenmerk dat de vier instrumenten een democratisch geheel vormen, waarbij de viool wel vaak de aanvoerder is, maar de leiding ook herhaaldelijk aan de andere drie overlaat. Zo ontstond met de inbreng van Haydn de basis voor de latere meesterwerken van Mozart en Beethoven en later weer Bartok. Mozart zou later beweren dat hij alleen bij Haydn had geleerd hoe een goed strijkkwartet te componeren.
Strijkkwartetten waren bedoeld voor de connaisseurs, het was de moeilijkste en meest intellectuele muziekvorm. Goethe´s zei over het strijkkwartet: ,,Men hoort vier verstandige mensen zich met elkaar onderhouden”. Een treffende vergelijking die iets zegt over de verfijndheid van dit muzikale idioom.
Haydn had al bijna een leven van kwartet ervaring achter zich bij het schrijven van deze kwartetten, opgedragen aan vorst Lobkowitz. Deze late kwartetten getuigen dan ook van een grote diepgang, en zijn hier en daar bijna symfonisch te noemen. Vooral het laatste onvoltooide kwartet heeft een grote harmonische breedte. In het Andante grazioso is een zekere eenzaamheid te bespeuren, echter zeer geresigneerd. De wonderlijk melancholieke alt zegt meer over het innerlijk van de componist dan de brieven uit zijn laatste levensjaren. Het is de ontroerende getuigenis van de grote componist die het strijkkwartet zo lief had.
Zeer aanbevolen als U eens een onderhoudend en verstandig gesprek met uw luidsprekers wil aangaan, of het nu gaat om de weergave van uw spulletjes of om de muziek, ik hoop het laatste – dat lijkt mij toch het meest verstandigst.
Astree 8799
