Cinema en beeldende kunst hebben een bijzondere relatie met elkaar. In Shirley verkent de Oostenrijkse filmmaker Gustav Deutsch de grenzen tussen beide kunstvormen door zich strikt te baseren op de schilderijen van Edward Hopper. Decors en belichting suggereren dat je naar een schilderij kijkt, maar de personages bewegen en de voice over maakt er een verhaal van.
Zo streng en strak als het werk van Hopper, is ook de opzet van de film. Via de ficitieve actrice Shirey, die zich in dertien, op beroemde schilderijen gebaseerde tableaux vivants beweegt, behandelt Deutsch de periode van 1931 tot 1963. Die historische periode krijgt concreet gestalte door fragmenten uit radio nieuwsberichten die tussen de scènes weerklinken.
Shirley maakt ons via filosofische mijmeringen over toneel, film en literatuur deelgenoot van haar levensloop. Van het artistieke klimaat van Hollywood moet ze niets hebben. Meer voelt ze zich aangetrokken tot de experimentele groep The Living Theatre, of het vrijere Europa. Maar dan is er ook de liefde, die interfereert met de carrière.
De opzet maakt dat de film zich kenmerkt door een minimum aan actie. Shirley beweegt zich nauwelijks, we zien haar slapend, lezend (Plato, Emily Dickinson), naar films kijkend of loom naar buiten starend. Het maakt dat de kijkervaring dicht bij die van een museumbezoek ligt.
Het is ronduit indrukwekkend hoe getrouw de schilderijen van Hopper herschapen worden, in al hun steriele strakheid en met de kenmerkende lichtval. De ‘audioguide’ voegt veel context en sfeer toe. Naast de uitgesproken gedachten van Shirley en de nieuwsberichten speelt de muziek van Christian Fennesz en David Sylvian een nadrukkelijke rol. Er is ook een mooi stuk van John Coltrane te horen.
Shirley is een ongegeneerd en compromisloos artistieke film. IJzig consequent en veelzeggend als het werk van Hopper, een schilder die zich sterk door films liet beïnvloeden en omgekeerd veel filmmakers inspireerde.
Aanvullende informatie:
Oostenrijk, 2013
Speelduur: 89 minuten
Regie, scenario, montage en art direction: Gustav Deutsch
Productie: Gabriele Kranzelbinder
Camera: Jerzy Palacz
Muziek: Christian Fennesz, David Sylvian
Met: Stephanie Cumming, Christoph Bach
Beeld: 16:9 anamorf
Geluid: DD 5.1
Uitgave: Eye / Cinemien
Distributie: Homescreen
