Vinylfans, rejoice! Op zaterdag 18 april staan ‘s lands onafhankelijke platenzaken weer in het teken van Record Store Day. Een evenement dat jaarlijks stevig in relevantie én populariteit toe lijkt te nemen. Uiteraard gingen we op pad voor deze feestelijke happening volledig in het teken van het zwarte goud.

Tijdens Record Store Day verschijnen honderden exclusieve releases die alléén op die dag verkrijgbaar zijn. Nieuwe liedjes, remixes, gekleurd vinyl, nooit eerder uitgebrachte nummers en andere bijzondere items. Van hiphop tot jazz, van rock tot klassiek. Daarnaast veranderen de winkelvloeren van meer dan 80 onafhankelijke platenzaken in podia, met meer dan 250 optredens.

Mis ook onze speciale Record Store Day-acties niet, exclusief op 18 april

‘RSD’, de van oorsprong Amerikaanse ‘vinylfeestdag’, is sinds de aftrap in 2007 internationaal stevig terrein aan het winnen, soepel meeliftend op de lp-hausse waar het zelf ook debet aan is. In het thuisland wordt het programma in bijvoorbeeld New York al jaren herkend als ‘city-wide event’, en in Engeland, waar draaitafelfabrikant Rega de sponsor van het evenement is, werd zelfs een special edition uitgebracht: de Record Store Day RP-1. In Nederland is het 'eigen' Crosley van Marlein Parlevliet (de ons welbekende voormalige RSD Nederland-baas) inmiddels de officiële hoofdsponsor. Crosley is de Chinese fabrikant van retro platenspelers die Marlein vanuit een forse loods in Utrecht importeert. Hoe dat zo? Marlein runt tegenwoordig haar eigen platenzaak, niet toevallig één van onze adresjes vanmiddag, en zit als zodanig voor het eerst 'op de bank' tijdens het jaarlijkse evenement. 

Een aantal Crosley-modellen bij Swordfish & Friend

in zijn zesde Nederlandse editie is RSD al heel wat meer dan alleen exclusieve releases en enkele instore optredens. Een blik op het programma laat zien hoe zeer het evenement leeft – en welke muzikanten zich inmiddels graag aan de feestdag verbinden. Zo is de sympathieke zanger Typhoon als ambassadeur aan Record Store Day verbonden, een rol die in eerdere jaren naar onder meer Triggerfinger, Kensington en Blaudzun ging. En waar de lustrumeditie van 2014 opnieuw alle records al verbrak (zo verklapte Marlein ons vorig jaar voorafgaand aan RSD 2014 op ons eigen event in Radio Kootwijk), zo heeft RSD 2015 vandaag wederom een behoorlijke klapper in petto: ruim 400 exclusieve titels. 

Het restje Special Releases na een drukke dag aan de kassa

De redactie van HiFi.nl bezocht de drie aangesloten Utrechtse speciaalzaken (Platenboef, Swordfish & Friend en de Plato) om ons ook even onder te dompelen in de wereld van vinyl en de muzikanten die het zwarte goud een warm hart toedragen.

Stilte voor de storm: bij de Platenboef boven merk je (nog) niets van het optreden beneden

Onze muzikale middag start bij de Platenboef, aan een hele zonnige Utrechtse Oudegracht. Bij binnenkomst is nog niet heel veel te merken van het feit dat er een viertal bands het 'podium' zal betreden. Het is er vrij rustig, en boven kunnen muziekliefhebbers op hun gemak door de bakken bladeren. Toch mag de eigenaar op een geslaagde ochtend terugkijken: er zijn al aardig wat van de special releases uitverkocht in de vroege uren van de zaterdag. Een jong stel moet zelfs 'nee' verkocht worden als ze vragen naar een exclusieve uitvoering van Placebo. Wel is ambassadeur Typhoon vertegenwoordigd, zij het op plaat en niet live: zijn album Lobi da Basi is vandaag in prijs verlaagd, en komt alleen op RSD met een fraaie zeefdruk van het ontwerp dat ook de hoes siert.

Gespot: ambassadeur Typhoon. Voor de artiest zelf moest je vanmiddag naar de Plato in Zwolle

Dan is het tijd voor de eerste live muziek. Stipt om 13u betreedt Mountaineer het impromptu podium van de speciaalzaak die sinds 2012 meedoet aan RSD, voor het vierde jaar op rij inclusief muzikaal programma. De singer/songwriter is gewapend met gitaar en begeleidende band klaar om het minifestival af te trappen, terwijl het zowel buiten voor als binnenin steeds gezelliger wordt.

Tijdens het slotstuk van de gevoelig gebrachte titelsong Mountaineer zijn we even later getuige van een aandoenlijk moment tussen zanger Marcel Hulst en een bezoeker, dat niet zozeer de beperkingen van een platenzaakconcert (in ruimtelijke zin) benadrukt, maar juiste de fijne intimiteit van deze setting; terwijl de bezoeker zich langs de zanger wurmt om binnen te komen in een inmiddels volgelopen Platenboef en zachtjes zijn gitaar aantikt, verzucht laatstgenoemde lachend: 'ja, nu moet ik helemaal opnieuw beginnen...'

De Platenboef vanaf de overkant van een zonnige Utrechtse Oudegracht

De hierna volgende artiest zal de Leo Koster Band zijn, maar we moeten door. Marcel promoot zijn plaat nog even als we naar buiten lopen, waarbij hij onze eerder vandaag gepubliceerde 'tweedstrijd' tussen digitaal en analoog eigenlijk wel fraai samenvat: "Bij de plaat zit een download. Voor de hippe vogels..." Het liefst zouden we het optreden nog wat langer bijwonen, maar ons 'blokkenschema' roept. Een paar straten verderop in de Plato willen we namelijk het laatste stukje van Roosbeef meepakken alvorens De Wolff daar om 14u het podium neemt. We moeten er niet aan denken vandaag als muzikant door het hele land te moeten sjezen om een instore record te zetten of breken, maar tegelijkertijd heeft dat natuurlijk iets heel moois. En muziek is natuurlijk wel de bepaler vandaag.

De Plato in Utrecht tijdens Record Store Day

Ook de Plato in de Voorstraat mag op een flinke opkomst rekenen. Hoewel we te laat zijn voor de vrolijke dichterskunst van Roos Rebergen, stroomt de zaak behoorlijk vol voor het optreden dat erop aansluit. Wat ruimer opgezet dan de Platenboef heeft de Plato een aparte muziekhoek achterin de tent, waar je inmiddels over de hoofden kunt lopen. Tussen de muziekliefhebbers ook veel pers en professionele apparatuur; het event kan net als in de periode voorafgaand aan deze zaterdag op veel publiciteit rekenen, het lijkt ieder jaar meer te leven.

Het podium is inmiddels voor De Wolff, een psychedelische bluesrockband uit Limburg die voornamelijk imponeert met oudelullenmuziek die je niet direct bij de drie jonge jongens – in 2011 nog in een volle Alpha op Lowlands – zou verwachten. Als de muziek even later de zaak stevig vult, verdwijnt die leeftijd van Robin Piso en de gebroeders Luka en Pablo van de Poel en neemt de geest van Jon Lord en zijn Hammond de overhand.

"Ik drink normaal niet 's ochtends", zegt zanger/gitarist Pablo. Het is dan inmiddels kwart over twee, maar het voelt voor hem nog als ochtend blijkbaar. Wat waarschijnlijk genoeg zegt over de avond ervoor. "Maar hey", zegt hij met opgeheven biertje, "het is een feestdag!" Vanavond staat De Wolff overigens in Tivoli. Volledig uitverkocht uiteraard. Maar: de nieuwe plaat, pas vanaf 1 mei te koop, is vandaag exclusief verkrijgbaar – alleen bij de Plato.

De set-up van De Wolff. Niet afgebeeld: De Wolff.

Uiteraard ook op het programma vandaag: de Swordfish & Friend. Deze hippe platenzaak, geopend in de zomer van 2014, is namelijk de thuishaven van Marlein Parlevliet. Geen wonder dus dat we de voormalig RSD-baas (tegenwoordig nog voorzitter) herself er vanmiddag ook aantreffen. Terwijl de jongens van The Homesick het platenwinkeltje, met stip de kleinste van vandaag, hun live skills cadeau doen, zien we daarom mooi kans haar even aan te schieten. Over hoe ze halverwege de middag terugkijkt op RSD Nummertje Zes, waar ze voor het eerst niet organisatorisch bij betrokken was. "Het is erg fijn om Record Store Day te beleven vanuit mijn eigen platenzaak, maar ik mis het op pad zijn toch wel heel erg. Ik zie op Facebook en Twitter voorbij komen hoe deze dag leeft, en ik zou overal de sfeer wel willen proeven", aldus Marlein, die het liefst in alle platenzaken tegelijk zou zijn vandaag.

Op straat lopen we even later twee vertegenwoordigers in Crosley jasjes tegen het lijf, die we ook nog even aan diezelfde jasjes trekken. Het blijken mannen van het Amerikaanse kantoor in Louisville, speciaal voor Record Store Day een dagje in Nederland. Op de vraag of hun merk voor vandaag ook nog iets in petto heeft (zoals bij sponsor Rega in Engeland), wordt enthousiast gereageerd. "Sure, we have a very exclusive Ramones version of the Crosley Cruiser...!" Uiteraard zijn we in de winkel nog even op zoek gegaan, maar helaas, te laat verzonden, zo weet Marlein ons te vertellen.

Dat had deze dus moeten zijn...

Slotgedachte dan? Vinyl leeft, en Record Store Day viert dat met plezier, passende programmering en toenemende populariteit. In de woorden van de organisatie; "Een echte platenzaak heeft personeel met een passie voor muziek. Of dat nu voor klassiek, metal, hiphop of pop is, het doet er niet toe. Een speciaalzaak is gespecialiseerd en dat merk je bij binnenkomst aan alles. En of het personeel nou Bill Callahan aanraadt of Ibrahim Maalouf, Gustav Mahler of Burzum, Leadbelly of Joe Bonamassa, bij het internet of de niet gespecialiseerde megaketens zul je deze gepassioneerde liefde voor muziek niet vinden."

The Homesick bij Swordfish & Friend

"Deze bijzondere winkels, vaak culturele steunpunten in een stad, dát is waar Record Store Day om gaat. Dat winkels zoals de vandaag bezochte speciaalzaken nooit mogen verdwijnen!" Dat lijkt ons een geschikte afsluiter. Gaan we de Swordfish & Friend nog even in, om 16u30 staat daar Rats on Rafts gepland!