Je kunt het bijna niet meer bijhouden, zoveel nieuwe DAC’s met USB-aansluiting er verschijnen. Veel van die productenzijn gericht op een verbinding met een pc, maar het kan ook anders!
Het hangt uiteraard van je audiosysteem af, maar in veel gevallen is het toevoegen van een DAC een van de beste manieren om meteen voor een beter geluid te zorgen. Het doet namelijk iets heel belangrijks: zorgen voor een kwalitatieve omzetting van een digitaal signaal – bijvoorbeeld van je cd-speler of computer – naar een analoog signaal. Dat analoge signaal leid je in veel gevallen vervolgens naar een versterker, die op zijn beurt de luidsprekers aanstuurt. De omzetting van digitaal naar analoog kan een zeer grote impact hebben op de kwaliteit. DAC’s bestaan al heel lang, zowel als integraal onderdeel van bronnen, versterkers en AV-receivers, als aparte toestellen. Losse DAC’s waren eigenlijk apparaten die alleen door een kleine groep audioliefhebbers werd aangeschaft. Het afgelopen jaar is er echter een heuse ‘revival’ aan de gang, wat deels te maken heeft met het grotere aanbod aan hi-res audio en de vernieuwde interesse in hoofdtelefoons. De nieuwe lichting DAC’s richten zich deels op mensen die een computer als bron gebruiken en muziek beluisteren via een hoofdtelefoon. Daarom zijn nieuwe DAC’s meestal uitgerust met een USB klasse B-aansluiting, zodat je de audio van een computer digitaal en met een hogere resolutie kunt binnenhalen.
Jelly Bean
Bij smartphones en tablets als bron, wordt er meestal gedacht aan de (analoge) hoofdtelefoonuitgang. Maar op enkele uitzonderingen na, levert die uitgang niet bepaald hoge kwaliteit. Dat is ook niet echt de bedoeling. De meeste mobiele toestellen hebben niet een goede DAC-chip aan boord. Bij veel mobiele toestellen kun je audio echter toch digitaal uitlezen. Bij de iPhone en iPad bijvoorbeeld, hebben ontwerpers van docks altijd de keuze gehad tussen een analoge en een digitale audiostream via de dockconnector. Een kwalitatieve speakerdock, zoals de Consolette van Marantz, haalt uit Apple-apparaten een ‘onaangetaste’ digitale stroom en verwerkt die helemaal zelf. Via deze weg kun je een 24-bit/96 kHz-stroom via een kunstgreep naar een DAC sturen. Die kunstgreep heet de ‘Camera Connection Kit’, een losse USB-adapter die door Apple verkocht wordt. Let wel: niet alle DAC’s accepteren een audiostroom van een iPad en met de laatste versies van iOS krijgen wij bij tests ook steeds vaker een foutmelding op het scherm van het Apple toestel. In die zin is de evolutie bij Android veel interessanter. Android is het besturingssysteem dat gebruikt wordt in mobiele toestellen van verschillende fabrikanten, zoals Samsung, LG, Sony, Huawei, en anderen, en afkomstig is van Google. Typisch aan Android is dat er regelmatig nieuwe versies van verschijnen en dat die een codenaam dragen verwant aan voedsel. Denk aan Honeycomb, Jelly Bean en KitKat. Dit laatste is een verwijzing naar een bekend koekje, niet het kattenvoer. Een minpunt aan Android is dat een nieuwe softwareversie vaak pas na geruime tijd – of helemaal niet – naar specifieke smartphone- of tabletmodellen wordt gebracht. Het hangt van het merk van je mobieltoestel af en soms zelfs van de telecomoperator.
Een tijdje geleden verscheen zo de Jelly Bean-update van Android (Android 4.1.1). De nieuwe software bevatte heel wat nieuws, inclusief ondersteuning voor USB OTG. Dat laatste is een vrij onbekende variantvan USB, en betekent On-the-Go. USB OTG maakt hetmogelijk om USB-toestellen met elkaar te verbinden. Dat is nieuw, want zonder OTG-modus kun je een USB apparaat alleen met een computer verbinden. De introductie van USB OTG effent de weg naar het digitaal streamen van audio via de USB-kabel. Zolang je mobiele toestel beschikt over een Android-versie hogerdan 4.1.1 zou je in theorie de smartphone of tablet rechtstreeks met een USB-DAC kunnen aansluiten. Uiteraard werkt dit ook op gloednieuwe Android toestellen met Android 4.4 KitKat.
Je hebt nodig:
• een mobiel toestel met Android 4.1.1 of hoger
• een USB-DAC met een USB klasse B-aansluiting
• een USB OTG-adapter, met aan één kant een mannelijke micro-USB-connector en aan de andere kant een vrouwelijke klasse A USB-connector.
• een USB klasse A naar USB klasse B-kabel
Aan DAC-zijde lijken er geen specifieke eisen te zijn. Wij hebben op bovenstaande manier hi-res audio over USB gestreamd naar een NuForce Icon HDP, Teac UD-501 en Fiio E17. Dat laatste is interessant, want de E17 is een relatief goedkope DAC met ingebouwde batterij. Je kunt dus ook onderweg van kwalitatieve muziek genieten. Meestal zal het mobiele toestel automatisch audio via USB naar buiten sturen als er een DAC gedetecteerd wordt. Maar niet altijd. Bij sommige merken moet je in de instellingen USB-output expliciet inschakelen. Dat is bijvoorbeeld het geval bij de Sony Xperia Tablet Z2.
De juiste app
Maar het verhaal is nog niet compleet. De muziekapp die de fabrikant bij jouw telefoon of tablet levert, zal wellicht geen exotische formaten afspelen. Met exotisch bedoelen we hier FLAC’s en ALAC’s met een hogere bitrate en sampling frequentie. Ondersteuning voor hi-res WMA’s of DSD is nog zeldzamer.Je moet dus een audio-app via de Google Play Store installeren en wellicht aanschaffen. Het goede nieuws is dat je bij Android apps kunt kopen en je geld terug vragen als je binnen vijftien minuten beslist dat de aangeschafte app niet nuttig is. Er zijn veel muziekspeler-apps, dus zo kun je op zoek gaan naar de speler die bij jou past. Uit onze eigen ervaring zouden we voor het afspelen van hi-res audiobestanden kiezen voor PowerAMP of Neutron Music Player. De eerste ziet er mooier uit, de tweede ondersteunt net iets meer bitrates en samplingrates. BubbleUPnP is dan weer een uitstekende app voor het afspelen van media elders op het netwerk. Bij onze tests maakten we gebruik van de nieuwe Sony Xperia Tablet Z2 en de Samsung Galaxy Note 3. Hieronder een willekeurig overzichtje van de soortaudiobestanden die we (wel of niet) aan de praatkregen
• Sons of Kemet - 96/24 FLAC - PowerAmp, Walkman
• Agnes Obel - 44,1/32 ALAC - PowerAmp
• Norah Jones - 192/24 FLAC - PowerAmp
• Miles Davis - 82,2/24 FLAC - PowerAmp - Walkman
• Smashing Pumpkins - 96/24 FLAC - PowerAmp
• Daft Punk - 88,2/24 ALAC -> Gefaald met PowerAmp,wel met Neuro
• Mogwai - 96/24 WMA -> Gefaald
• DSD128-testbestand -> Gefaald
Dat DSD-bestanden niet afspelen op onze mobiele toestellen, was op zich niet verbazend. DSD-bestanden blijven vooralsnog vrij obscuur en vereisen ook aan DAC-zijde net iets meer. Zo zou ook alleen de Teac UD-501 in onze testopstelling ze kunnen afspelen. Maar dat hebben we nooit kunnen ontdekken, omdater schijnbaar bij Android (nog) geen apps met DSD ondersteuning beschikbaar zijn. Met de informatie uit deze workshop kun je verschillende kanten uit. Je kunt bijvoorbeeld onderweg je smartphone combineren met een compacte USB DAC en hoofdtelefoonversterker voor een betere geluidservaring. Of je kunt in de woonkamer toch naar hi-res audiobestanden luisteren zonder dat daar een computer aan te pas komt. Een tablet is bovendien een veel leuker toestel dan een pc om door een uitgebreide muziekcollectie te neuzen.
