Alle films die Edgar Reitz sinds 1980 maakte, heten Heimat. De mooie, van oudsher arme agrarische Hunsrück en de mensen die er wonen worden in zijn levenswerk gebruikt als microkosmos om tal van universele thema’s aan de orde te stellen. In dit nieuwe tweedelige epos duikt Reitz het verleden in, naar het midden van de 19e eeuw.
In de monumentale Heimat trilogie, gemaakt tussen 1979 en 2002, met een totale speelduur van ruim 50 uur, behandelt Reitz de hedendaagse geschiedenis vanaf 1919. Die andere Heimat is een achteraf geserveerd voorafje van nog geen vier uur, maar ook bepaald niet bescheiden van opzet.
De titel, Die andere Heimat, geeft meteen het centrale thema aan: emigratie. Waar ook in Duitsland tegenwoordig immigratie als een problematisch verschijnsel ervaren wordt was het niet zo heel lang geleden meer gebruikelijk dat mensen juist vertrokken naar gebieden waar die meer perspectief leken te bieden. Het bewustzijn dat zulke gebieden bestonden hing in de visie van Reitz samen met alfabetisering van de arme bevolking. Lezen maakte dat mensen in de 19e eeuw hun blik konden verruimen en kennis konden nemen van andere culturen.
In het fictieve dorpje Schabbach op de Hunsrück verdiept de jonge Jakob Simon zich anno 1842 in de taal van de Amazone-indianen. Hij droomt van een avontuurlijk leven aan de andere kant van de wereld, maar als zijn broer Gustav terugkeert van de oorlogsvoering in het Pruisische leger loopt alles heel anders dan hij zich voorgesteld had. Chronik einer Sehnsucht, luidt de ondertitel niet voor niets. Verlangens worden slechts beperkt vervuld in de wereld van Reitz.
Met films die zich in het verleden afspelen is het altijd maar de vraag in hoeverre het beeld dat ze schetsen authentiek is. Feit is dat Die andere Heimat ongelofelijk echt overkomt. Dat heeft alles te maken met gedegen vooronderzoek en het sparen van kosten noch moeite.
Omdat er geen locaties op de Hunsrück te vinden waren die er nog uitzagen als vroeger en men niet wilde uitwijken naar andere streken werden de huizen in het dorpje Gehlweiler grondig verbouwd tot filmset. De bevolking fungeerde als figuranten en ging gedurende de hele productieperiode gekleed in historische kledij. Daar gaan mensen zich vanzelf anders door gedragen, was de alom gedeelde ervaring.
Die andere Heimat is een genot om te bekijken. De haarscherpe zwart-wit beelden, met nu en dan een accentje in kleur, zijn betoverend mooi, en de vertelling is dramatisch en vol actuele relevantie. Deze blu-ray uitgave gaat vergezeld van een half uur aan interviews en een mooi verzorgd boekje met verdere achtergrondinformatie. Een absolute aanrader.
Aanvullende informatie:
Duitsland, 2013
Speelduur: 230 minuten
Regie: Edgar Reitz
Productie: Christian Reitz
Scenario: Edgar Reitz, Gert Heidenreich
Camera: Gernot Roll
Montage: Uwe Klimmeck
Art direction: Toni Gerg, Hucky Hornberger
Geluid: Marc Parisotto, Philippe Welsh
Muziek: Michael Ressler
Met: Jan Dieter Schneider, Antonis Bill, Maximilian Scheidt, Marita Breuer
Extra: interviews met regisseur en cast (30 min)
Beeld: 1:2,35 1080/24p
Geluid: DTS HD master 5.1
Uitgave: Lumiere
