Bij het verschijnen van zijn nieuwe film Cigán, die hier binnenkort besproken wordt, bracht Contact Film ook Martin Sulíks klassieker The Garden (Záhrada) uit 1995 opnieuw in roulatie, eerst in de filmtheaters, nu op dvd. Een filosofisch getint sprookje over een klaploper die zich terugtrekt in een oud huis van een familielid. Hij verblijft vooral in de tuin en maakt daar wonderlijke dingen mee.

Zoals dat gaat bij een sprookje is de toon speels, maar de inhoud diep. Jakub zit zichzelf en anderen in de weg. Zijn vader bijvoorbeeld kan hem wel schieten. Vooral de relatie die de zoon onderhoudt met een getrouwde vrouw is hem een doorn in het oog. Jakub vindt er ook weinig meer aan, maar lijkt te lamlendig om een besluit te nemen. Alles wordt anders als hij in het huisje van de overleden grootvader trekt, met de tuin waar de titel naar verwijst.

Het eerste shot van de film zet meteen de toon. We zien de tuin, die steevast aangeduid wordt als goddelijk, en zoomen in op een appelboom, boordevol rijpe vruchten. Spontaan breekt een grote tak af. Dat soort magie steekt vaker de kop op. We bevinden ons niet in een al te reële wereld.

De film is opgebouwd uit korte, genummerde hoofdstukken, waarbij een voice-over kort uitlegt wat er gaat gebeuren. Een manier van vertellen die je ook wel eens in oude boeken tegenkomt.

Jakub krijgt regelmatig bezoek in zijn tuin, onder meer van mensen met namen als Rousseau en Wittgenstein. Logisch dat hun uitspraken wijs zijn. Maar vooral is er het buurmeisje, de 'wonderlijke maagd' Helena. Als ze samen gulzig zo veel mogelijk appels gaan eten is de associatie met het Bijbelse paradijs echt niet meer te missen. Wonderen lijken gewoon, het alledaagse wordt vreemd.

The Garden ziet er veel ouder uit dan hij is en de geluidskwaliteit is abominabel. Het versterkt alleen het nostalgische ‘zo worden ze niet meer gemaakt’ gevoel en de muziek van Vladimir Godár blijft fantastisch, net als de fotografie.

De combinatie van grenzeloze ambitie en een extreme speelsheid in vorm en toon maakt The Garden een unicum in de filmgeschiedenis.

Aanvullende informatie:
Slowakije, 1995
Speelduur: 100 minuten
Regie: Martin Sulík
Productie: Rudolf Biermann
Scenario: Martin Sulik, Marek Lescák, Ondrej Sulaj
Camera: Martin Strba
Montage: Dusan Milko
Muziek: Vladimir Godár
Met: Roman Luknár, Zuzana Sulajová, Marian Labuda, Jana Svandová
Beeld: 16:9 anamorf
Geluid: Dolby srD
Uitgave: Contact Film
Distributie: de Filmfreak